عربستان سعودی
«عربستان سعودی اکنون توافق کرده به جای ایالات متحده هزینههای بازسازی سوریه را پرداخت کند. میبینید؟ قشنگ نیست که کشورهای ثروتمند به جای یک کشور بزرگ، آمریکا، که ۵۰۰۰ مایل دورتر است، به بازسازی همسایگانشان کمک میکنند [؟]با تشکر از سعودی ع!»
۲۴ دسامبر ۲۰۱۸
عربستانسعودی دهههاست که رابطه نزدیکی با آمریکا دارد و علیرغم برخی مشکلات، این رابطه نزدیک تحت ریاستجمهوری ترامپ هم وجود داشته است. ترامپ نخستین سفر خارجی خود به عنوان رئیسجمهور آمریکا را به ملاقات با پادشاه سلمان بن عبدالعزیز السعود در ریاض اختصاص داد. کاخ سفید اعلام کرد که در طی این سفر یک قرارداد ۳۵۰میلیارددلاری بین دو کشور امضا شده است.
روابط بین عربستان سعودی و آمریکا در زمان اوباما و به دلیل توافق هستهای دولت او با ایران اندکی تیره شده بود، اما بهنظر میرسید که ترامپ میخواهد با جانبداری از عربستان سعودی در درگیریهای دیپلماتیک با قطر، این روابط را از سر بگیرد.
وقتی نوامبر سال گذشته رهبران عربستان سعودی شروع کردند به تصفیه مقامات فاسد در این کشور، ترامپ توئیت کرد: «من اعتماد دارم که پادشاه سلمان و بن سلمان، ولیعهد عربستان، دقیقاً میدانند که دارند چه کار میکنند... بعضی از این افرادی که با آنها برخورد میشود سالها در حال «دوشیدن» این کشور بودهاند!»
در زمان قتل جمال خاشقجی، خبرنگار عربستان سعودی و شهروند آمریکا در اکتبر ۲۰۱۸، بین دو کشور تنشهایی درگرفت. رئیسجمهور ترکیه، اردوغان، گفت که این «یک قتل سیاسی» بوده که مأموران اطلاعاتی سعودی آن را ترتیب دادهاند، اما عربستان آن را رد کرد. ترامپ خطاب به خبرنگاران در کاخ سفید گفت: «نقشه اولیه آنها بسیار بد بود.. خیلی بد اجرا شد و در تاریخ سرپوشگذاری این بدترین بود.»
او بعدها گفت که با پادشاه سلمان صحبت کرده و انکار او «بسیار، بسیار قوی بوده»، او افزود: «به نظرم رسید که شاید این قتل کار «قاتلان خودسر» بوده باشد. کسی چه میداند؟» اخیراً ترامپ با شکایت از افزایش سنگین بهای نفت به ازای هر بشکه از پادشاهی عربستان خواسته بود تولید نفت را افزایش دهد. او مراتب قدردانی خود را از روسیه و عربستان که در ماه آوریل درخواست او را پذیرفتند، در توئیتی ابراز کرد.
ترکیه
«من مکالمه خوبی با رئیسجمهور اردوغان داشتم. من به او احترام میگذارم. ما روابط خوبی داریم. بله، موافقم که او مرد سرسختی است. اما ما روابط خیلی خوبی داریم. بهنظر میرسد من با مردان سرسخت بهتر کار میکنم.»
۱۸ فوریه ۲۰۲۰
روابط دونالد ترامپ با رئیسجمهور ترکیه، رجب طیب اردوغان، طی ۴ سال گذشته بالا و پایینهای زیادی داشته است. اولین بار روابط آنها وقتی تیره شد که ترامپ تصمیم گرفت نیروهای کرد عراقی را در جنگ علیه داعش مسلح کند. ترکیه گروه وای پی جی را یک گروه تروریستی متصل به پ ک ک میداند که یک گروه جداییطلب کرد است.
اما روابط دو طرف در سپتامبر ۲۰۱۷ در مجمع عمومی سازمان ملل و وقتیکه هر دو قویاً پذیرفتند که رفراندوم کردستان را رد خواهند کرد، دوباره بهبود یافت. اما در سال ۲۰۱۸، به دنبال دستگیری یک کشیش آمریکایی در ترکیه و اتهامزنی ترکیه به او مبنی بر مرتبط بودنش با گروههای سیاسی، تنشها بین دو طرف دوباره بالا گرفت.
ترامپ برای بیان اعتراض خود به سراغ توئیتر رفت و در آنجا ترکیه را متهم کرد که «سالهاست از آمریکا سود میبرد» و گفت آمریکا «روابطش را با ترکیه قطع خواهد کرد!» ترامپ همان زمان یک توئیت دیگر نوشت و اعلام کرد که تعرفهها را بر این کشور افزایش میدهد و گفت: «روابط ما با ترکیه در حال حاضر خوب نیست!»
دو ماه بعد، کشیش آمریکایی آزاد شد و ترامپ گفت با اینکه هیچ توافقی صورت نگرفته است، «از سوی ایالات متحده قدردانی بزرگی میکنم که میتواند به روابط عالی و خوب بین ایالات متحده و ترکیه بیانجامد!» در سال ۲۰۱۹، تصمیم ترامپ مبنی بر خارج کردن سربازان از شمال سوریه و اینکه به نیروهای ترکیه اجازه حمله به نیروهای کرد را داد، هم در خانه و در مجامع بینالمللی، با انتقادهای سختی مواجه شد.
او در پاسخ ترکیه را در توئیتی تهدید کرد: «همانطور که قبلاً قویاً گفتهام، و الان فقط بازگو میکنم، اگر ترکیه هر کاری بکند که خرد بزرگ و غیرقابل قیاسِ من آن را پافراترازحدگذاشتن تعبیر کند، من اقتصاد ترکیه را کاملاً نابود میکنم (این کار را قبلاً کردهام!» در آن زمان ترامپ نامهای برای اردوغان فرستاد و به او گفت: «مرد سرسختی نباش. احمق نباش!»
اما بنا به گزارشها رهبر ترکیه این نامه را «کاملاً نادیده گرفت و آن را در سطل زباله انداخت.» دو هفته بعد، بعد از آنکه ترکیه با آتشبس در سوریه توافق کرد، ترامپ تحریمهای ترکیه را برداشت. ابتدای سال جاری میلادی، اردوغان پس از یک تماس تلفنی با ترامپ گفت روابط دو کشور میتواند ارتقا پیدا کند. او گفت: «صادق باشم، بعد از مکالمهای که امشب داشتیم، یک عصر جدید بین ترکیه و ایالات متحده میتواند آغاز شود.»
انگلستان
«تبریک به بوریس جانسون به خاطر پیروزی بزرگش! بریتانیا و ایالات متحده بعد از برگزیت آزادند که یک قرارداد تجاری جدید بزرگ ببندند!»
۱۰ دسامبر ۲۰۱۹
روابط ترامپ با تراز می، نخستین نخستوزیر بریتانیا که او در طی ریاستجمهوریاش با او در ارتباط بود، بالا و پایین زیاد داشت. او نخستین بار به عنوان رئیسجمهور در ۱۲ جولای ۲۰۱۸ به انگلستان سفر کرد، اما این ملاقات بلافاصله تحتالشعاع مصاحبه رئیسجمهور آمریکا با روزنامه سان قرار گرفت.
در ان مصاحبه او گفت که اگر طرح نخستوزیر برای برگزیت پیش نرود، انگلستان «احتمالاً نمیتواند» به توافق تجاری با آمریکا برسد. «اگر آنها اینطوری عمل کنند، [معنیاش این است که]ما به جای توافق با انگلستان داریم با اتحادیه اروپا توافق میکنیم، بنابراین این کار توافق را از بین میبرد.» او افزود: «برنامه خانم می «قطعاً به شکلی منفی بر تجارت با آمریکا اثر خواهد گذاشت.»
اما در کنفرانس مشترکی که در روز دوم دیدار خود با میبرگزار کرد، لحن صحبتهای خود را تغییر داد و گفت قرارداد تجاری بعد از خروج انگلستان از اتحادیه اروپا «قطعاً امکانپذیر است.» او همچنین گفت برگزیت «فرصت شگفتانگیزی» است.
ترامپ همچنین با ملکه انگلستان دیدار کرد. وقتی از ترامپ پرسیدند نظرش درباره تظاهرکنندگانی که از او استقبال کردند چیست، ترامپ تأکید کرد بسیاری از دیدار من از انگلستان «خوشحالند». او افزود: «من هزاران توجه از مردم در انگلستان دریافت کردم که نشان میدهد آنها عاشق رئیسجمهور آمریکا هستند.»
اما دیدار سال بعد ترامپ از لندن هم با اعتراضات مردمی مواجه شد و یک بالون غولپیکر که او را شبیه بچه نمایش میداد در این اعتراضها به اهتزاز درآمد.
او این بار به صورت تشریفاتی از کاخ باکینگهام دیدار کرد و به ملکه انگلستان گفت دوستی بین آمریکا و انگلستان «ابدی» است. اما آغاز همان روز او خطاب به شهردار لندن، صادق خان، که گفته بود برای ورود ترامپ «فرش قرمز پهن نخواهد کرد» گفته بود «بازنده»!
چند هفته بعد، ترامپ همچنین درباره پیشنهاد خروج خانم میاز اتحادیه اروپا نوشت: «او و نمایندگانش چه خرابکاریای کردهاند. من به او گفتم که چطور باید این کار را انجام دهد، اما او تصمیم گرفت راه دیگری را برود.» بنابراین شگفتیآور نبود که ترامپ از انتخاب بوریس جانسون بسیار خوشحال شد و انتخاب او را تبریک گفت و نوشت: «او عالی خواهد بود!»
وقتی از او پرسیدند چه توصیهای برای جانسون درباره برگزیت دارد، او گفت: «او به توصیه نیازی ندارد. او مرد درستی برای این کار است. من مدتهاست که دارم این را میگویم.»
روابط شخصی دو طرف بسیار گرم است، اما به خصوص درباره چین، برنامه هستهای ایران و آینده ناتو با هم اختلاف نظرهای سیاسی دارند. اما بعد از امسال، یک نقطه مشترک دیگر هم دارند، هر دوی آنها از کروناویروس بهبود یافتهاند. وقتی جانسون در ماه آوریل بخش مراقبتهای ویژه را ترک کرد، ترامپ گفت: «خبر خوبی بود.» بعد از آنکه خودش در ماه اکتبر از بیمارستان به کاخ سفید بازگشت از نخستوزیر بریتانیا بابت «دوستی و حمایتش» تشکر کرد.
سوریه
«اگر هر کسی غیر از ترامپ آن کارها را در سوریه کرده بود... تبدیل به قهرمان ملی شده بود.»
۳۱ دسامبر ۲۰۱۸
ترامپ مدتها با مداخله نظامی در سوریه مخالف بود. وقتی رئیسجمهور قبل از او مشغول بررسی اقدامات نظامی در سال ۲۰۱۳ بود، ترامپ توئیت کرد: «دوباره، به رهبر احمقمان، به سوریه حمله نکن – اگر این کار را بکنی اتفاقات خیلی بدی رخ میدهد و از آن جنگ هیچچیزی نصیب آمریکا نمیشود.»
اما هنوز دو ماه از آمدنش به رأس کار نگذشته بود که گفت تصاویر کودکان بعد از حمله شیمیایی در سوریه او را منقلب کرده و میخواهد اقدام نظامی کند. او توئیت کرد: «رئیسجمهور اسد با استفاده از عامل کشنده اعصاب مردان، زنان و کودکان بیدفاع را از زندگی ساقط کرد. هیچ یک از کودکان خدا دیگر نباید از چنین وحشتی رنج ببرد.»
در آوریل ۲۰۱۷، کشتیهای نیروی دریایی آمریکا ۵۹ موشک کروز را از محل استقرارشان در مدیترانه به پایگاه هوایی سوریه شلیک کردند. این نخستین اقدام مستقیم نظامی آمریکا علیه اسد بود. ترامپ دوباره در آوریل ۲۰۱۸ نیروی نظامی را با ۱۰۰ موشک به خدمت گرفت تا – به ظن خود - تأسیسات سلاحهای شیمایی دولت را در پاسخ به یک حمله شیمیایی دیگر هدف قرار دهد.
بعد از حملات ترامپ توئیت کرد: «شب گذشته یک حمله عالی داشتیم. با تشکر از فرانسه و انگلستان به دلیل خرد و قدرت نظامی عالیشان. نتیجهای بهتر از این نمیتوانستیم بگیریم. مأموریت با موفقیت انجام شد!» در پایان سال ۲۰۱۸، ترامپ یک اعلامیه شگفتیآور صادر کرد که بر اساس آن گفته شد سربازان آمریکا در حال ترک سوریه هستند. او گفت او به اهدافش در سوریه که شکست داعش بوده دست یافته است. اما حتی همپیمانانش از این حرکت انتقاد کردند که باعث شد خروج از سوریه متوقف شود.
سربازان سوریه بار دیگر خروج از شمال سوریه را در سال ۲۰۱۹ آغاز کردند. اما ترک همپیمانان کردشان آنها را در مقابل ترکیه آسیبپذیر کرد. سناتور لینزی گراهام، که که یکی از همپیمانان نزدیک به ترامپ است، یکی از چندین جمهوریخواهی بود که خشم خود از این اقدام ترامپ را ابراز کرد. او در اکتبر توئیت کرد: «برای همپیمانان کردمان دعا کنید که بیشرمانه توسط دولت ترامپ رها شدند!»
ترامپ انتقادها را رد کرد و گفت ترکیه و مردم کردستان «۲۰۰ سال است که دارند با هم میجنگند.»، اما او برای اطمینان از آتشبس در منطقه حضور داشت»، «کردها ایمن هستند و خیلی خوب با آمریکا همکاری کردند.» اواخر ماه بعد ترامپ اعلام کرد که داعش به رهبری ابوبکر البغدادی خودش را در طی علمیات نظامی آمریکا در سوریه کشته است.
کره جنوبی
«ما در حال انجام خدمات فوقالعادهای هستیم. ما احساسات فوقالعادهای داریم و یک رابطه فوقالعاده با هم داریم، اما باید عادلانه و مساوی با یکدیگر رفتار کنیم.»
آوریل ۲۰۲۰
لفاظیهای سرسختانه ترامپ در قبال کره شمالی در تمام طول سال ۲۰۱۷ مایه نگرانی بسیاری در کره جنوبی شده بود. اما بعد از آنکه آمریکا رهبر کره شمالی، کیم جونگ-اون را به میز مذاکره آورد، امیدواریهایی برای کم کردن تنشها ایجاد شد. بعد از ملاقات تاریخی رئیسجمهور کره جنوبی، مون جائه این، با رهبر کره شمالی در آوریل ۲۰۱۸، ترامپ توییت کرد: «بعد از یکسال پرتاب موشک و آزمایش هستهای، یک ملاقات تاریخی بین کره شمالی و جنوبی در حال وقوع است. چیزهای خوبی دارد اتفاق میافتد، اما فقط زمان نشان خواهد داد!»
مون نیز از طرف خود گفت، ترامپ به دلیل متقاعد کردن کره شمالی برای مذاکره «سزاوار امتیاز بزرگی است». تجارت یکی از اصلیترین بخشهای رابطه دو کشور در زمان ریاستجمهوری ترامپ بوده است. رئیسجمهوری آمریکا برای مدتهای طولانی به دنبال مذاکره مجدد با کره جنوبی بر سر توافقی تجاری بود که از در سال ۲۰۱۲ وضع شده و از نظر او آمریکا را «ویران» کرده بود.
در سپتامبر سال ۲۰۱۸، دو طرف قراداد تجاری خود را اصلاح کردند که به جز موارد دیگر، به خودروسازان آمریکا اجازه میداد به بازار کره جنوبی دسترسی داشته باشند. از طرفی سئول را از پرداخت تعرفههایی که آمریکا بر فولاد وضع کرده بود، معاف میکرد. ترامپ این توافق را به عنوان «توافق بسیار بزرگ» تحسین کرد. بین دو کشور لحظات تنشآلود نیز درگرفته است. یکی از شکایتهای همیشگی ترامپ این بود که کره جنوبی باید پول بیشتری بابت حمایت نظامی آمریکا پرداخت کند.
در ماه مارس ۲۰۱۹، او توئیت کرد که مانورهای نظامی بین دو کشور به دلیل «ذخیره صدها میلیون دلار آمریکا که هرگز بازپرداخت نشده است» متوقف میشود. همان سال، او تأیید کرد که کره جنوبی مذاکرات برای افزایش پرداختیها به آمریکا را آغاز کرده است. «کره جنوبی کشور ثروتمندی است که اکنون احساس تعهد میکند به نیروهای دفاعی نظامی که ایالات متحده آمریکا آنها را تأمین میکند، کمک کند.»
اما در ماه آوریل امسال، گفت که پیشنهاد کره جنوبی را رد کرده است. او به خبرنگاران گفت: «ما از آنها درخواست کردهایم که سهم بیشتری از آنچه میخواستند پرداخت کنند را بپردازند. این عادلانه نیست... سوال این است که آیا آنها واقعاً میخواهند برای دفاع از کشورشان هزینه کنند.»
امارات متحده عربی
امارات همواره همپیمان بیدردسری برای ترامپ بوده است. در جریان ممنوعیت ورود اتباع کشورهای حاشیه خلیجفارس به آمریکا، امارات یکی از کشورهایی بود که نامش در این فهرست قرار نگرفت و شیخ عبدلله بین زاید آل نهیان تصمیم آمریکا را «تصمیم شهریار» توصیف کرد و گفت برخی از کشورهایی که در این فهرست قرار دارند «با مشکلات ساختاری مواجه هستند» که باید حل شود.
استحکام روابط دو کشور با پذیرش امارات برای عادیسازی روابط با دشمن تاریخیاش اسرائیل بیشتر شد.
ونزوئلا
«دولت من همیشه به نفع آزادی و علیه رژیم سرکوبگر مادورو ایستاده است!»
ژانویه ۲۰۲۰
ونزوئلا سالهای زیادی است که از بحران سیاسی و اقتصادی رنج میبرد. این کشور به دو دسته طرفداران دولت سوسیالیست نیکولاس مادورو و آنهایی که وضعیت کشور را ناشی از او میدانند، تقسیم شده است. ترامپ درباره مسائل ونزوئلا با رهبران همسایه مانند برزیل و کلمبیا صحبت میکند و هرگز مستقیم با مادورو صحبت نکرده است.
ترامپ در توئیتی در سال ۲۰۱۷ «برای برقراری دموکراسی کامل و آزادیهای سیاسی در ونزوئلا درخواست داد.»، اما مادورو، به ترامپ هشدار داد و در یک مصاحبه تلویزیونی گفت: «وقتی نوبت ونزوئلا و آمریکای لاتین میشود اشتباهات اوباما و بوش را تکرار نکن.»
مادورو در سال ۲۰۱۸ دوباره انتخاب شد، اما گفتند در انتخابات تقلب شده است. بعد از ماهها بحران سیاسی، رهبران مخالفان، خوآن گایدو به مادورو برچسب «غاصب» زد و در ژانویه ۲۰۱۹ خود را رئیسجمهور موقت معرفی کرد. اندکی بعد از آن ترامپ توئیت کرد: «شهروندان ونزوئلا مدتهای مدیدی است که در دستان رژیم غیرقانونی مادورو رنج میکشند. امروز من رسماً خوان گوآیدو را به عنوان رئیسجمهور موقت ونزوئلا به رسمیت میشناسم.»
ماه بعد ترامپ گفت: «از تمام اعضای رژیم مادورو میخواهم: کابوس فقر، گرسنگی و مرگ را تمام کنید.» اجازه دهید مردمتان بروند. کشورتان را آزاد کنید!» چند کشور دیگر نیز گوآیدو را به عنوان رئیسجمهور موقت ونزوئلا به رسمیت شناختهاند، اما ارتش ونزوئلا به مادورو وفادار مانده است. ابتدای امسال، ترامپ پیشنهاد داد که با مادورو مذاکره میکند او گفت: «من ممکن است که به آن فکر کنم... مادورو دوست دارد که ملاقات کند.»، اما بعداً او موضع خود را در توئیتی شفاف کرد و گفت: «من با مادورو ملاقات میکنم که فقط درباره یک چیز صحبت کنم: خروج صلحآمیز او از قدرت!»
یمن
«[تکاور دریایی]رایان در مأموریتی که به پیروزی انجامید (به گفته ژنرال متیس) کشته شد، نه در مأموریتی که «به شکست» انجامید. وقتش رسیده که آمریکا دوباره باهوش شود و دوباره پیروزی را از سر بگیرد!»
اولین اقدام ترامپ درباره یمن منع شهروندان آن از سفر به آمریکا بود. یمن از سال ۲۰۱۴ درگیر جنگ است و آنچه که در ابتدا یک جنگ داخلی بود اکنون به جنگی بین قدرتهای منطقه تبدیل شده است. یکی از کشورهای منطقه که بیش از همه در این جنگ مداخله دارد عربستان سعودی است که همپیمانی نزدیکی با ترامپ دارد.
در اواخر سال ۲۰۱۸، ترامپ به عربستان سعودی گفت که «اجازه دسترسی غذا، سوخت، آب و دارو را به مردم یمن که به شدت به آن نیاز دارند، بدهد.» بعد از این درخواست در سنای آمریکا درباره حضور آمریکا در یمن رأیگیری شد که نتیجه آن عقبنشینی آمریکا از حمایت از ائتلاف تحت رهبری عربستان بود.
اما ترامپ این لایحه را که توسط کنگره تصویب شده بود در آوریل ۲۰۱۹ وتو کرد و سه ماه بعد مجدداً از حق وتوی خود برای نادیده گرفتنِ قطعنامه مشابهی که فروش ۸.۱ میلیارد دلار اسلحه به عربستان سعودی و امارات متحده عربی را ممنوع میکرد، استفاده کرد.
یمن محل نخستین عملیات نظامیای بود که ترامپ در فوریه سال ۲۰۱۷ مجوز آن را صادر کرد و در طی آن نیروهای ویژه به محل اختفای یکی از مظنونینی که گفته میشد رهبر تروریستهاست حمله کردند. عملیات برطبق برنامه پیش نرفت. نیروی دریایی آمریکا در شبهجزیره عربستان زیر رگبار نیروهای جنگجوی متعلق به القاعده قرار گرفت و یکی از اعضای نخبه آن کشته شد.
بعدها مشخص شد که تعدادی از غیرنظامیان نیز در این عملیات کشته شدند. ترامپ در مصاحبهای با فاکسنیوز مرگ رایان را به گردن رهبران نظامی انداخت. ترامپ گفت: «این مأموریت قبل از اینکه من اینجا بیایم آغاز شده بود. آنها آمدند من را دیدند و توضیح دادند که چه کاری میخواهند انجام دهند، [همان]ژنرالهایی که خیلی محترم هستند ... و رایان را از دست دادند.»
در فوریه سال ۲۰۱۰، عملیات نظامی آمریکا در یمن منجر به مرگ رهبر القاعده در شبهجزیره عربستان شد که گفته میشد تعدادی از حملات به منافع غرب در دهه ۲۰۰۰ به رهبری او انجام شده است.