فرار بزرگ از بازار سرمایه

شاخص بازار سهام در هفته‌ای که گذشت نسبت به هفته قبل۲.۴ درصد افت داشت، ارزش معاملات در سطوح حداقلی باقی ماند و در طول هفته نیز روندی نزولی پیدا کرد. در جریان دادوستد‌های آخرین روز معاملاتی هفته گذشته بازار سرمایه بیش از ۳میلیارد و ۷۱۹میلیون سهم و حق‌تقدم به ارزشی بالغ بر ۲هزار و ۲۴۲میلیارد تومان در بیش از ۲۸۶هزار نوبت مورد دادوستد و شاخص بورس با رشد ۳۰۳واحدی در ارتفاع یک‌میلیون و ۳۶۳هزار و ۴۷۱واحد قرار گرفت.

به گزارش اعتماد، بازار سهام از امروز در حالی کار خود را آغاز می‌کند که سهامداران بیش از هر زمان دیگری به مذاکرات وین چشم دوخته‌اند. پایین بودن ارزش معاملات خُرد در هفته گذشته این نگرانی را تشدید کرده که در صورت تشدید «عدم قطعیت» در اقتصاد ایران، همین میزان سرمایه‌های خُرد نیز در بازار باقی نماند.

در مجموع کل هفته گذشته هزار و ۵۸۹ میلیارد تومان پول حقیقی از بورس خارج شد. در واقع سهامداران خُرد روزانه ۳۱۷ میلیارد تومان از بازار سرمایه پول خارج کرده‌اند. این رقم نسبت به هفته پیشین رشد ۱۰ درصدی داشته است.

سلب اعتماد از سهامداران و ابهام در برجام

وحید شقاقی شهری، عضو هیات‌علمی و رییس دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی تهران در مورد روند کاهش بازار سهام طی روز‌های گذشته بر این باور است که این روز‌ها این بازار حال و روز خوشی ندارد و دلیل آن هم این است که بی‌ثباتی در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و سلب اعتماد از سهامداران و همچنین انتظار برای روشن شدن وضعیت برجام در کنار عزیمت و حضور برخی از فعالان در بازار‌های موازی نظیر رمزارز‌ها باعث این رکود شده است.

این اقتصاددان با بیان اینکه مجموعه این عوامل دست به دست هم داد تا بازار سرمایه روندی نزولی به خود گیرد گفت: هرکدام از این عوامل سهم و نقشی اساسی در این بازار دارند، با توجه به اینکه وضعیت برجام هم هنوز مشخص نشده و گاهی اخبار منفی و گاهی اخبار مثبت از این بازار مخابره می‌شود، این وضعیت انتظار و وضعیت نامشخص برجام بر این بازار هم تاثیرگذار بوده و عامل مهمی شده است.

او ادامه داد: در صورتی که نتیجه برجام مشخص شود این بازار هم از حالت انتظار خارج خواهد شد و تحلیل‌پذیر می‌شود. این در حالی است که این بازار در شرایط فعلی تحلیل‌پذیر نیست. عامل بعدی این است که سیاست‌گذاران اقتصادی عموما تصمیمات بی‌ثبات‌کننده در این بازار می‌گیرند و همچنان قیمت‌گذاری‌های دستوری و حمایت‌های رانتی از برخی از صنایع وجود دارد و تعیین نرخ خوراک و قوانین دستوری و ابلاغی در کشور از سوی دولتمردان و مجلسی‌ها بر بازار حاکم است.

به یک‌باره تصمیمات آنی در این بازار گرفته می‌شود

شقاقی شهری افزود: تصمیم‌گیری‌های پشت سرهم و پی در پی در این بازار اثر منفی دارد چرا که این بازار، بازاری است که به قوانین و مقررات و همه سیاست‌ها حساس است این در حالی است که به یک‌باره تصمیمات آنی در این بازار گرفته می‌شود یا اینکه حمایت‌های غیر شفاف و دستوری در این بازار مد نظر قرار می‌گیرد که هر دو مخرب هستند که قطعا در بلندمدت نیز به زیان بازار سرمایه است و تعادل ذاتی بازار را به هم می‌ریزد.

این اقتصاددان با اشاره به بازار‌های موازی تصریح کرد: امروز شاهد آنیم که بخشی از فعالان اقتصادی و بخشی از سهامداران گذشته به بازار رمزارز‌ها کوچ کرده‌اند و بازار رمزارز‌ها هم در یک‌ساله اخیر پرنوسان بوده و حتی برخی نوآوری‌ها هم داشته است ضمن آنکه سرمایه‌گذاری در این بازار مشکلات بازار داخلی و حمایت‌های دستوری یا آشفتگی در تصمیم‌گیری‌ها را هم ندارد و بازاری جهانی است و باعث شده بخشی از سرمایه‌گذاران بازار سرمایه هم سرمایه‌های خود را به این بازار منتقل کنند.

بیش از ۱۲ میلیون نفر این روز‌ها در بازار رمزارز فعال هستند

شقاقی شهری ادامه داد: بیش از ۱۲ میلیون نفر این روز‌ها در بازار رمزارز فعال هستند و فعالین بازار سرمایه کاهش پیدا کرده است و حجم و از ارزش معاملات این بازار هم به‌شدت کاسته شده و حجم معاملات خرد در این بازار به زیر ۳ هزار میلیارد تومان رسیده است.

او تصریح کرد: حتی در روز‌های خوب بازار نیز قیمت سهام نمی‌تواند رشد‌های خوب داشته باشد و نهایت این رشد‌ها یک درصد می‌شود، ضمن آنکه سودآوری این بازار هم پایین آمده و حجم معاملات هم کم شده و این بازار فعلا منفعل است.

این اقتصاددان افزود: یکی از راهکار‌ها در شرایط فعلی می‌تواند تعدیل سیاست‌های دولت و مجلس باشد، اینکه ۵۰ تا ۶۰ میلیون نفر سهامدار در این بازار (از اهالی سهام عدالت تا سایر سهامداران) منتفع باشند، اما مدام قوانین و مقررات آن دستخوش تغییر قرار گیرد و سیاست‌های دستوری و ابلاغی یا سیاست‌های رانتی را در پیش گیرند پیش‌بینی‌پذیری این بازار را به هم می‌ریزد.

ضرورت دارد تا تصمیمات درستی در حوزه رمزارز‌ها هم اتخاذ شود

او ادامه داد: امروز رمزارز‌ها بازاری موازی در بازار‌های دارایی شده است و ضرورت دارد تصمیمات درستی در حوزه رمزارز‌ها هم اتخاذ شود، بالاخره یا باید این بازار را بپذیرند یا باید آن را رد کنند و اگر این بازار را پذیرفته‌اند باید زیرساخت‌های آن را فراهم کنند و نباید این بازار در سایه رشد کند و اگر قرار است نقشی فعالانه داشته باشد، نهاد‌های زیرمجموعه آن باید ایجاد شود تا همه مردم بتوانند در صورت علاقه به این بازار ورود پیدا کنند.

شقاقی شهری ادامه داد: شرایط به گونه‌ای است که برخی در ایران اصلا از بازار رمزارز آگاهی ندارند و برخی دیگر برای ورود به این بازار واهمه دارند و شرایط برای سرمایه‌گذاری‌ها اصلا مشخص نیست لذا دولت باید برای این بازار نقش فعالانه‌ای در پیش گیرد.

او ادامه داد: در صورتی که قوانین و مقررات رمزارز‌ها هم در ایران شفاف شود این اجازه داده می‌شود تا هر فردی که علاقه دارد به صورت رسمی وارد این بازار شود این در حالی است که وضعیت فعلی سرمایه‌گذاری‌ها غیرشفاف و سایه‌ای است. این اقتصاددان با بیان اینکه این بازار سایه‌ای علیه بازار سرمایه عمل می‌کند، گفت: عدم ساماندهی بازار رمزارز‌ها باعث ضربه بیشتر به بازار سرمایه نیز شده است، بخش مهمی از سرمایه‌ها و حجم پول در بازار رمزارز جریان دارد.

شقاقی شهری در پاسخ به این پرسش که چگونه می‌توان اعتماد را برای سرمایه‌گذاری‌ها به بازار سرمایه برگرداند، افزود: حذف سیاست‌های ضد و نقیض مجلسی و دولتی در بازار و بازگشت شفافیت به سیاست‌های درون کشور می‌تواند موثر باشد و با وجود اینکه برخی از سهام شرکت‌ها دارای ارزندگی است، اما اطمینان هنوز هم به این بازار بازنگشته است و به نظر می‌رسد این موضوع زمانبر است.