(تصاویر) «امید» امارات متحده عربی به مریخ می‌رود!

فررو-در دسامبر گذشته، یک کاوشگر فضایی به نام «امید» (Hope) در وسط یک اتاق تمیز بزرگ در محوطه دانشگاه دانشگاه کلرادو قرار گرفت تا نخستین آزمایش های شبیه سازی را به انجام برساند. این کاوشگر، مریخ نورد جدید امارات متحده عربی بود که ادعا شده قرار است یافته های دیگر مریخ نوردها را تکمیل کند و دانش ما را نسبت به این سیاره سرخ افزایش دهد. نشریه نیویورک تایمز ضمن گزارشی به برسی این مریخ نورد اماراتی پرداخته است؛

مهندسان در آزمایش شبیه سازی فضاپیمای امید- یک جعبه پوشیده شده با فویل در اندازه و وزنی همانند یک مینی کوپر- بر این باورند که این سفینه با ورود به مدار مریخ، به سرعتی بیش از 10000 مایل در ساعت، خواهد رسید. این یک شبیه سازی برای اطمینان از این بود که هنگام ورود امید به مدار مریخ در سال آینده، سیستم های راهنما، ناوبری و کنترل آن به درستی عمل کند.

اگرچه این فضاپیما در خاک ایالات متحده مونتاژ می شود، اما کاوشگر سیاره سرخ برای ناسا نخواهد بود. «امید» متعلق به امارات متحده عربی، کشور نفتی و ثروتمندی است که تاکنون فضاپیمایی به منظومه شمسی ارسال نکرده است. مهندسان اماراتی در نزدیکی دامنه کوه های راکی و به دور از ماسه های گرم خاورمیانه در حال کار کردن و آموزش از همتایان آمریکایی خود هستند. در واقع کشور امارات در حال برنامه ریزی برای افزایش سرمایه گذاری در صنایع جدید دانش بنیان است تا بتواند اتکای خود را به منابع نفتی را کاهش دهد.

سارا العامیری، وزیر علوم پیشرفته امارات متحده عربی، در این خصوص گفت: «ما نیازمند تربیت افرادی با مهارت بالا هستیم که در عین حال جسور و قادر به پذیرش هر خطری باشند». وی که بخشی از مدیریت علمی این پروژه را نیز بر عهده دارد، افزود:« این دلیلی است که ما برای پاگذاشن به عرصه کاوش های فضایی دنبال می کنیم». وی افزود؛ امارات متحده عربی به عنوان تازه وارد، رویکرد جدیدی را در این زمینه اتخاذ کرده است. ما می توانستیم سعی کنیم تا همه کارها را خودمان انجام دهیم و توسعه فناوری بومی را مشابه آنچه هند انجام داد پیش ببریم ولی این امر به سال ها زمان نیاز دارد.

به همین دلیل امارات در مسیر فضایی شدن خود به دنبال شرکایی است که تجربه طولانی در زمینه ارسال فضاپیما به کیهان دارد. الامیری می گوید: تیم فضایی ما معتقد است با همکاری شرکای با تجربه، امارات می تواند از بروز مشکلاتی که معمولا کشورها در نخستین تجربه ها با آن مواجه می شوند جلوگیری کند. در عین حال به این شکل ما هم میتوانیم مهندسان خودمان را آموزش دهیم و هم از جان آن ها در برابر خطرات احتمالی تجربه های نخسین فضایی محافظت کنیم. در واقع رهبران امارات امیدوار هستند تا بدین روش بذر پیشرفت های آینده فضایی این کشور را بکارند.

عمران شرف، مدیر پروژه مأموریت مریخ امارات، در این خصوص گفت: دولت امارات در ابتدا قصد داشت چنین پروژه ای را به صورت بومی پیش ببرد اما به زودی مشخص شد که باید در این زمینه سرعت بیشتری به خرج داد. از این رو این نظر مطرح شد که از ابتدا شروع نکنیم و از تجربه دیگر کشورها استفاده کنیم. پس از کسب تجربه و مهارت لازم می توان خود را به سطح بالا در زمینه بومی سازی رساند. ما فعلا قصد داریم تا جایی که ممکن است یاد بگیریم.»

سال گذشته، امارات متحده عربی در یکی از نخستین تلاش های فضایی خود، «هزاع المنصوری» را با فضاپیمای روسی سایوز، برای مدت هشت روز به ایستگاه فضایی بین المللی فرستاد.

«امید» تنها یکی از ناوگان فضاپیماهای رباتیک است که قرار است تابستان امسال در طی یک برنامه مشخص به سمت مریخ پرتاب شود. این فضاپیما قرار است سفری نسبتاً کوتاه از مسافت حدود 300 میلیون مایلی و هفت ماه به سیاره سرخ را طی کند. در مقایسه با فضاپیماهای روسیه، اتحادیه اروپا و چین، «امید» از نظر اندازه و دامنه، متوسط است و هزینه های آن با آنچه مدیران به عنوان «بودجه محدود» توصیف می کنند، تناسب دارد. از طرف دیگر با اینکه اغلب مأموریت مریخ نوردها مطالعه مریخ با فرود بر روی آن است، فضاپیمای اماراتی قرار است در مدار این سیاره قرار گیرد و تنها از روی مدار مریخ مشاهدات خود را انجام می دهد.

الامیری در این خصوص گفت: «از ما خواسته شده كه یک فضاپیما را به مریخ بفرستیم، بنابراین قرار نیست یک اسباب بازی را به فضا ارسال كنیم. بنابراین ما قصد نداریم تا فضاپیمایی بفرستیم که فقط یک عکس از سیاره مریخ برای ما بفرستد و اعلام کنیم که به مریخ رسیده ایم بلکه می خواهیم کاوشگری را اعزام کنیم که بتواند داده های علمی ارزشمندی را در اختیار ما قرار دهد».

در سپتامبر سال 2014، هند توانست فضاپیمایی را با موفقیت در مدار مریخ قرار دهد. چند روز قبل از آن نیز ناسا توانست کاوشگری به نام MAVEN را در مدار مریخ قرار دهد. هند تبلیغات بسیاری انجام داد که کاوشگر این کشور به مراتب از کاوشگر ناسا کم هزینه تر بوده است. اما فضاپیمای هند به اندازه کافی ابزارهای علمی حساس برای اکتشافات مهم نداشت. در مقابل، MAVEN توانست مشخص کند که جو مریخ با چه سرعت از باد خورشیدی دور می شود. این اطلاعات سرنخ مهمی از درک این مسئله است که چرا مریخ که ابتدا سیاره ای گرم و مرطوب بود، به مکانی سرد و بی ثمر و تقریباً بدون اکسیژن تبدیل شده است.

اما هدف امید این است که با بررسی حرکت مریخ و سرعت آن، خلا موجود در یافته های MAVEN را پر کند. الامیری در این خصوص گفت: «ما باید نقشی را که مریخ در از بین رفتن جو خود بازی کرده است را تحلیل کنیم.»

هنگامی که یک طوفان گرد و غبار در تابستان سال 2018 سراسر سیاره مریخ را درنوردید، MAVEN مشاهده کرد که میزان هیدروژن در جو فوقانی افزایش یافته است. کاوشگر «امید» با تعبیه سه ابزار؛ طیف سنج مادون قرمز، طیف سنج ماوراء بنفش و دوربین، می توانند در توضیح چگونگی فشار گرد و غبار بر بالا رفتن هیدروژن به سمت سطوح فوقانی جو مریخ کمک کنند. علاوه بر این، کاوشگر امید از ارتفاع بالا، می تواند اطلاعات ارزنده ای از آب و هوای مریخ، تغییرات دما و سایر شرایط در طول روز این سیاره، مخابره کند.

بروس جاکوسکی، استاد علوم زمین شناسی در دانشگاه کلرادو و از کارشناسان اصلی MAVEN و همچنین عضو تیم علمی برای ماموریت اماراتی، در خصوص این قابلیت های کاوشگر «امید» گفت: «این یکی از اندازه گیری های اساسی جدید است که قبلاً ندیده ایم». کاوشگرهای پیشین که به مریخ اعزام شده اند معمولا دارای حسگرهایی بودند که سطح مریخ را بررسی می کردند اما کاوشگر امید دارای قابلیت جدیدی است که می تواند جو این سیاره را بررسی کند و این یک قابلیت جدید است.

فیلیپ آر. کریستنسن، استاد علوم سیاره ای در دانشگاه ایالتی آریزونا که طیف سنج مادون قرمز را برای کاوشگر «امید» ساخته است، گفت: این ابزار داده های مربوط به ذرات گرد و غبار و ابرهای یخ را ضبط کرده و حرکت بخار آب و گرما را از طریق جو ردیابی می کند. این فضاپیما قرار است حداقل دو سال در مدار این سیاره بچرخد و چرخه کاملی از فصول مریخ را رصد کند. کریستنسن گفت: «فکر می کنم ما قرار است چیزهای زیادی را یاد بگیریم».