براساس طرح وزارت بهداشت 300هزار اکیب برای مقابله با کرونا تشکیل می شود
فرارو- دو هفته است که وزارت بهداشت ورود کرونا به ایران را تائید کرده است. ابتدا قم به شکل وسیعی آلوده به این ویروس شد و پس از آن به سرعت بیماری به نقاط دیگر کشور هم رسید. حالا در اکثر استانها و شهرها موارد ابتلا به کرونا دیده شده است. در این مدت وزارت بهداشت ابتکار عمل زیادی به خرج نداده و بیشتر از طریق توصیههای بهداشتی به مردم کار را پیش برده است. کمبود امکانات بهداشتی و درمانی محسوس و آزار دهنده بوده است.
به گزارش فرارو، اخیرا وزیر بهداشت از یک ابتکار جدید برای مبارزه با شیوع کرونا رونمایی کرد. سعید نمکی گفت: «حرکت بزرگی شروع کردیم و طرحی را در قالب بسیج ملی کرونا به عنوان یکی از پیشتازان کشورهای شرق مدیترانه آغاز میکنیم و برای اولین بار به جای اینکه بنشینیم تا ویروس سراغ ما بیاید برویم و ویروس را قلع و قمع کنیم. این طرح با سیصد هزار اکیپ از دو روز آینده آغاز میشود.»
او افزود: «بنا داریم یک طرح جدید در این رابطه اجرا کنیم به طوری که به تک تک خانههای مردم رفته و موارد پراکنده را شناسایی کنیم تا افراد به مراکز درمانی مراجعه کنند.»
این خبر بازتاب وسیعی درافکار عمومی داشت. شاید بتوان گفت این مهمترین ایده و طرح وزارت بهداشت برای مقابله با کرونا بوده است.
از همان ابتدا طرح وزیر بهداشت از سوی افکار عمومی مورد نقد و بررسی قرار گرفت. مهمترین سوال این بود که نحوه عملکرد این اکیپها چگونه خواهد بود، جزییات طرح چیست؟
براساس آنچیزی که وزیر بهداشت اعلام کرده بود نقدهایی به طرح وارد شد. از جمله عدهای معتقد بودند که تردد چند صد هزار نفر به خانه مردم برای غربالگری کرونا میتواند خود تبدیل به بزرگترین عامل شیوه این بیماری شود.
بیشتر بخوانید:
مسعود جوزی از اعضای انجمن پزشکان عموم ایران در نقد این سیاست جدید وزارت بهداشت در مواجهه با شیوع کرونا گفت: «مگر ما ستاد ملی مبارزه با کرونا با حضور برجستهترین دانشمندان بیماریهای عفونی کشور نداریم؟ این طرح در کدام نشست این ستاد و براساس کدام مستند علمی مصوب شده است؟ وجود یک میلیون بسیجی جانبرکف و «پایکار» البته پتانسیل بسیار عظیمی است، ولی اگر این پتانسیل را ارزان بپنداریم، نه تنها بیهوده و ارزان خرج خواهیم کرد، بلکه با انتقال خانه به خانه ویروس (آن هم در شرایطی که حتی یک ماسک ساده به سختی یافت میشود) بهجای قلع و قمع کرونا، سبب گسترش آن خواهیم شد.»
جوزی این طرح را شبیه طرحهای دهه شصت ارزیابی کرد. او تاکید کرد: "«کنون زمانه دگر گشت» و نه این بیماری آن سرخک و فلج اطفال دهه ۶۰ است و نه روشها و امکانات امروز را میشود با آن زمان مقایسه کرد."
مسعود مردانی متخصص بیماریهای عفونی هم از منظر روانشناسی اجتماعی به نقد طرح وزیر بهداشت پرداخت و گفت: «به نظر میرسد انگیزههای روانشناختی این طرح به درستی بررسی نشده است. آیا ابعاد این طرح در مشورت با روانپزشک یا مددکار اجتماعی به تایید رسیده است؟ این اکیپها در مراجعه منزل به منزل در صورتی که با بیمار مبتلا به کروناویروس مواجه شوند، امکان ابتلا به ویروس به آنها نیز به وجود میآید.»
منتقدان میگویند وزارت بهداشت هر طرحی که میخواهد اجرا کند ابتدا باید به صورت پایلوت و نمونه در یک یا چند شهر آزمایش شود، پس از آن اگر نتایج مثبت بود به صورت فراگیر در کل کشور به اجرا درآید.
یکی دیگر از انتقادات جدی به طرح وزیر بهداشت از سوی عباس عبدی تحلیلگر مسائل سیاسی و اجتماعی مطرح شد. عبدی معتقد است "به لحاظ سیاسی و اجتماعی معتقدم این طرح جز اتلاف وقت و اثرات منفی، نتیجه دیگری نخواهد داشت."
او در یادداشت خود نوشت: «دستگاهی که یک ماه در تشخیص بیماری تاخیر داشته و تا زمان مرگ دو بیمار قادر به اعلام وجود بیماری در کشور نبوده و حتی تمهیدات احتمالی را برای انبار کردن مواد و وسایل لازم نیندیشیده چگونه میخواهد در عرض مدت کوتاهی از این اندازه از ناتوانی و ضعف بسوی انجام حرکتی با یک میلیون نفر فعال درمانی برسد و تازه هیچ توضیحی هم درباره کارهایی که این افراد میخواهند انجام دهند نداده است. کدام مردم حاضر به همکاری با آنان خواهند شد؟ آیا میخواهید تنش ایجاد کنید یا وقت را از دست بدهید؟ به نظر میرسد که هدف به جنگ خیالی و سرکوب کرونا رفتن است و نه اقدامی در جهت حل مساله.»
اما در نقطه مقابل برخی تحلیلگران نیز به دفاع از طرح وزارت بهداشت پرداختند. حمیدرضا جلاییپور، جامعهشناس و از فعالان سیاسی، در تایید این اقدام وزارت بهداشت گفت: «یک کار راهبردی است. حتی اگر این طرح کامل اجرا نشود، یک طرح راهبردی در مبارزه با کروناست. هنگکنگ هم در مبارزه با کرونا موفق بود؛ زیرا اول برای پیدا کردن افراد حامل ویروس خود را سازمان داد، کاری که کرهجنوبی نکرد.»
به گفته جلایی پور "این بسیج امکانات دولت و حاکمیت برای مبارزه با کرونا در شرایطی درحال وقوع است که همزمان در ایران ما شاهد یک جنبش ملی و مردمی مبارزه با کرونا هم هستیم. این جنبش ملی بهعلاوه کار عظیم دولت نوید این را میدهد که بحران کرونا تا اوایل تابستان مهار بشود؛ انشاءالله."
وزیر بهداشت سخنان خود را درباره بسیج کرونا اصلاح کرد
عقب نشینی وزارت بهداشت؟
با گذشت دو روز از طرح ایده تازه وزارت بهداشت برای تشکیل اکیپهای مقابله با کرونا امروز جزییات تازه از این طرح مطرح شد که با اظهارات پیشین وزیر تفاوتهایی دارد.
سعید نمکی امروز در توضیحات خود گفت: «ما با استفاده از ظرفیت پرونده الکترونیک سلامت و اطلاعاتی که از همه خانوارها داریم، قرار شد ۳۰۰ هزار اکیپ را در سراسر کشور آماده کنیم.»
او افزود: "این اکیپها در مراکز بهداشتی درمانی، پایگاههای بسیج اگر مرکز کم آوردیم و در مدارس که فعلاً تعطیل هستند، مستقر شوند و از آنجا بر اساس اطلاعاتی که از پرونده الکترونیک خانوارها داریم، اطلاعات تک تک خانوارها را بگیریم."
به این ترتیب قرار نیست ماموران وزارت بهداشت به منازل مردم مراجعه کنند.
اما باز هم همچنان این طرح مبهم است، آیا قرار است خانوارها احضار شوند؟ آیا مراکزی که برای این کار در نظر گرفته میشود خود ناقل نخواهند بود.
این پرسشها همچنان پابرجاست. از طرف دیگر توضیحات جدید نشان میدهد مهمترین وجه ابتکار وزارت بهداشت یعنی غربالگری خانه به خانه کنار گذاشته شده است. حالا دیگر به نظر میرسد این طرح آنچنان که گفته میشد بزرگ و تحول آفرین نیست.
قاسم جان بابایی معاون درمان وزارت بهداشت دوشنبه شب در گفتگوی ویژه خبری شبکه دو سیما، با اشاره به اجرای طرح بسیج ملی شکست کرونا در کشور، گفت: "قرار نیست دم خانه مردم برویم. از طریق اپ و سیستمهای الکترونیکی، افراد مشکوک به کرونا را شناسایی میکنیم."
او ادامه داد: «ما سراغ کسانی میرویم که دسترسی به خدمات درمانی ندارند و یا اینکه مشکوک به کرونا ویروس هستند. تیمهایی که آماده میشوند، بیشتر برای آموزش و کنترل نقاط آلوده است.»
او گفت: «یکی از محورهای این طرح، کنترل مبادی ورودی و خروجی شهرها برای جلوگیری از انتقال آلودگی است.»
مشاور وزیر بهداشت نیز در توئیتر خود وجه دیگری از این طرح را توضیح داده است. به گفته علیرضا وهابزاده این طرح به دنبال "ارائه خدمات و مشاوره بهداشتی در روستاها و مناطق دور افتاده" است.
وهاب زاده گفت "ضد عفونی کردن منازل کسانی که بیمار مبتلا داشتند و و ارائه خدمات بهداشتی پیشگیرانه به افراد خانواده" و همچنین "ضدعفونی کردن و غربالگری اماکن عمومی، ادارات دولتی و خصوصی، و ارائه خدمات غربالگری به کارکنان" از جمله جزییات طرح وزارت بهداشت است.
همه این موارد اعلام شده قابل نقد و بررسی است. به نظر میرسد وزارت بهداشت در تکاپوست که یک اَبَر طرح برای کنترل بحران کرونا اجرا کند، اما دقیقا نمیداند چه باید کند.
مسئله مهم این است که وزارت بهداشت هنوز نتوانسته ماسک و لباس کادر درمان بیمارستانها را تامین کند حالا چگونه میخواهد امکانات بهداشتی لازم برای ۳۰۰ هزار اکیپ تازه که قریب یک میلیون نفر را در برخواهد گرفت تامین نماید. همچنان چالش گسترش بیماری از طریق این اکیپها پابرجاست.
از طرف دیگر این گروهها آموزش دیده اند؟ در صورت تشخیص بیمار مبتلا به کرونا چه باید کنند؟ به بیمارستانها ارجاع میدهند؟ آیا تختهای بیمارستانها جوابگو خواهند بود؟ و... سوالات بسیار دیگری در رابطه به طرح وزارت بهداشت وجود دارد که هیچ پاسخی به آنها داده نشده است.