چه کسی مدال را از بهداد گرفت

چهار سال پیش ایران در چنین روزهایی غرق شادی و غرور بود؛ روزهایی که بهترین نتیجه ورزش کشور در تاریخ بازی‌های المپیک رقم زده شد. رؤیایی‌ترین شب المپیک ٢٠١٢ لندن وقتی بود که بهداد سلیمی و قاسم رضایی با مدال‌های طلا و احسان حدادی و سجاد انوشیروانی با دو نشان نقره، کاروان را زیرورو کردند. پریشب همه به یاد ١٧ مرداد سال ٩١ افتادند تا منتظر خلق حماسه‌ای دیگر از طلایه‌داران ایران در المپیک ٢٠١٦ ریو باشند، اما افسوس که تنها شبی تلخ و سیاه در یاد و خاطر این ستاره‌ها نقش بست. دستاورد رقابت‌های روز یازدهم المپیک ریو برای ایران تنها اشک بود و حسرت.

از گریه‌های محمد بنا، معمار نسل طلایی کشتی فرنگی که دل همه مردم را به درد آورد تا زمین‌خوردن بهداد سلیمی، هرکول ایرانی. تلخ‌تر از ناکامی فرنگی‌کاران، حذف بهداد سلیمی از مسابقات بود. قوی‌ترین مرد ایران که چند ماه مانده به المپیک، زانوی مصدومش را به تیغ جراحان سپرد، هرگز فکرش را نمی‌کرد که در المپیک ریو این‌گونه ناباورانه از رقابت‌ها کنار برود. همه از قبل می‌دانستند بهداد با روزهای سختی که پشت‌سر گذاشته، در جدال با تالاخادزه گرجستانی، شانس مدال طلا نیست، اما این شانس را برای او قائل بودند که در غیاب وزنه‌برداران روس، حداقل می‌تواند به سکوی دومی یا سومی برسد.

سلیمی که همیشه به یک‌ضرب‌زن خوب در دسته فوق‌سنگین وزنه‌برداری دنیا مشهور بوده، کارش را در حرکت یک‌ضرب بهتر از قبل تمام کرد؛ طوری که به گفته حاضران در سالن، به‌یک‌باره به گرجستانی‌ها شوک بزرگی وارد کرد. بعد از اینکه تالاخادزه وزنه ٢١٥ کیلوگرمی را مهار کرد و رکورد المپیک و جهان را در این حرکت به نام خود زد، بهداد به او مهلت نداد و بلافاصله با زدن وزنه ٢١٦ کیلوگرمی این رکورد را دوباره از آن خودش کرد. رکورد قبلی یک‌ضرب المپیک با ٢١٢ کیلوگرم در اختیار حسین رضازاده بود که در المپیک ٢٠٠٠ سیدنی ثبت کرده بود.

 رکورد یک‌ضرب جهان نیز با ٢١٤ کیلوگرم متعلق به خود سلیمی در مسابقات جهانی ٢٠١١ پاریس بود که آن را بهبود بخشید. بهداد پریشب وزنه‌هایی را با حرکت یک‌ضرب زد که تابه‌حال هیچ وزنه‌برداری موفق به بالابردن آنها نشده بود. سلیمی اگرچه می‌دانست با وجود آسیب‌دیدگی‌ای که داشته، شانس کمی برای مدال طلا دارد، اما تمام تلاشش این بود که در حرکت یک‌ضرب با وزنه‌بردار گرجی فاصله بگیرد تا در دوضرب هر اتفاقی هم افتاد، در مجموع عقب نیفتد. سلیمی که رکورد شخصی‌اش در حرکت دوضرب ٢٥٥ کیلوگرم است، در حرکت نخست وزنه ٢٤٥ کیلوگرمی را بالای سر برد که به اعتقاد داوران در مهار آن ناموفق بود و دو چراغ قرمز از داوران دریافت کرد، اما حادثه تاریخی در حرکت دوم رخ داد؛ او برای دومین‌مرتبه دوباره پشت وزنه ٢٤٥ کیلوگرم قرار گرفت که این مرتبه داوران سه چراغ سفید به او دادند، اما پس از دقایقی مورد موافقت هیأت ژوری قرار نگرفت و باعث شد تا این حرکت او خطای دست اعلام شود. نماینده ایران در سومین مرتبه دوباره برای زدن وزنه ٢٤٥ کیلوگرم روی تخته آمد، اما آن را انداخت و از جدول مسابقات حذف شد.

جلود یا جلاد
حذف قهرمان المپیک لندن از دور مسابقات کافی بود تا به‌یک‌باره جو سالن و مسابقات به‌هم بریزد و اعتراض‌های تیم ایران نسبت به تیم داوری شروع شود؛ طوری‌که تعداد زیادی از نیروهای پلیس ضدشورش در سالن وزنه‌برداری حاضر شدند تا از اتفاقات و پیامدهای احتمالی جلوگیری و تماشاگران را به بیرون از سالن هدایت کنند.

ایرانی‌ها اتفاقات رخ‌داده در حرکت دوم را مشکوک، ناعادلانه و توطئه می‌دانستند. سجاد انوشیروانی، سرمربی ایران، از دسیسه هیأت ژوری گفت: «سه داور چراغ سفید به ما دادند، ولی هیأت ژوری که در آن گوشه نشسته، در گوش یکدیگر صحبت کردند و در نهایت حرکت بهداد را قبول نکردند. من قبول دارم حرکت اول خطا بود، اما حاضرم دست روی قرآن بگذارم که حرکت دوم بهداد درست بود. آنها می‌دانستند بهداد قطعا مدال طلا می‌گیرد، برای همین حق‌کشی کردند». اما ماجرای حقی که از بهداد ناحق شده، چیست؟ حقی است که به گفته اهالی وزنه‌برداری از یک اختلاف قدیمی بین علی مرادی، رئیس فدراسیون وزنه‌برداری ایران و دبیرکل سابق کنفدراسیون آسیا با «جلود» نشئت گرفته است.

جلود عراقی همان کسی است که دو سال قبل پست دبیرکلی کنفدراسیون آسیا را پس از هشت سال از چنگ ایرانی‌ها درآورد؛ پستی که به اعتقاد برخی‌ها کاری کرد که دنیا اشک‌های سلیمی را ببیند. جلود که حالا بیشتر رسانه‌ها لقب جلاد را به او داده‌‌اند، به‌همراه همسرش عضو هیأت ژوری مسابقات بودند که مانع از ثبت سه چراغ سفید برای سلیمی شدند. ایرانی‌های حاضر در سالن همه معترض بودند و هنگام اهدای مدال، قهرمان گرجی را هو کردند. سلیمی که با حالتی گریان شاهد مدال‌گرفتن رقبایش بود، تأکید داشت که قربانی ناداوری و دشمنی جلود با مرادی شده است.

او عنوان کرد برای حرکت سوم دیگر جانی نداشته است. رسانه‌ها همه با انتقاد از رئیس فدراسیون جهانی، برای «جلود» هم عنوان جلاد را انتخاب کردند. خشم ایرانی‌ها از بامداد دیروز شروع شد و پایانی نداشت. کیومرث هاشمی، رئیس کمیته ملی المپیک، اما دیروز بعد از به‌وجودآمدن این قضایا با اشاره به حضور غیرقانونی جلود و همسرش در ترکیب هیأت ژوری، از شکایت ایران به دادگاه عالی ورزش خبر داد. طبق اظهارات او، نام این دونفر در فهرست هیأت ژوری که پیش از شروع رقابت‌ها منتشر شده نبوده است.

هاشمی معتقد است مسئولان برگزاری مسابقات تعمدا این سناریو را ترتیب دادند تا بهداد سلیمی را بازنده المپیک ریو معرفی کنند. موضوع سؤال‌برانگیز دیگر صحبت‌های رئیس کمیته، اینجاست که او می‌گوید وقتی سه داور مسابقه به بهداد سلیمی سه چراغ سفید دادند، بعد از گذشت چنددقیقه هیأت ژوری اعمال نفوذ کرد و ورق برگشت. عکس‌هایی هم منتشر شده که نشان می‌دهد تاماش آیان، رئیس مجار فدراسیون جهانی در هنگام این اتفاقات پیش میز هیأت ‌ژوری قرار دارد و در حال صحبت‌کردن با آنها است. آیان پس از مسابقه تأکید کرد تصمیم هیأت ژوری درست بوده است. کاروان ایران به خاطر اتفاقات رخ داده که بازتاب گسترده‌ای در رسانه‌های بین‌المللی داشت، به کمیته بین‌المللی المپیک هم شکایت کرد.

ناداوری یا سخت‌گیری
در شرایطی که مسئولان کادرفنی و کاروان اعزامی معتقدند هیأت‌ ژوری و تیم داوری آشکارا در حق بهداد سلیمی ظلم کرده‌‌اند؛ اما کارشناسان این رشته نظرات دیگری دارند آنها بر این باورند درباره سلیمی سخت‌گیری شده نه ناداوری.شاهین نصیری‌نیا، قهرمان اسبق وزنه‌برداری جهان که درحال‌حاضر هدایت تیم ملی آمریکا را به عهده دارد، می‌گوید: «من از روز اول رقابت‌های وزنه‌برداری تا الان مشاهده کردم که ژوری در این دوره از المپیک بسیار سخت‌گیر بوده است. این تنها شامل بهداد نبوده و وزنه‌برداران دیگری هم بوده‌اند که برای خیلی از حرکت‌هایشان خطا گرفته‌اند و آنها در این دوره بسیار سختگیرانه کار کردند».

البته چند کارشناس دیگر عنوان کردند حرکت سیلمی صحیح بوده است. به‌هرحال چه بهداد خطا کرده باشد چه نکرده باشد، تغییر رأی داوران پس از چند دقیقه جنجال‌برانگیز بود.موضوع مهم‌تر درباره ناکامی بهداد سلیمی اما وزنه‌های غلطی است که کادر فنی برای او انتخاب کرد و کمتر اشاره‌ای از سوی این کادر به آن می‌شود.مسئولان تیم که فقط به مدال طلا ی بهداد در ریو فکر می‌کردند، با وزنه‌های غلطی که برای بهداد انتخاب کردند، حتی مانع از رسیدن او به مدال نقره شدند.بهداد حتی می‌توانست با ٢٣٦ کیلوگرم هم مدال نقره‌اش را قطعی کند. تالاخادزه در حالی با وزنه ٢٤١ کیلویی حرکت دوضربش را شروع کرد که سلیمی با آن شرایطش، وزنه ٢٤٥ را انتخاب کرد.

نصیری‌نیا ادامه می‌دهد: «بهداد باید با ۲۴۰ کیلوگرم کار را در دوضرب شروع می‌کرد تا نقره‌اش حتمی شود. اگر او کار را با وزنه‌ای کمتر از ۲۴۵ کیلوگرم آغاز می‌کرد، صددرصد راحت‌تر وزنه می‌زد. در رقابت‌های دسته ۱۰۵ کیلوگرم هم اشتباه محض وزنه‌گرفتن را انجام دادند و به نظرم تاکتیکی برای گرفتن وزنه‌ها در حرکت دوضرب برای محمدرضا براری وجود نداشت». به‌هرحال پس از پایان مسابقات مشخص شد سلیمی خیلی راحت می‌توانست نقره بگیرد و قهرمانی‌اش تقریبا محال بود.

درنهایت پرونده وزنه‌برداری ایران در المپیک با دو طلای سهراب مرادی و کیانوش رستمی بسته شد.