فرارو- وزارت امور خارجه آمریکا در بحبوحه اعتراضات بنزینی در ایران اعلام کرد که دیگر معافیت هسته‌ای مربوط به تاسیسات هسته‌ای فردو را تمدید نخواهد کرد. امری که ممکن است حاکی از آغاز لغو معافیت‌های باقیمانده هسته‌ای باشد.
به گزارش فرارو، ایران در چارچوب گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای، که حدود دو هفته پیش برداشته شد، غنی‌سازی اورانیوم در تاسیسات هسته‌ای فردو را از سر گرفت. طبق برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، ایران حدود ۱۴ سال نباید در این تاسیسات حساس غنی‌سازی انجام دهد. اما بی‌عملی اروپا در تامین منافع اقتصادی ایران موجب شد که این کشور اجرای تعهدات مرتبط با فردو را متوقف کند.
پس از تایید از سرگیری غنی سازی در فردو توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی، کشور‌های اروپایی عضو برجام به همراه اتحادیه اروپا با صدور بیانیهای، ایران را به فعال‌سازی مکانیسم حل اختلاف تهدید کردند. این مکانیسم، که یکی از سازوکار‌های برجام است، می‌تواند به بازگشت تحریم‌های بین المللی علیه ایران منجر شود. اروپایی‌ها به همین بیانیه تهدیدآمیز بسنده کرده و از اتخاذ هرگونه اقدام عملی علیه ایران خودداری کردند. ظاهرا، آن‌ها منتظر گام بعدی ایران هستند.
از سوی دیگر، مایک پمپئو، وزیر امور خارجه آمریکا، اندکی پس از برداشته شدن گام چهارم کاهش تعهدات، این امر را یک «اخاذی هسته‌ای» دانست و ایران را به نگهداری مواد هسته‌ای بالقوه اعلام نشده متهم کرد. اما پمپئو هم اقدام به لغو معافیت‌های هسته‌ای نکرد.
حال، حدود دو هفته پس از برداشته شدن گام چهارم کاهش تعهدات هسته‌ای ایران، پمپئو در واکنش به این گام، اعلام کرد آمریکا معافیت هسته‌ای تاسیسات فردو را لغو خواهد کرد. همزمانی این تصمیم با اعتراضات گسترده در ایران، پرسش برانگیز است. خصوصا که از برداشته شدن گام چهارم کاهش تعهدات بیش از دو هفته می‌گذرد.
معافیت‌های هسته‌ای چیست و چرا مهم هستند؟
طبق مفاد برجام، ایران می‌تواند در چند تاسیسات هسته‌ای مانند فردو، اراک و بوشهر، برخی فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز داشته باشد. تا زمانی که آمریکا در برجام بود، این فعالیت‌ها که در واقع نوعی تغییر کاربری این تاسیسات است، مشکلی نداشت. چون شرکت‌های چینی و اروپایی به راحتی میتوانستند در تغییر کاربری تاسیسات فردو و اراک فعالیت کنند. اما با خروج یکجانبه آمریکا از برجام، استمرار فعالیت این شرکت‌ها با چالش‌هایی مواجه شد. در ماه‌های اخیر، آمریکا برخی از معافیت‌های هسته‌ای را لغو و برخی دیگر را تمدید کرد.
بخوانید:
نخستین معافیت‌هایی که لغو شدند، مربوط به صادرات اورانیوم غنی شده و آب سنگین بودند. با لغو این معافیت‌ها، ایران عملا در مسیر عبور از برخی محدودیت‌های برجام قرار گرفت. زیرا دو راه بیشتر نداشت؛ یا غنی سازی را تعطیل کند یا آن را ادامه دهد و از محدوده مجاز نگهداری اورانیوم غنی شده عبور کند. ایران، راه دوم را انتخاب کرد و علاو بر عبور از محدودیت‌های متعلق به نگهداری اورانیوم، تعهدات مهم دیگری مانند غنی سازی اورانیوم در فردو را از سر گرفت. امری که به تازگی موجب شده آمریکا لغو معافیت‌های فردو را اعلام کند.
معافیت فردو، ۱۵ دسامبر ۲۰۱۹، منقضی خواهد شد. پمپئو اعلام کرده که بعد از این تاریخ، معافیت یادشده دیگر تمدید نخواهد شد. این اقدام، در واکنش به از سرگیری غنی سازی اورانیوم در تاسیسات فردو انجام می‌شود.
فردو قرار بود طبق برجام به یک مرکز تحقیقاتی تبدیل شود و حدود ۱۴ سال هیچگونه غنی سازی در آن صورت نگیرد. اما اکنون، علاوه بر شروع دوباره غنی سازی اورانیوم در این سایت، معافیت آن هم لغو شده است. معنای این امر این است که شرکت‌های خارجی دیگر نمی‌توانند در فعالیت‌های فردو مشارکت کنند. در غیر این صورت توسط آمریکا تحریم خواهند شد.
پشت پرده لغو معافیت فردو چیست؟
جدال بر سر لغو معافیت‌های هسته‌ای ایران میان محافل جمهوریخواه کنگره و کاخ سفید همواره جدی بوده است. ده‌ها تن از نمایندگان جمهوریخواه کنگره، بار‌ها از دولت دونالد ترامپ درخواست کردند که به معافیت‌های هسته‌ای ایران پایان دهد. همین اواخر، سه سناتور ارشد جمهوریخواه - لیز چنی، لیندسی گراهام و تد کروز- ضمن استقبال از عدم تمدید معافیت فردو، خواستار لغو سایر معافیت‌های هسته‌ای ایران شدند. اما دولت ترامپ با بیان اینکه آمریکا با لغو معافیت‌های هسته‌ای مجبور می‌شود شرکت‌های اروپایی و چینی را تحریم کند، از تمدید معافیت‌ها حمایت می‌کرد.
حال، پمپئو گفته است ایران هیچ دلیلی برای از سرگیری غنی سازی در فردو نداشت و با این استدلال، عدم تمدید معافیت این سایت را اعلام کرد. وی گفت: «مقدار مناسب غنی سازی اورانیوم برای بزرگترین حامی تروریسم در جهان صفر است ... هیچ دلیل موجهی برای از سرگیری مجدد غنی سازی ایران در این مکان قبلاً مخفی وجود ندارد.»
اقدام جدید پمپئو علیه ایران در شرایطی اعلام شد که ایران درگیر ناآرامی‌های گسترده‌ای است. در پی سه برابر شدن قیمت بنزین، بسیاری از شهر‌های ایران صحنه اعتراض و آشوب شد که بعضا خشونت آمیز بود. به نظر می‌رسد که پمپئو، با استفاده از این ناآرامی، معافیت فردو را لغو کرد تا راه را برای تضعیف بیشتر برجام هموار کند. بعد از ماه دسامبر، احتمالا همکاری شرکت‌های خارجی با فردو قطع خواهد شد.
افزون بر ناآرامی‌های اخیر، مسئله انقضای تحریم‌های تسلیحاتی ایران هم ممکن است بر لغو معافیت فردو تاثیر گذاشته است. پمپئو بار‌ها از انقضای تحریم تسلیحاتی ایران ابراز نگرانی کرده و خواستار ادامه تحریم‌های تسلیحاتی شده است.
بخوانید:
وی حدود یک ماه پیش در چند توئیت نوشت: «به‌خاطر توافق هسته‌ای معیوب ایران، تحریم تسلیحاتی سازمان ملل بر ایران سال آینده منقضی می‌شود. کشور‌هایی مانند روسیه و چین [از آن به بعد]می‌توانند به ایران تسلیحات پیچیده بفروشند. رژیم ایران نیز آزاد خواهد بود تا سلاح‌های پیچیده [خود را]به هرکسی بفروشند. این مسئله رقابت تسلیحاتی جدیدی را در خاورمیانه آغاز می‌کند. اگر شما اکنون نسبت به رفتار ایران نگران هستید، تصور کنید ایران چه کار‌هایی با موشک‌ها، پهپادها، تانک‌ها و جنگنده‌های پیشرفته انجام خواهد داد. شورای امنیت باید تحریم تسلیحاتی را تمدید کند.»
در مقابل، ظاهرا دولت حسن روحانی روی برداشته شدن این تحریم، حساب باز کرده است. روحانی اخیرا در دفاع از لزوم استمرار برجام گفت: «با ادامه برجام در سال آینده به یک هدف اقتصادی، امنیتی دست پیدا می‌کنیم و آن این که تحریم تسلیحاتی ایران برداشته می‌شود و این یکی از آثار مهم این توافق است.»
بنابراین، می‌توان تصور کرد که در ماه‌های آینده نبرد دیپلماتیک میان ایران و آمریکا در زمینه تحریم‌های تسلیحاتی شدت گیرد. مشکل اصلی آمریکایی‌ها این است که با ادامه روند فعلی، شورای امنیت سازمان ملل ممکن است تحریم تسلیحاتی را تمدید نکند. از همین رو آمریکا احتمالا دنبال راهی برای برهم زدن برجام است تا کار به رفع تحریم تسلیحاتی ایران نکشد. پمپئو که قبلا در محافل خصوصی گفته بود هدف کارزار «فشار حداکثری» آمریکا شوراندن مردم ایران است، فرصت را برای لغو تدریجی معافیت‌های هسته‌ای و نابودی کامل برجام مهیا می‌بیند.
سوای اقدامات آمریکا، اعتراضات بنزینی، روابط ایران با اروپا را هم با چالش‌هایی مواجه کرده است. برخی کشور‌های اروپایی، مانند فرانسه و آلمان، با اعتراضات در ایران ابراز همدردی کرده‌اند. امری که ممکن است از سوی ایران به عنوان دخالت در امور داخلی تلقی شود. این تنش‌ها در حالی اتفاق می‌افتد که گام پنجم کاهش تعهدات ایران نزدیک می‌شود. سید عباس عراقچی، معاون وزیر امور خارجه ایران، در سفری به هلند، گفته کاهش تعهدات برجامی تا زمان تامین منافع ایران ادامه می‌یابد.
ایران‌چک ۵۰۰ هزار تومانی؛ اسکناس جدید در راه بازار؟ 
عکس | خداحافظی کوه عضله آمریکا؛ جی‌دن کاکس کیست؟ 
معمای عجیب و غریب درباره حسن یزدانی؛ بمب کشتی ایران منفجر می‌شود؟ 
اتفاقات باورنکردنی و زشت علیه بازیکنان تراکتور در فرودگاه 
اتمام‌حجت با خریداران آیفون ۱۴ و ۱۵! 
اجاره پیکان وانت؛ ناقابل ماهی ۱۴ میلیون! 
از کشتن افراد عینکی به جرم روشنفکر بودن تا حذف پول و مذهب از مناسبات اجتماعی / فاجعه‌بارترین حرکت قرن بیستم برای ساخت اتوپیای روستایی
شباهت‌های قائد بغداد و پیشوای برلین؛ از میل به ویرانگری تا قهرمان پرستی
طرز تهیه کباب لاهماجون، خوشمزهترین کباب ترکی
سالاد فیله مرغ سوخاری با سس رنچ، جذابترین سالادی که تابهحال خوردهاید
