ماجرای توقیف نفتکش‌ها به کجا می‌رسد؟

فرارو- ایران یک نفتکش بریتانیایی را در تنگه هرمز توقیف کرد. با توجه به کش‌وقوس‌هایی که در روز‌های اخیر بین ایران و انگلستان به وجود آمده است باید دید طرف‌های غربی پیام اقدام ایران را دریافت می‌کنند و از مواضع خود کوتاه می‌آیند یا همچنان رویکرد تقابلی خود را شدیدتر می‌کنند؛ اینبار با یک ائتلاف بین المللی.

به گزارش فرارو، روز جمعه ۲۸ اردیبهشت، روابط عمومی نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد یک نفتکش انگلیسی با نام" "stena impero" هنگام عبور از تنگه هرمز به علت رعایت نکردن قوانین بین المللی دریایی توقیف شد. بیش از دو هفته از توقیف نفتکش ایرانی در جبال الطارق توسط نیروی دریایی بریتانیا می‌گذرد و مقامات ایرانی در این مدت بار‌ها از اقدام متقابل صحبت کرده‌ اند.

افزایش تنش ایران با بریتانیا در حالی اتفاق می‌افتد که سطح تنش‌های بین ایران و آمریکا همچنان به شدت بالاست. هرچند کشور‌های اروپایی طرفین را به کاهش تنش دعوت می‌کنند، اما آمریکا در پی ایجاد یک ائتلاف جهانی برای محافظت کشتیرانی در منطقه است. مهدی مطهرنیا، تحلیلگر مسائل بین الملل و استاد دانشگاه معتقد است آمریکا تنش‌ها در منطقه را به نوعی مدیریت می‌کند که هم به ایران آسیب برساند و هم از متحدین خود پیشی بگیرد.

این کارشناس مسائل بین الملل به فرارو گفت: لایه رویین پوسته صبر استراتژیک ایران کبود شده است. از این منظر باید گفت تمام سیگنال‌ها، نشانگر یک وضعیت پیچیده در منطقه "نوهارتلند" است. ۱۵ سال پیش گفتم در دهه آینده نفت برای آمریکا کالای استراتژیک نخواهد بود. همان زمان در دانشگاه‌های اصلی ایران در رشته روابط بین الملل در مورد خلیج فارس، تنگه هرمز و اهمیت نفت به عنوان کالای استراتژیک به عنوان محور پایان نامه‌ها استفاده می‌شد.

او افزود: امروز نفت خاورمیانه دیگر برای ابرقدرت به جا مانده از جنگ سرد، یعنی آمریکا کالای استراتژیک نیست. تنگه هرمز دیگر برای آمریکا از منزلتی بین المللی در هزینه نمودن دلار‌های آمریکایی برای حفظ امنیت منطقه در باب اروپا و دیگر متحدان برخوردار نیست. در ۱۰۰ سال اخیر هرگاه جریان نفت از خاورمیانه به هر دلیلی به خطر می‌افتاد، آمریکا از خزانه خود خرج می‌کرد و امنیت را به سرعت به حد تعادل خود بر می‌گرداند. هم اکنون رییس جمهور آمریکا آشکارا اعلام کرده حاضر نیست برای حفظ امنیت حرکت نفت از نوهارتلند یا خاورمیانه عربی هزینه‌هایی بیش از نیاز آمریکا برای هم‌پیمانان خود پرداخت کند.

 

مطهرنیا در مورد شرایط موجود در منطقه و توقیف نفتکش انگلیسی گفت: آمریکا اکنون بالاترین میزان هجمه حضور تاریخی نظامی خود را در منطقه به نمایش می‌گذارد و ایران در عمل مقابله به مثل نسبت به توقیف نفتکش ایرانی در جبل الطارق نفت کش انگلیسی را توقیف می‌کند. نتیجه این عمل موضع گیری انگلستان در برابر ایران و افزایش سطح اصطکاک انگلستان به عنوان یکی از مهم‌ترین کشور‌های اروپایی در برابر ایران خواهد بود. در اینجا آمریکا با سیاست ترامپ دو امتیاز به دست آورده است.

این تحلیلگر روابط بین الملل افزود: امتیاز نخست اینکه صدور نفت به رقیب خود در اتحادیه غرب و شکل دادن به آینده قدرت در نظام بین الملل را با مانع رو به رو ساخته است و بدین ترتیب زمینه ساز هزینه‌های بالای اقتصادی برای کشور انگلستان و دیگر کشور‌های اروپایی در خرید نفت شده است. آمریکا اکنون بزرگترین تولید کننده نفت در جهان و در حال تبدیل به بزرگترین صادر کننده نفت نیز می‌باشد، ۳ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت ایران را به طور جبرانی تولید می‌کند و دنبال این است که قیمت نفت را پس از واقعه برخورد با ایران به ۱۰۰ دلار برساند؛ لذا هم اکنون آمریکا در منطقه، نقل و انتقال نفت برای کشور‌های رقیب خود در شکل دادن به نظم آینده نظام بین الملل را سخت کرده است و زمینه‌های بالا رفتن قیمت نفت را در ارتباط با آینده فروش انرژی به این سمت سوق داده است.

او ادامه داد: دومین امتیاز کلان آمریکا این است که با افزایش تنش بین کشور‌های اروپایی مساله روابط ایران و اروپا را با اصطکاک بیشتری رو به رو ساخته و بدین ترتیب متحد غربی خود یعنی اتحادیه اروپا را در تصمیم گیری به نفع آمریکا در افزایش تحریم‌های بین المللی راحتر به طرف واشنگتن جلب می‌کند. هرچه سطح رودررویی ایران با کشور‌های اروپایی افزایش پیدا کند در یک عمل مقابل، زمینه‌ای ایجاد می‌کند که اروپا همکاری بیشتری در تحریم ایران انجام دهد و فشار‌های بین المللی به تهران به نفع آمریکا افزایش پیدا کند. هم اکنون در بحرین تعداد قابل توجهی از کشور‌ها با رهبری آمریکا در پی ایجاد سازوکاری بین المللی و ائتلافی گسترده بر علیه ایران به بهانه این موضوع در منطقه هستند و لذا آمریکا توانسته در این چارچوب تا حدود زیادی به نتایج مثبتی دست پیدا کند.

مطهرنیا در مورد اهداف ایران از چنین اقدامی گفت: ایران در حال آزمایش آستانه ورود به عمل مقابل آمریکا در برابر تهران است. آمریکا بر اساس دریافت و تجارب خود در چند جنگ موجود در منطقه از طوفان صحرا گرفته تا جنگ با داعش، ایران را رصد کرده، اطلاعات دقیق تری از عملکرد ایران به دست آورده است و تلاش دارد بسیار صبورانه ائتلاف بین المللی را بر ضد تهران فراهم کرده و به اصطلاح میوه رسیده را از درخت بچیند.

او ادامه داد: آمریکا در چارچوب پارادایم آشوب و تئوری بازیگر دیوانه که کسینجر شکل داد و ترامپ به خوبی آن را بازی می‌کند و با سیاست کلان ابهام و پیچیدگی و استراتژی جوجیتسو، ایران را تحریم می‌کند و جا خالی دهد و پرتاب می‌کند. آمریکا اکنون این کار را در خلیج فارس انجام می‌دهد، ایران را تهدید می‌کند، ایران تهاجماتی انجام می‌دهد، این تهاجمات در پی محک آستانه صبر آمریکا و همچنین اقناع افکار عمومی ایدئولوژی اسلام انقلابی در ایران و کل منطقه و نظام بین الملل است، ولی در عمل آنچه فراهم می‌آورد ایجاد اجماع بیشتر با آمریکا و شخص ترامپ علیه تهران بوده است. حالا ترامپ خطاب به اروپایی‌ها می‌گوید دیدید گفتم ایران عنصر نامطلوب و برجام قرارداد بدی بود. او در بهره برداری از این مسائل اکنون در پی ایجاد یک رویداد گفتاری است که به صورت آرام و ممتد، اما عمیق آن را شکل داده و محتوا بخشیده است.

این تحلیلگر مسائل بین الملل در مورد اقدام مناسب از سوی ایران گفت: ایران دیگر نمی‌تواند از یکسو ظریف را به نیویورک بفرستد و از سوی دیگر فرماندهان نظامی خود را در باب تقابل با آمریکا پشت تریبون‌ها قرار دهد و ضربه‌های اینگونه را مثل ماجرای نفت کش یا پهپاد وارد کند. اگرچه این اقدامات در لایه‌های میانی می‌تواند نمایش قدرتی برای افکار عمومی در داخل باشد، اما در عمل آمریکا از آن‌ها به نفع خود استفاده می‌کند. اگر قیمت نفت بالا رود به نفع آمریکاست، چون ایران تحریم است و نفت آمریکا به قیمت بالا به فروش می‌رود و قدرت‌های نفتی آمریکا برنده خواهند بود و از سوی دیگر فروش تسلیحات به کشور‌های منطقه افزایش می‌یاید. در اینصورت ترامپ انتخابات آینده را تضمینی خواهد برد.