فرارو- فعالیت‌های علمی فیزیکدان پاکستانی به کشف ذره بنیادی بوزون هیگز انجامید، اما عبدالسلام در کشورش به خاطر اعتقادات مذهبی طرد شد. حالا فیلم جدید نتفلیکس او را به کانون توجهات باز می‌گرداند.
به گزارش فرارو به نقل از بی بی سی کالچر، در سال ۱۹۷۹ فیزیکدان پاکستانی عبدالسلام برنده جایزه نوبل فیزیک شد. فعالیت‌های او در طول زندگی، کلید تعریف نظریه فیزیک ذره‌ای بود که تا امروز هم استفاده می‌شود و زمینه را برای کشف بوزون هیگز در سال ۲۰۱۲ مهیا کرد. ذره‌ای که به سایر ذرات جرم می‌بخشد.
عبدالسلام اولین پاکستانی بود که جایزه نوبل برد و پیروزی او باید لحظه‌ای تاریخی برای کشورش می‌بود. اما به جای آن، برای ۴۰ سال داستان او در کشوری که در آن زاده شده بود، عمدتا به فراموشی سپرده شد. بخشی از این اتفاق به دلیل هویت مذهبی بود که برای او با ارزش است. حالا مستند جدید شبکه نتفلیکس، "سلام، اولین برنده نوبل"، به دنبال بازگرداندن سلام و دستاورد‌های او به کانون توجه است.
زکیر تاور، یکی از تهیه کنندگان این فیلم می‌گوید: «سلام اولین مسلمانی بود که برنده جایزه علمی نوبل شد. او آنقدر به ریشه خود و بهبود وضعیت مردمش متعهد بود که برای دریافت جایزه از پادشاه سوئد در استکهلم دستار به سر داشت. عبدالسلام در سخنرانی خود از قرآن نقل قول کرد.
عبدالسلام در استکهلم
سلام در سال ۱۹۲۶ در شهر جهنگ در دوره حکومت بریتانیا بر شبه قاره هند به دنیا آمد. پدر او که یک معلم بود اعتقاد داشت تولد سلام نتیجه نظر الهی است که در نیایش‌های روز جمعه به او رسیده است و وقتی سلام بزرگ شود بهتر از برادران و خواهرانش خواهد بود. این اعتقاد پدر باعث شد سلام از کار‌های خانه مثل دوشیدن شیر و نظافت دستشویی معاف شود و وقت او برای کار کردن روی مهارت حیرت انگیزش در ریاضیات آزاد باشد. با همه این‌ها بازهم دوران کودکی او یک زندگی تجملاتی نبود. وقتی او زادگاهش را ترک کرد تا به دانشگاه دولتی لاهور برود اولین بار بود که لامپ می‌دید!
در آنجا مهارت عبدالسلام در ریاضیات و فیزیک او را از همکلاسانش متمایز می‌ساخت. او بورسیه تحصیلی دانشگاه کمبریج را به دست آورد؛ جاییکه در آن زمان او یکی از معدود چهره‌های آسیایی در دانشکده سنت جان شد. اما جذبه وطن، قوی بود. او بعد از اخذ مدرک دکتری به لاهور برگشت تا به عنوان استاد ریاضیات کار کند.
سلام در سراسر عمر، مسلمان بود. وقتی در خانه اش در لندن کار می‌کرد قرآن گوش می‌داد. او هرگز مذهبش را مانعی در مقابل علم ندید. در واقع او علم و مذهب را همراه می‌دید و به همکارانش می‌گفت بسیاری از ایده‌ها از سوی خداوند به او الهام شده است.
او برای یک نظریه یکدست کار می‌کرد که تمام فیزیک ذره‌ای را توضیح دهد و منطبق بر باو‌رهای مذهبی وی بود. سلام در جایی گفته بود: «ما فیزیکدانان نظری تمایل داریم کل پیچیدگی ماده بی جان را به وسیله تعداد کمی مفاهیم محتمل، درک کنیم». اما جنبه‌هایی از علم وجود داشت که مستقیما با باورهایش در تناقض بود و سلام آن‌ها را نمی‌پذیرفت؛ مثل نظریه "مه‌بانگ".
عقیده سلام در عین اینکه برای او بسیار مهم بود، منشاء رنج بزرگی برای او بود، به دلیل مسلک او در فرقه خاصی از اسلام مسلمانان احمدیه در پاکستان. جنبش احمدیه در سال ۱۸۸۹ در پنجاب شکل گرفت. مسلمانان احمدیه معتقدند بنیانگذار احمدیه «میرزا غلام احمد» مسیح بوده است. با این وجود سایر مسلمانان چنین چیزی را قبول ندارند.
عادل شاه، یک رهبر احمدی در لندن می‌گوید: «جامعه مسلمانان احمدیه جامعه‌ای مطیع قانون و دوست داشتنی هستند. با این وجود به ویژه در پاکستان در معرض انواع آزار و اذیت و تبعیض قرار گرفته اند». هنوز هم در پاکستان با این فرقه برخورد می‌شود.
بعد از شورش‌های ۱۹۵۳ ، سلام تصمیم گرفت پاکستان را ترک کند. قبل از اینکه به دانشکده سلطنتی لندن برود، برای چند سال به کمبریج برگشت. در لندن او به تاسیس دپارتمان فیزیک نظری کمک کرد. بر خلاف اینکه کشورش او را طرد کرد او پاکستان را کنار نگذاشت و در برجسته‌ترین پروژه علمی پاکستان مشارکت کرد. در سال ۱۹۶۱ او برنامه فضایی پاکستان را به راه انداخت، در اوایل دهه ۱۹۷۰ به صورت جنجال برانگیزی در تلاش‌های پاکستان برای ساخت سلاح اتمی دخیل بود. اما بعد از اینکه ذوالفقار علی بوتو، نخست وزیر پاکستان در سال ۱۹۷۴ قانونی بر علیه فرقه احمدیه تصویب کرد، مشارکت سلام با دولت کم رنگ شد. او صریحا بر علیه سلاح اتمی صحبت کرد.
در سال ۱۹۷۹ پنج سال بعد از اینکه این قانون تصویب شد و سلام را غیر مسلمان اعلام کرد او اولین پاکستانی برنده نوبل شد. در جهان او اولین مسلمانی بود که جایزه نوبل فیزیک را برد. اما از دید کشور خودش او اصلا مسلمان نبود.
در مزار سلام در ربوای پاکستان از او به عنوان اولین مسلمان برنده نوبل یاد شده بود تا زمانی که مقامات محلی کلمه "مسلمان" را پاک کردند. تاور می‌گوید آن‌ها قصد دارند این عنوان را در مستند بیاورند.
جمع آوری جزئیات زندگی سلام ۱۴ سال طول کشید
تاور می‌گوید او و دیگر تهیه کننده مستند، عمر وندال، زمانی که در میانه دهه ۱۹۹۰ از پاکستان برای تحصیل به آمریکا رفتند با عبدالسلام آشنا شدند. «ما خبر درگذشت او را در نیویورک تایمز خواندیم. وقتی به خانه برگشتیم داستان او پاک شده بود.»
این دو با مطالعه بیشتر در مورد عبدالسلام فهمیدند داستان او به دلیل اعتقادات مذهبی پاک شده است. «ما از داستان بالقوه اعجاب انگیز سلام که مردم را در راه کسب علم تحت تاثیر قرار می‌دهد آگاه شدیم و از آن زمان اشخاص زیادی دیدیم که تحت تاثیر داستان او بوده اند.»
سهم سلام در فیزیک برجسته بود. او نظریه نوترینو، ذرات زیراتمی که اولین بار توسط پائولی در ۱۹۳۰ مطرح شد را توسعه داد و بر روی نظریه "برهمکنش الکتروضعیف" کار کرد که برای او جایزه نوبل را به ارمغان آورد.
با وجو آزار و اذیت، فداکاری سلام برای کشور و مردمش تمام نشد. او پیشنهاد شهروندی بریتانیا و ایتالیا داشت، اما تا زمان مرگ شهروند پاکستان باقی ماند. عادل که در پاکستان به دنیا آمده، اما به خاطر آزار و اذیت به لندن مهاجرت کرده است می گوید: «این فداکاری سلام به خاطر طرز فکر اوست. »
علاوه بر حمایت سلام از کشورش، او مشتاق بود دانشمندان در کشور‌های در حال توسعه را ارتقاء دهد. برای رسیدن به این هدف او در سال ۱۹۶۴ مرکز بین المللی فیزیک نظری را در ایتالیا تاسیس کرد تا مکانی برای دانشجویان کشور‌های در حال توسعه باشد که در آنجا بتوانند با چهره‌های آکادمیک جهانی در تماس باشند.
جمع آوری جزئیات زندگی سلام برای تاور و وندال ۱۴ سال طول کشید. تاور می‌گوید: «ما ناآشنا، جوان، جاه طلب و فیلم سازانی مستاق بودیم و قرار بود کاری مهم و امیدوار کننده تاریخی انجام دهیم.»
این فیلم دارای تصاویر آرشیوی فراوانی از سلام است که بسیاری از آن‌ها قبلا دیده نشده است.
این دو نفر از کسانی فیلم گرفته اند که تا کنون جلوی دوربین صحبت نکرده بودند. از جمله معاون پروفسور سلام در موسسه آی سی تی پی. او می‌گوید: «خانواده او اجازه دادند وارد خانه شویم و توانستیم از میان یادداشت‌ها و عکس‌ها و ویدئو‌ها چیزهایی پیدا کنیم. وقتی شما حدود یک دهه روی یک پروژه کار می‌کنید مردم می‌خواهند همراه شما باشند و کمک کنند.»
مزار عبدالسلام در پاکستان
احمد سلام، پسر بزرگ سلام که در فیلم حضور یافته است در مورد زندگی پدرش صحبت می‌کند و می‌گوید:«این فیلم، مستند اعجاب انگیزی است که توسط دو جوان متعهد ساخته شده است. آن‌ها قصد دارند داستان منحصر به فردی را برای ۲۰۰ میلیون هموطن تعریف کنند که اکثر آن‌ها حتی اسم عبدالسلام را نشنیده اند.»
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعهبارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهتهای قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
