عراق
«روراست بگویم، فکر نمیکردم که [جنگ عراق]فکر خوبی باشد... اما ما آنجا بودیم و اکنون داریم از آن خارج میشویم. به زودی این کشور را ترک میکنیم.»
۲۰ آگوست ۲۰۲۰
شکستِ گروه داعش یکی از محوریترین موضوعات مبارزات انتخاباتی ترامپ بود، بنابراین عراق یکی از اهداف اولیه سیاست خارجی او در زمان ریاست جمهوری محسوب میشد.اما وقتی به محض ورود به کاخ سفید ورود مهاجران از ۷ کشور عمدتا مسلمان از جمله عراق به آمریکا را ممنوع کرد، رابطهاش با رهبران عراق شکل دیگری به خود گرفت. البته عراق بعد از آنکه شرایط دولت آمریکا را پذیرفت از فهرست کشورهای ممنوع خارج شد.
حذف عراق از این فهرست بعد از آن رخ داد که نخستوزیر عراق، حیدر العبادی در فوریه ۲۰۱۷ با ترامپ تماس تلفنی برقرار کرد. عبادی دو هفته بعد در کاخ سفید با ترامپ ملاقات کرد و ترامپ در این ملاقات به خبرنگاران گفت: «ما داریم از شر داعش خلاص میشویم. این به زودی اتفاق خواهد افتاد. همین حالا دارد اتفاق میافتد.»
در ماه جولای ۲۰۱۸ عبادی به طور رسمی پیروزی بر گروه داعش در موصل را اعلام کرد و ترامپ به همتای خود تبریک گفت و گفت «شهر از کابوسی طولانی تحتِ حکومت داعش» آزاد شد. در اکتبر سال ۲۰۱۹، ترامپ پیروزی علیه ابوبکر البغدادی، سرکرده داعش، را اعلام کرد و گفت او خودش را در عملیات نظامی آمریکا در سوریه کشته و «بهطرز وحشیانهای از بین رفته» و «مثل یک ترسو مرده است.» او بعدها از سگ ارتش آمریکا برای «کار شگفتانگیزش» در این عملیات تشکر کرد و عکسی را منتشر کرد که گفت جزو اسناد محرمانه بوده است.
علیرغم موفقیتهایی که آمریکا علیه نیروهای داعش به دست آورد، در اواخر سال ۲۰۱۹ تنشهایی بین آمریکا و عراق درگرفت. وقتی آمریکا در یک حمله هوایی سردار ایرانی، سردار قاسم سلیمانی را ترور کرد، پارلمان عراق از سربازان آمریکا خواست تا این کشور را ترک کنند.
ترامپ عراق را با «تحریمهایی که پیش از این نمونهاش را ندیدهاند» تهدید کرد و سربازان آمریکا در این کشور باقی ماندند. البته اکنون ترامپ از بازگشت سربازان آمریکایی از عراق به خانه صحبت کرده است. او طی ملاقاتی با نخستوزیر جدید این کشور، مصطفی کاظمی، به او گفت: «ما میخواهیم [عراق را]ترک کنیم و خوشبختانه کشوری را ترک میکنیم که میتواند از خودش دفاع کند.» در ماه سپتامبر ۲۰۲۰ ترامپ اعلام کرد که نیروهای خود درعراق را از ۵۲۰۰ نفر به ۳۰۰۰ نفر کاهش داده است.
ژاپن
«همینحالا گفتوگوی شگفتانگیزی با دوستم، نخستوزیر آبه شینزو، داشتم که به زودی از سمت خود کنارهگیری میکندو شینزو خیلی زود به عنوان بزرگترین نخستوزیری که ژاپن در تاریخ خود داشته و روابطش با آمریکا در بهترین حالت ممکن در تاریخ بوده، شناسایی خواهد شد. مرد خاص!»
آگوست، ۲۰۲۰
روابط ترامپ و آبه شینزو همواره بسیار خوب بود و شینزو یکی از رفقای زمینها گلف ترامپ بود.
اردن
«من عمیقاً به حفظ روابط قوی با اردن و تقویت حمایت آمریکا از اردن متعهد هستم.»
آوریل ۲۰۱۷
پادشاه اردن، عبدلله، یکی از نخستین رهبران عرب بود که به ملاقات ترامپ رفت و چند بار دیگر از آن وقت با ترامپ ملاقات کرده است. اردن یکی از اصلیترین اعضای ائتلاف تحتِ رهبری آمریکا در جنگ علیه داعش در عراق و سوریه بود و ترامپ به دلیل کمکهای پادشاه و ارتش او در این عملیات آنها را تحسین کرده است.»
ترامپ در توئیتی درباره اردن نوشته بود: «اردنیها قربانیان زیادی در جنگ علیه دشمنان مردم دادند و من میخواهم از همه آنها برای این شجاعت شگفتانگیز تشکر کنم.» اما رابطه آمریکا و اردن از اواخر سال ۲۰۱۷ و زمانیکه ترامپ اعلام کرد آمریکا اورشلیم را به عنوان پایتخت اسرائیل به رسمیت میشناسد، و سفارت خود را به این منطقه منتقل میکند، به سردی گرایید. پادشاه عبدالله گفت این تصمیم «تلاشها برای ازسرگیری فرایند صلح را بیاهمیت میکند.»
کره شمالی
«رئیس کیم چشمانداز زیبا و بزرگی برای کشورش داشد و فقط آمریکا با ریاستجمهوری من میتواند به محقق شدنِ این چشمانداز کمک کند.»
آگوست، ۲۰۱۹
ترامپ در ژوئن ۲۰۱۸ به عنوان نخستین رئیسجمهور آمریکا که با رهبر کره شمالی ملاقات کرده تاریخساز شد. چند ماه قبل از این ملاقات ترامپ کره شمالی را تهدید کرده که اگر کره شمالی آمریکا را به خطر بیندازد، «آتش و خشمی را نشانش میدهد که تاکنون ندیده است.» بنابراین، برای بسیاری این ملاقات غیرمنتظره و غیرقابل تصور بود.
این لفاظیها در پاسخ به آزمایش موشکهای دوربرد توسط کره شمالی و تلاش این کشور برای معرفی خود به عنوان یک قدرت هستهای صورت گرفت. کره شمالی در پاسخ به لفاظیهای ترامپ گفته بود که در صورت احساس خطر «حمله پیشدستانه هستهای» خواهد کرد.
ترامپ و کیم جونگ-اون چند ماه متوالی به هم توهین کردند که یکی از آنها توئیت ترامپ با این مضمون بود که او یک «دکمه هستهای» دارد که «بسی بزرگتر و قدرتمندتر از مال اوست.» این لفاظیها به قدری شدید بود که احتمال آغاز شدن یک جنگ نظامی را محتمل میکرد. اما بهیکباره لحن همه این لفاظیها تغییر کرد.
در سال ۲۰۱۸ ترامپ نشانههایی از ملاقات زودهنگام با کیم جونگ-اون رو کرد و نهایتاً این ماه ژوئن دو طرف در حاشیه اجلاس سنگاپور با هم ملاقات کردند. در این ملاقات ترامپ از رهبر کره شمالی برای «برداشتن نخستین قدم شجاعانه به سمت آیندهای روشنتر برای مردمش» تشکر کرد.
دو طرف یک توافق تاریخی را امضا کردند که جزئیات بسیار کمی داشت. این توافق کره شمالی را متعهد میکرد در جهت «غیرهستهای شدنِ شبهجزیره کره» تلاش کند و «روابط جدید» بین واشنگتن و پیونگیانگ را تضمین میکرد.
دو طرف یکبار دیگر در فوریه سال ۲۰۱۹ در هانوی با هم ملاقات کردند، اما بعد از آنکه آمریکا درخواست کره شمالی برای برداشتن تحریمهای آمریکا را رد کرد، این مذاکره بینتیجه به پایان رسید.
در ماه مه آن سال کره شمالی چندین بار آزمایش موشکی انجام داد، اما ترامپ توئیت کرد: «توافق رخ خواهد داد!» ماه بعد، ترامپ نخستین رئیسجمهوری شد که قدم در خاک کره شمالی گذاشت. اما مذاکرهها در پایان همان سال دوباره با شکست مواجه شد و کره شمالی چند آزمایش موشکی دیگر در ماه مارس ۲۰۲۰ انجام داد. در ماه سپتامبر ترامپ گفت: «جان میلیونها نفر را با جلوگیری از جنگ با کره شمالی نجات داده است.»
پاکستان
«آمریکا طی ۱۵ سال اخیر به طرزی احمقانه ۳۳ میلیارد دلار به پاکستان کمک کرده است و آنها به ما چیزی جز دروغ و فریبکاری تحویل ندادهاند و فکر کردهاند رهبران ما احمق هستند.»
ژانویه، ۲۰۱۸
تنشها بین آمریکا و یکی از همپیمانان بسیار نزدیک سابقش سالهاست که به سردی گرویده است. اما واضح بود که در دوران ترامپ این روابط بدتر خواهد شد. ترامپ در آگوشت ۲۰۱۷ گفت: «ما میلیاردها میلیارد دلار به آمریکا پرداخت کردهایم و همان هنگام این کشور مأمن تروریستهایی بوده که ما با آنها در جنگ هستیم. وقتش رسیده که پاکستان تعهد خود به مدنیت، نظم و صلح را نشان دهد.»
در ژانویه ۲۰۱۸ او در توئیتر پاکستان را متهم کرد به اینکه «مأمن امنی برای تروریستهایی است که ما در افغانستان به دنبال آنها هستیم.» و در انتها نوشت «اینطور نخواهد ماند!» کمک ۳۰۰میلیون دلاری آمریکا بالاخره در ماه سپتامبر همان سال قطع شد.
نخستوزیر جدید پاکستان عمران خان در جولای ۲۰۱۹ به کاخ سفید رفت. جلوی دوربین دو طرف لبخند میزدند و ترامپ هم عمران خان را «مردی بسیار معروف» و «یک ورزشکار بزرگ» توصیف کرد. او یکبار دیگر پاکستان را متهم کرد که در سالهای اخیر به آمریکا احترام نگذاشته بوده، اما «در حال حاضر دارد به ما کمک میکند.»
کمی بعد از این ملاقات در کشمیر بین نیروهای پاکستانی و هندی درگیری آغاز شد. در ملاقاتی که خان در مجمع عمومی سازمان ملل داشت، ترامپ پیشنهاد داد که بین دو طرف میانجیگری کند. او گفت: «فکر میکنم که داور خوبی باشم. یکبار این کار را قبلاً انجام داده ام، باور کنید یا نه، من هرگز به عنوان داور شکست نخوردهام.»
دو طرف یکبار دیگر در همان سال در حاشیه اجلاس جهانی اقتصاد در داووس ملاقات کردند. ترامپ گفت رابطه بین دو کشور «هرگز تا این حد نزدیک نبوده»، اما او هیچ برنامهای برای دیدار از این کشور ندارد. این درحالی بود که او ماه بعد به هند سفر کرد.
قطر
«متأسفانه ملت قطر در طول تاریخ یکی از تأمینکنندگان مالی تروریسم در سطح بسیار بالا بوده است.»
ژوئن ۲۰۱۷
نخستین تماس تلفنی ترامپ با امیر قطر، شخص تمیم بن حمد الثانی در فوریه ۲۰۱۷ و زمانی رخ داد که ترامپ ممنوعیت سفر اتباع خاورمیانه به آمریکا را صادر کرد. اما قطر در این فهرست نبود. قطر در جنگ علیه داعش یکی از اعضای ائتلاف تحت رهبر آمریکا بوده است. اما خیلی زود چندین کشور در حاشیه خلیج فارس سفر به این کشور و پیوندهای دیپلماتیک را به دلیل آنچه حمایت قطر از شبهنظامیان افراطی نامیدند، قطع کردند. قطر قویاً حمایت از اسلامگرایان افراطی را رد کرده است.
ترامپ از اعتبار خود برای اعمال فشار بر قطر استفاده کرد و گفت این «آغاز پایان دادن به وحشت تروریسم است.» او در ژوئن ۲۰۱۷ بار دیگر قطر را به تأمین مالی تروریسم متهم کرد و در توئیتی نوشت: «در سفر اخیرم به خاورمیانه گفتم که دیگر هزینههای ایدئولوژی افراطی تأمین نخواهد شد. رهبران به قطر اشاره کردند – میبینید!»
اما کمتر از یکسال بعد، ترامپ با آغوش گرم از شیخ تمیم در کاخ سفید استقبال کرد و از او به یکی از مبارزان بزرگ علیه تروریسم تبدیل شده است، از او تمجید کرد. او همچنین گفت امیر «جنتلمن» و «دوست من است.» سال بعدی آنها یکبار دیگر در کاخ سفید با هم دیدار کردند. ترامپ گفت قطر دارد از طریق خرید مقادیر زیادی از تسلیحات نظامی شامل هواپیماهای نظامی و غیرنظامی از آمریکا «مشغول ایجاد شغلهای زیادی» در آمریکاست و ما این کار را تحسین میکنیم.
روسیه
«دیروز گفتوگوی تلفنی خوبی با پوتین از روسیه داشتم. برخلاف آنچه که در اخبار جعلی رسانههای میخوانید، ظرفیت بسیار بالایی برای روابط دوستانه/عالی با روسیه وجود دارد.
مه ۲۰۱۹
هیچکدام از روابط خارجی آمریکا به اندازه رابطه ترامپ با روسیه زیر ذرهبین نبوده است. در اجلاسی که در جولای ۲۰۱۸ در هلسینکی برگزار شد، ترامپ از ادعای دخالت روسیه در انتخابات سال ۲۰۱۶ آمریکا دفاع کرد. از او پرسیده شد آیا باور دارد که سازمانهای اطلاعاتی یا رئیسجمهور روسیه در انتخابات آمریکا دخالت داشتهاند. او پاسخ داد: «رئیسجمهور پوتین گفت که کار روسیه نبوده است. من دلیلی نمیبینم که فکر کنم بوده است.»
اما یک روز بعد ترامپ گفت که منظورش را بد رسانده است. او به خبرنگاران گفت: «جمله این بود که من دلیلی نمیبینم که فکر کنم که چرا روسیه نبوده یا چرا روسیه نخواهد باشد؟» در مه ۲۰۱۷ شورایی برای تحقیق درباره ارتباط روسیه و تیم انتخاباتی ترامپ در طی مبارزات انتخاباتی تشکیل شد. این شورا نهایتاً نتیجهگیری کرد که روسیه به نفع برنده شدن ترامپ در انتخابات در آن دخالت کرده است، اما هیچ مدرکی که نشان دهد تیم ترامپ با روسیه تبانی کرده است، وجود نداشت.
ترامپ بیشتر از هر کشور دیگری درباره روسیه توئیت کرد است. دولت او تحریمهای نسبتاً سختی علیه روسیه وضع کردهاند، اما ترامپ همیشه از تمایلش به ارتقا روابط با روسیه صحبت کرده است. ترامپ در ماه مارس ۲۰۱۸ توئیت کرد: «به رئیسجمهور پوتین تلفن زدم تا پیروزیاش در انتخابات را به او تبریک بگویم. رسانههای اخبار جعلی دیوانه شده است، چون آنها میخواستند که من او را از خودم دور کنم. آنها اشتباه میکنند. همراه روسیه (و دیگران) بودن چیز خوبی است... نه چیز بدی..»
ماه بعد او به همپیمانانش هشدار داد که روسیه میتواند مجدداً در گروه ۷ پذیرفته شود. روسیه به دلیل ضمیمه کردن کریمه به خاک خود در سال ۲۰۱۴ از گروهی که آن زمان گروه ۸ بود، تعلیق شد. در دسامبر ۲۰۱۹ پوتین هشدار داد که آمریکا اکنون فضا را به عنوان «محل نمایش نظامی» خود میبیند و گفت روسیه نیاز دارد ارتش فضایی خودش را داشته باشد. اما چند هفته بعد، او از سازمان اطلاعاتی آمریکا که کمک کرد «اعمال تروریستی» در خاک روسیه خنثی شوند، تشکر کرد.
ادامه دارد...