زمستان اتمي و صلح

دست به چنان كار وحشتناكي بزنم كه روز از ديدنش به خود بلرزد
هملت- شكسپير 

نكته اصلي در مورد پرتاب اولين بمب اتمي بر هيروشيما و ناكازاكي اين است كه بمب به دستور شخص پرزيدنت روزولت رييس جمهور آمريكا پرتاب شد تا به اتحاد شوروي نشان دهد كه در صورت عبور از خط قرمز چه بر سرش خواهد آمد. 

«چاسكي» زبانشناس، نويسنده و فعال معروف سياسي آمريكايي مي‌گويد: هيچ‌كس تا به حال روساي جمهوري آمريكا را به خاطر جنايات جنگي كه انجام داده‌اند، محاكمه نكرده است. 

آمريكا، صدام حسين را به خاطر جنايات عليه بشريت محاكمه و اعدام كرد و همين خواب را هم براي قذافي ديده، كسي هم حق ندارد در برابر نسل‌كشي‌هاي او در ژاپن، اندونزي، شيلي، فيليپين، خصوصا كودتاي 28 مرداد در ايران اشاره‌اي بكند، دموكراسي وارداتي او را در عراق و افغانستان ديده‌ام. 

جرم كاسترو هم در اين است كه زير بار حرف زور آمريكا نرفته و ماهيت نظام سرمايه‌د‌اري را افشا كرده. از نظر آمريكا حقوق بشر در عربستان كاملا رعايت مي‌شود اما در كوبا رعايت نمي‌شود. آمريكا به گورباچف كه شوروي را دودستي تقديم غرب كرد، جايزه صلح نوبل مي‌دهد اما تا به حال فقط 400 مورد قصد ترور كاسترو را داشته. 

بيشتر از دو هزار سلاح اتمي در دست هشت كشور اعم از آمريكا، روسيه، فرانسه، انگليس، چين و پاكستان و... است كه عده‌اي از آنان از نظر اقتصادي، سياسي و مذهبي متفاوت هستند. 

پيمان استارت جديد كه در آوريل 2010 توسط قدرت‌هاي بزرگ اتمي در پاراگوئه به امضا رسيد، با توجه به خطري كه بشريت را تهديد مي‌كند، فقط توهم است. 

نظريه زمستان اتمي، توسط «دكتر آلن روبوك»، پژوهشگر برجسته و استاد دانشگاه «روتگرز» نيوجرسي، مطرح و صحت آن ثابت شد. اين دانشمند آنقدر فروتن است كه ترجيح مي‌دهد بيشتر شايستگي همكاران او شناخته شود تا خودش. 

طبق اين فرضيه، تنها راه جلوگيري از كاربرد تسليحات اتمي، از بين بردن آن است. مساله اينجاست كه چون مردم آمريكا بهتر از مردم ساير جهان زندگي مي‌كنند و در استفاده از منابع غني و غيرقابل تجديد، به طور باورنكردني اسراف‌كار هستند. به همين دليل ما هم بايد بيشتر از همه مردم علاقه‌مند به كشفيات و يافته‌هاي دانشمندان باشیم اما سوال اساسي اين است كه رسانه‌ها چقدر وقت صرف اين مطلب مي‌كنند. 

پروفسور روبوك معتقد است، اگر چنين سلاح‌هايي وجود نداشت، بعد ديگر امكان استفاده از آنها هم نبود و در حال حاضر هم استفاده از آن اصلا منطقي نيست. 

بنابراين اگر قابل استفاده نيستند، پس بايد نابود شوند تا ما از هشت حادثه مصون بمانيم. 

در حالي‌كه در حوادث تاريخي، شهرهاي بزرگ به علت وقوع زلزله، بمباران‌هاي زمان جنگ آتش بگيرند، كامپيوترهاي فوق مدرن، به صورت تنها آزمايشگاه‌هاي در دسترس درمي‌آيند اما ستون‌هاي دود ناشي از آتش‌سوزي جنگل‌ها و ابرهايي كه از آتشفشان‌هاي كوه‌ها تشكيل مي‌شوند، همه معياري براي پيشرفت‌هاي علمي به حساب مي‌آيند. 

زماني‌كه اسراييل، هند و پاكستان هم به باشگاه اتمي پيوستند، به موجب علاقه بقيه كشورها به پيوستن به آنها و سرانجام تكثير سلاح‌هاي اتمي شد، روبوك و همكاران را مجبور كرد تا طرح‌هاي اوليه پژوهشي خود را مرور كرده و نتايج اين بازبيني را در مقالات اخير خود منتشر كنند كه موجب تعجب همه شد. 

در حالي‌كه آمريكا و روسيه در آوريل 2010 در كنفرانس پاراگوئه زرادخانه‌هاي فعال اتمي خود را به دو هزار سلاح تقليل دادند، در اين ميان تنها راه جلوگيري از مصايب تغييرات جوي در سطح جهان فقط نابودي تسليحات اتمي است. 

هر كشوري كه فكر مي‌كند توليد سلاح‌هاي اتمي كار درستي است، بايد بداند كه در اين صورت نه تنها كشور خود، بلكه تمام جهان را به خطر خواهد انداخت. زمان آن رسيده كه دنيا يك بار ديگر به خطر تسليحات اتمي توجه كند و اين بار براي جلوگيري از بلاياي طبيعي هم كه شده بايد آن را نابود كند. 

درحال حاضر هر كشوري كه راه اتمي شدن را پيش مي‌گيرد، بايد بداند كه در اين صورت نه تن مردم خود، بلكه تمام دنيا را به خطر خواهد انداخت. زمان آن رسيده كه مردم دنيا از خطر تسليحات اتمي آگاه شوند و براي جلوگيري از بروز بلاياي طبيعي كه براي اولين بار از نيمه قرن گذشته شروع شد، راه صلح را در پيش گيرند. 

استفاده از بمب اتمي در جنگ به علت سرما و تاريكي كه از دود آن ايجاد مي‌شود، يك خودكشي است. به‌ اين ترتيب واضح است كه هر چقدر يك كشور تسليحات اتمي بيشتري داشته باشد، امنيت كمتري هم دارد. 

انيشتين يك بار گفت: انرژي اتمي همه چيز به جز طرز فكر ما را تغيير داده به همين دليل است كه به سوي فاجعه می‌رويم. «كارل ساگان» از كارشناسان مربوطه مي‌گويد: سياست تسليحات اتمي ما، راهي را طي مي‌كند كه هيچ‌كس فكر آن را نكرده بود. 

در پايان سخنراني، من از پروفسور روبوك پرسيدم: فكر مي‌كنيد كه در دنيا چند نفر از اين مسايل مطلع هستند؟ او گفت، خيلي كم. مجددا پرسيدم: خوب در كشور شما چند نفر اطلاع دارند؟ جواب داد: مثل بقيه دنيا اصلا معلوم نيست.مطمئن بودم كه اين واقعيت غم‌انگيزي است، به همين دليل گفتم: مطلع بودن ما مهم نيست، آنچه مهم است اطلاع مردم است. شايد روان‌شناسان بايد توضيح بدهند كه چرا مردم متوجه اين مسايل نيستند؟ دانشمند مزبور گفت: اين يعني انكار مساله و عدم علاقه مردم به آنکه خيلي وحشتناك است. اصلا دوست دارند فكر كنند كه چنين خطري وجود ندارد. 

اين سخنراني تقريبا يك ساعت طول كشيد و سخنان آن دانشمند، بسيار فصيح و دقيق بود و براي اثبات ادعاي خود، از چارت‌ها، عكس و اعدادي كه روي پرده مي‌افتد استفاده مي‌كرد. پرسيدم، منظور از افزايش آگاهي مردم كه آنقدر از آن صحبت مي‌كنيد و فرهنگ‌سازي مي‌كنيد، چيست؟ واقعا چقدر براي شما موجب دلسردي است كه بعد از اين همه تلاش متوجه مي‌شويد، مردم اصلا نمي‌دانند شما چه كار مي‌كنيد؟ 

بعد گفتم، قبلا كه راديو و تلويزيون و اينترنت نبود، پخش اين سخنراني در كوبا يا جاي ديگر هم امكان نداشت و بدتر از اين هم زماني بود كه مردم سواد خواندن و نوشتن هم نداشتند. 

بالاخره به پروفسور قول داديم، اطلاعاتي كه او در زمينه نظريه زمستان اتمي فراهم كرده را همه جا منتشر خواهيم كرد. ما به دليل ترس از وقوع يك جنگ اتمي كمتر متوجه اين موضوع بوديم اما اكنون آن را طوري منتشر مي‌كنيم كه حتي يك بچه هشت ساله كوبايي هم متوجه شود. بشر در تاريخ هيچ گاه با چنين خطري مواجه نبوده، به عبارت ساده‌تر استفاده از علوم و فناوري پيشرفته از قدرت زيادي برخوردارند همه بايد بدانند كه جنگ جهاني بعدي آخرين جنگ خواهد بود. شايد ده‌ها ميليون سال ديگر طول بكشد. تا موجودات هوشمند جديدي بتوانند تاريخ آن را بنويسند. مطلع شدم، «كشتي مسافران صلح» كه قرار بود سحرگاه 21، سپتامبر به بندر هاوانا برسد به علت طوفان در آب‌هاي جزيره قناري، ورود آن چند ساعت به تاخير افتاد. كشتي‌ صلح، متعلق به يك سازمان غيردولتي است كه مشاور مخصوص سازمان ملل محسوب مي‌شود. 

اين كشتي از 1983، براي دفاع از حقوق بشر و حفظ پايدار محيط‌زيست دست به يك مسافرت دريايي در سراسر جهان زد و در سال 2009 اين سازمان به دليل تلاش جهاني جهت جلوگيري از جنگ نامزد دريافت جايزه صلح نوبل شد. 

«يوشمي اوكاتات سويا» در نامه‌اي به من كه توسط «نائو اينو» رييس گروه بازديدكنندگان تسليم شده نوشته: اين كشتي سال‌هاست كه با همكاري كشورهاي ديگر در اين مورد همكاري كرده و به وضوح تعهد خود را در مورد نابودي سلاح‌هاي اتمي، جلوگيري از ايجاد پايگاه‌هاي نظامي و حل مسالمت‌آميز مساله ابراز داشته. همان‌طور كه مي‌دانيد، ژاپن تنها كشوري است كه بمباران اتمي شده و طبق ماده «6» قانون اساسي آن حق استفاده از هرگونه سلاح اتمي در حل مسايل بين‌المللي را ندارد. 

وظيفه اصلي ما در اين مورد، برچيدن پايگاه‌هاي نظامي خارجي است كه بر سرنوشت ژاپن و چند كشور ديگر هم تاثير خواهد داشت كه از جمله مي‌توان به پايگاه‌هايي در «گوآنتانامو» و «اوكيناوا» اشاره كرد كه خسارات جبران‌ناپذيري به محيط‌زيست زده‌اند و به جاي ايجاد صلح جهاني، جنگ افروزي مي‌كنند. 

كشتي صلح از سال 1983 تا امروز، بيشتر از 70 سفر دور دنيا انجام داده و از بيشتر از صد كشور ديدن كرده و با قريب بيشتر از 40هزار نفر ملاقات و گفت‌وگو كرده كه شعار همه اين بوده: براي ساختن آينده صلح‌آميز از جنگ‌هاي گذشته بياموزيد. 

طي بيشتر از 20 سال كشتي صلح، 14بار از كشور ما ديدن كرده، بلكه بتواند مشكلاتي كه آمريكا به ما تحميل كرده را حل كند و در اين راستا، مقدار زيادي پول جمع و آن را صرف بهبود آموزش و بهداشت مردم كرد. از طرف ديگر، در بسياري از عرصه‌هاي بين‌المللي و تظاهراتي كه در حمايت از مردم كوبا تشكيل ‌شد شركتي فعال داشت و ثابت كرد كه دوست ماست. 

در ماه مي 2009 به پيشنهاد سازمان دوستي كوبا، شوراي دولتي جمهوري كشور به اين سازمان نشان همبستگي عطا كرد. 

براي من افتخار بزرگي بود كه اين سازمان من را براي شركت در مراسمي در مركز اجلاس‌ هاوانا دعوت كرد.