دادگاه خالد شیخ محمد و چهار تن دیگر از طراحان حمله 11 سپتامبر سال 2001 در حالي برگزار شد كه اين افراد قاضي اين دادگاه را ناديده گرفتند و به تفهیم اتهام اين دادگاه نظامی در گوانتانامو توجهي نكردند.
به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس، خالد شیخ محمد كه اعتراف كرده است طراح اصلي حملات 11 سپتامبر به مركز تجارت جهاني و مقر پنتاگون بوده است، به همراه چهار تن دیگر به قتل 2,976 تن، توطئه، هواپیما‌ربایی و اعمال تروریستی متهم شده‌اند.
جلسه دادگاه روز يكشنبه شروعی نامطمئن داشت چرا که متهمان در ابتدا حاضر به پاسخ دادن به پرسش‌های طرح شده در دادگاه نبودند.
یکی از متهمان بعد از شکست سکوت خود گفت كه ممکن است آمریکایی‌ها وي را در طول این دادگاه به قتل برسانند.
تلاش برای محاکمه این پنج متهم در دادگاه مدنی و غیرنظامی دو سال پیش بی‌نتیجه متوقف شد. قوانین تازه برای محاکمه این افراد استفاده از شواهد به دست آمده در اثر شکنجه را ممنوع می‌کند. با این همه هنوز هم وکلای مدافع این متهمان نظام دادگاه را فاقد مشروعیت می‌دانند چرا که دسترسی آنها را به موکلانشان محدود می‌کند.
در جریان دادگاه كه تا شب به طول انجاميد، گروه کوچکی از خانواده‌های قربانیان نيز حضور داشتند.
خالد شیخ محمد که خود را طراح اصلی حمله 11 سپتامبر می‌داند به همراه ساير متهمان به نام‌های ولید بن عطش، رمزی بن الشبه، علی عبدالعزیز علی و مصطفی احمد الحوساوی در این دادگاه حضور داشتند.
روند دادگاه با تاخیر آغاز شد چرا که ولید بن عطش، یکی از متهمان در حالی که به صندلی خود بسته شده بود، در دادگاه حاضر شد. کمی بعد، وقتی که وکلای مدافع تضمین کردند که او "بدرفتاری" نمی‌کند دست و پای وي را آزاد كردند.
رمزی بن الشبه، یکی از دیگر متهمان نیز در دادگاه زانو زد و دقایقی را به عبادت پرداخت. پس از آن خالد شیخ محمد حاضر به پاسخ دادن به سوالات قاضی نشد. وکیل وی گفت، به نظر او سکوت خالد شیخ محمد به این دلیل است که دادگاه را "غیرمنصفانه" می‌داند.
یک دلیل دیگر تاخیر در دادگاه این بود که متهمان حاضر به گذاشتن گوشی‌های مترجم به زبان عربی نبودند. دادگاه دوباره زمانی به جریان افتاد که یک مترجم به زبان عربی شخصا برای ترجمه گفت‌وگوها در دادگاه حاضر شد.
رمزی بن الشبه نهایتا در دادگاه صحبت کرد و وقتی قاضی به وي گفت بعدا به او اجازه صحبت می‌دهد، جواب داد: "شاید دیگر ما را ندیدید، شاید مرا کشتند و ادعا کردند که خودکشی کرده‌ام."
این پنج متهم در صورت محکومیت، با مجازات مرگ روبرو خواهند بود. تصمیم به محاکمه این افراد در دادگاه نظامی پس از مشاجره‌های حقوقی بر سر اینکه چه دادگاهی باید آنها را محاکمه کند، اتخاذ شده و هنوز موضوعی جنجال‌برانگیز است.
جیمز کانل، یکی از وکلای مدافع متهمان پیش‌بینی کرده است که روند رسیدگی به این پرونده سال‌ها طول بکشد.
خالد شیخ محمد که اصالتا پاکستانی است اما در کویت متولد شده در سال ۲۰۰۳ در پاکستان دستگیر شد و در سال ۲۰۰۶ به بازداشتگاه نظامی گوانتانامو منتقل شد.
وي که مهم‌ترین متهم است، بنا به ادعای دادستان‌های نظامی اعتراف کرده که طراح اصلی حملات 11 سپتامبر و حملاتی دیگر توسط القاعده بوده است. به ادعای دادستان‌ها وی عامل انفجار در یک کلوپ شبانه در بالی، انفجار مرکز تجارت جهانی در سال ۲۰۰۳، قتل دانيل پرل روزنامه‌نگار و تلاش نافرجام برای انفجار یک هواپیما از طریق بمبی جاسازی شده در کفش بوده است.
بر همین اساس، رمزی بن الشبه که یمنی است در پیدا کردن مدارس آموزش خلبانی برای هواپیمارباها کمک کرده است. علی عبدالعزیز علی، متهم است به ۹ هواپیماربا کمک کرده وارد خاک آمریکا شوند. مصطفی احمد الحوساوی نیز که اهل عربستان است به ادعای دادستان‌ها به هواپیمارباها پول، لباس و کارت‌های اعتباری داده است. متهم دیگر ولید بن عطش که او نیز اهل یمن است بر همین اساس محافظ اسامه بن لادن بوده و برخی از هواپیمارباها را آموزش داده است.
دولت اوباما در ابتدا تلاش می‌کرد که محاکمه این افراد در دادگاهی غیرنظامی صورت پذیرد اما در آوریل سال ۲۰۱۱ بعد از مخالفت‌های گسترده، این تصمیم را تغییر داد.
