بانک مرکزی ایران گزارش عملکرد اقتصاد ایران را منتشر کرده که نشان میدهد در سال گذشته ایران بیشتر از 81 میلیارد دلار درآمد نفتی داشته و در مقابل بیش از 56 میلیارد دلار کالا وارد کرده است.
گزارش بانک مرکزی نشان میدهد که درآمدهای ارزی ایران در سه سال گذشته 237 میلیارد دلار بوده که 197 میلیارد دلار آن مربوط به صادرات نفت بوده است. بر اساس این گزارش، درآمد نفتی ایران در سال 1383 بیشتر از 36 میلیارد دلار بوده اما بعد از آن به ترتیب در سالهای 1384 و 1385 به حدود 54 و 62 میلیارد دلار رسیده است. به این ترتیب درآمد نفت در فاصله سه سال به بیش از دوبرابر رسیده است در حالی که در میانگین صادرات نفت ایران تغییر چندانی ایجاد نشده و حتی نسبت به سال 1383 بیشتر از 100هزار بشکه در روز نیز کمتر شده است. صادرات نفت ایران در سال 1383 بیشتر از دو میلیون و 660 هزار بشکه در روز بوده که در سال 1376 به دو میلیون و 523 بشکه در روز کاهش یافته است. تولید نفت ایران به طور متوسط در چهار سال اخیر 100هزار بشکه بیشتر شده اما به نظر میرسد که اضافه تولید نفت عمدتا در داخل مصرف شده است.
مصرف داخلی به شدت در حال افزایش بوده و روزانه به طور متوسط حدود یک میلیون و 500 هزار بشکه نفت در داخل مصرف شده است.
آشفتگیها با وجود دو برابر شدن قیمت نفت، رشد اقتصادی ایران به همان نسبت افزایش نیافته و گزارش بانک مرکزی نشان میدهد که رشد اقتصادی از 8/4درصد در سال 1383 به 9/6درصد در سال گذشته رسیده است. بر اساس برنامه چهارم توسعه، باید رشد اقتصادی ایران با نفت 20 دلاری به هشت درصد میرسید اما اکنون با نفت حدود 120 دلاری نیز چشماندازی برای رسیدن به این هدف وجود ندارد. همزمان با افزایش درآمدهای نفتی، درآمدهای غیرنفتی نیز نسبت به سال 1383 دو برابر شده و از حدود هفت میلیارد و 500 میلیون دلار به 15 میلیارد و 500 میلیون دلار در سال 1386 افزایش یافته است. مجموع درآمدهای نفتی و غیرنفتی ایران در سال گذشته خورشیدی، بیش از 97 میلیارد دلار است که نسبت به درآمدهای چهار سال پیش دو برابر شده است. با وجود این درآمد هنگفت، نرخ بیکاری که باید به کمتر از 10درصد میرسید در سال گذشته9/11 بوده است. این آمار نشان میدهد که تلاش دولت برای توسعه بنگاههای زودبازده برای مقابله با بیکاری نتیجهبخش نبوده است و نرخ بیکاری همچنان دورقمی خواهد بود. گزارش بانک مرکزی نشان میدهد که واردات کالا نیز در چند سال گذشته افزایش یافته و از 38 میلیارد دلار در سال 1383 به بیش از 56 میلیارد دلار در سال گذشته رسیده است.
بخش عمدهای از درآمدهای ارزی به ریال تبدیل و به اقتصاد ایران تزریق شده است و بنابر گزارش بانک مرکزی، نقدینگی از حدود 68 هزار میلیارد تومان در سال 1383 به 164 هزار میلیارد تومان در پایان سال گذشته خورشیدی رسیده است. افزایش شدید نقدینگی آتش تورم را شعلهور کرده و با وجود تلاشهای بانک مرکزی برای کنترل نقدینگی و تورم، سیر صعودی قیمت کالاها و خدمات همچنان ادامه دارد. نرخ تورم که قرار بود به کمتر از 10درصد برسد در سال 1386 به 4/18 درصد رسیده و گزارشها نشان میدهد که رشد تورم همچنان در سال جاری نیز ادامه دارد. تزریق حجم عظیمی از نقدینگی به اقتصاد در سه سال اخیر، بازار مسکن را آشفته کرده و قیمت مسکن در ایران به خصوص در شهرهای بزرگ چندین برابر شده است. در پی افزایش شدید قیمت مسکن، سرمایهگذاری در بخش مسکن طی سه سال اخیر دو برابر شده است اما تغییر حرکت نقدینگی به سمت بازار مسکن، تاثیری در قیمت آن نداشته است. بدهیهای خارجی ایران نیز از 23 میلیارد دلار در سال 1383 به 28 میلیارد دلار افزایش پیدا کرده و تنها در سال گذشته پنج میلیارد دلار به حجم بدهیهای خارجی افزوده شده است.
تولید برق فراموش شده بر اساس گزارش بانک مرکزی، ایران باید حدود نیمی از بدهیهای خارجی (حدود 14 میلیارد دلار) را در سال جاری پرداخت کند و بقیه آن را در سالهای آینده بپردازد. بازپرداخت این حجم بدهی خارجی در طول یک سال تقریبا کمسابقه است و در طول سالها به طور میانگین دو تا سه میلیارد دلار بیشتر نبوده و این روند در طول سالهای آینده نیز ادامه پیدا خواهد کرد. بانك مركزی با انتشار آمار تولید برق كشور در این گزارش ، از كاهش فزاینده رشد تولید برق در كشور در دوران دولت نهم خبر داد. بنا بر آمار رسمی بانك مركزی، رشد تولید برق كشور كه در سال 1383 (سال پایانی دولت قبل) 9/8درصد بوده است، در سال 1384 به 1 / 8 درصد و در سال 1385 به 4/7درصد كاهش یافته و این روند منفی در سال 1386 به تنها 9/6درصد رشد تولید رسیده است. بنا بر این گزارش، بیش از 85 درصد برق كشور در سال 1386 توسط نیروگاههای بخاری و گازی تامین شده است كه علت اصلی كمبود برق در سال جاری نیز ناشی از كاهش شدید رشد تولید در این بخشهاست؛ چراكه رشد تولید نیروگاههای بخاری از 8/3درصد در سال 1383 به تنها 5/2 درصد در سال 1386 رسیده است و رشد تولید برق نیروگاههای گازی و سیكل تركیبی نیز از 5/20 درصد در سال 1383 به 5/ 13 درصد در سال 1386 كاهش یافته است. كاهش رشد تولید برق كشور كه در سال 1387 نیز ادامه داشته، علت اصلی كمبود برق در سال جاری است و در صورتی كه روند رشد تولید 9 درصدی برق در سال 1383 در دولت نهم نیز ادامه پیدا میكرد، اكنون به رغم خشكسالی، كشور با كمبود برق روبهرو نبود.