مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: امیدواریم بتوانیم در آینده بر میراث بی اعتمادی درباره برنامه هسته‌ای ایران غلبه کنیم.
یوکیا آمانو در کنفرانس مطبوعاتی در پایان نشست ویژه شورای حکام که از صبح روز سه شنبه 24 آذر برای بررسی و تصمیم گیری در رابطه با بسته شدن مسائل گذشته و حال ایران برگزار شد، گفت: آژانس تلاش کرد تا به مسائل ایران در گذشته و حال که در گزارش 2011 درباره آن صحبت کردیم بپردازد. اگر چه تک تک جزئیات را نتوانستیم بازسازی کنیم. اما به اندازه کافی توانسته ایم درباره آن‌ها به ارزیابی نهایی و دقیق برسیم.
وی گفت: ما در روند بررسی سعی کردیم به دو سوال پاسخ دهیم اول آنکه ایران به فعالیت های مرتبط با سلاح هسته‌ای مشغول بوده است در گذشته و دوم اینکه اگر مشغول بوده است هنوز به آن ادامه می‌دهد یا خیر؟
آژانس ارزیابی می‌کند که فعالیت هایی که مربوط به ساخت سلاح هسته‌ای است و ابزار انفجاری مربوط بوده است تا پایان 2003 در ایران به صورت هماهنگ شده انجام شده است در عین حال آژانس ارزیابی می‌کند که این فعالیت ها فراتر از مطالعات علمی و امکان پذیری نرفته و فقط به تشخیص توانایی ها منحصر بوده است.
آمانو خاطرنشان کرد: آژانس اطلاعات معتبری ندارد که بتواند بگوید بعد از 2009 ایران فعالیت های مرتبط با سلاح هسته‌ای و یا ابزار انفجاری داشته است و همچنین نشانه ای مبنی بر انحراف مواد هسته‌ای از مسیر صلح آمیز به سمت یک فعالیت نظامی هسته‌ای پیدا نکرده است.
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان این که این قظعنامه برنامه ما را در آینده خمشخص می‌کند، گفت: الان ما دارای یک برنامه برای نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران در آینده هستیم و در پایان این کار امیدواریم بتوانیم به یک ارزیابی و گام مهم در این رابطه برسیم . ایران و آژانس فعالیت ها و همکاریهای خود را در آینده ادامه می‌دهند و ایران پروتکل الحاقی را قرار است به اجرا در آورد و آژانس در این صورت می‌تواند ابزار بهتری برای بررسی فعالیت های هسته‌ای در ایران داشته باشد تا شاید بر میراث بی اعتمادی غلبه کنیم.
مدیرکل آژانس در مورد نکاتی که به عنوان حوزه‌های خاکستری گزارش نهایی آژانس مطرح شده است اظهار کرد: برای مثال ما اطلاعاتی در مورد مساله آزمایش نداریم. همچنین در مورد موضوع موشک‌های ایران اطلاعات کافی در دست نداریم. در رابطه با پارچین نیز تصاویر ماهواره‌ای در اختیار داریم که نشان می دهد قبلا ساختارهایی در آن وجود داشته است. این‌ها بخشی از حوزه‌هایی است که اطلاعات مناسبی راجع به آن‌ها نداریم.
او ادامه داد: اما باید توجه داشت که ما باید یک تصویر جامع داشته باشیم. هم اکنون دو طرف در برخی از حوزه‌ها به فهم و درک متقابل رسیده‌اند. اما در برخی جزییات اختلاف داریم. ما نقشه راه را به طور کامل اجرا کرده‌ایم و از همین طریق فهم بهتری از تصویر کلی داشته‌ایم که در نهایت منجر به شکل گیری ارزیابی نهایی شد.
آمانو در پاسخ به این سوال که آیا این ارزیابی نهایی آژانس کافی است و اینکه چه زمانی برجام انجام خواهد شد گفت: در سال 2011 من 12 حوزه نگرانی آژانس در مورد برنامه هسته‌ای ایران را مطرح کردم که پس از طی کردن یک روند طولانی و دستیابی به توافق برجام ارزیابی نهایی خود را در مورد پی ام دی منتشر کردم و این در واقع نتیجه همه تلاش های دو طرف بود. امروز نیز تحت قطعنامه جدید شورای حکام این مساله حل شده است.
مدیرکل آژانس تاکید کرد: ما فهمیدیم که ایران به صورت جدی در حال برداشتن تعهدات و گام‌های خود است. بنابراین مرحله اول آماده سازی توسط ایران ، مرحله بعد ارزیابی گام‌های برداشته شده از سوی ایران و پس از آن تکمیل اجرای برجام خواهد بود.
آمانو در پاسخ به اینکه فکر می‌کنید راستی آزمایی از برنامه هسته‌ای ایران چقدر به طول انجامد گفت : نمی‌توانم الان بگویم که تائید و اثبات صلح آمیز بودن برنامه هسته‌ای ایران تا چه زمان طول خواهد کشید. در عین حال ایران و آژانس با جدیت کار می‌کنند تا این اتفاق هر چه زودتر بیفتد.
مدیر کل آژانس در پاسخ به اینکه اگر موضوعات جدیدی در فعالیت های هسته‌ای ایران مطرح شود آژانس چه برخوردی خواهد داشت گفت: پروتکل الحاقی بدون هیچ گونه تبعیضی در رابطه با ایران انجام می‌شود و ما برنامه هسته‌ای ایران را زیر نظر خواهیم داشت و اقدامات پادمانی و شفاف ساز بر اساس برجام نیز در این چارچوب اجرا می‌شود بنابراین اگر موضوع جدیدی رخ دهد به طور کلی بر آن اشراف خواهیم داشت.
وی همچنین بر لزوم تامین بودجه مورد نیاز آژانس در رابطه با نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران در چارچوب برجام که سالانه 9/2 میلیون یورو خواهد بود تاکید کرد و گفت: بخشی از این مبلغ برای بودجه آژانس است و بخشی نیز قرار است در ماه آگوست آینده برای اجرای برجام تحویل آژانس شود.
آمانو در خصوص بی اعتمادی ایران و غرب که بیشتر از سوی ایران نسبت به غرب حاکم بوده است گفت: آژانس نهادی فنی است و در عین حال مسأله بی اعتمادی مهم است و این موضوع از طریق همکاری میان دو طرف حل خواهد شد.
وی در پاسخ به اینکه شما در گزارشتان اعلام کرده اید تخطی از سوی ایران در بحث فعالیت های هسته‌ای نظامی صورت نگرفته است اما همچنان ابهاماتی در گزارشات شما وجود دارد اظهار کرد: مسأله این است اگر موضوعاتی در بحث ایران در آینده کشف شود که باعث نگرانی باشد باید مسأله از طرف ایران گزارش شود. من ارزیابی دقیقی در سال 2009 و 2011 درباره برنامه هسته‌ای ایران اعلام کردم و از ایران خواستیم تا مذاکراتی شفاف در این موارد داشته باشیم و در پایان سال 2013 نیز به توافقاتی رسیدیم که تمامی موضوعات به طور شفاف مشخص شوند اما آنچه اتفاق افتاد این بود که مذاکرات به نتیجه نرسید و این نتیجه عدم همکاری بود. اجرای تمامی مفاد برجام می‌تواند به پایان مسائل موجود در برنامه هسته‌ای ایران کمک کند.
آمانو افزود: شماری از سانتریفیوژهای ایران برچیده شده‌اند و تعدادی دیگر نیز باید برچیده شوند. اما هم اکنون در حال پیشروی هستیم و موضوع مهم برداشتن مشکلات از سر راه است. سانتریفیوژهایی که ایران دارد ماهیت های متفاوتی دارند. اکنون باید بگویم که ما نیازمند زمان هستیم چرا که باید ببینیم ایران چه گام‌هایی را خواهد برداشت و اینکه آن‌ها را راستی آزمایی کنیم بنابراین به زمان بیشتری نیازمندیم.
مدیرکل آژانس گفت: آنچه که مهم است میزان غنی سازی اورانیوم ایران است که ارزیابی آن حدود سه هفته طول خواهد کشید.
آمانو در مورد احتمال سیاسی کاری در گزارش نهایی آژانس نیز گفت: آژانس یک نهاد کاملا فنی است و به این فنی بودن نیز ادامه می‌دهد. ما تلاش خواهیم کرد که تنها در مورد نکات فنی اظهار نظر کنیم. ما همواره تلاش کردیم که رویکردی درست و حرفه‌ای اتخاذ کنیم که امروز نیز به یک نتیجه خیلی مهم دست پیدا کردیم.
