اکونومیست: هزینه‌های جنگ جهانی دوم

فرارو- دو تاریخ نویس انگلیسی هزینه های بدترین جنگ قرن بیستم را تحلیل کردند.

مکس هاستینگز در کتاب 748 صفحه ای خود (All Hell Let Loose: The World at War 1939-1945) و آنتونی بیوور، تاریخ نویس نظامی در کتاب 863 صفحه ای خود (The Second World War) هزینه های جنگ جهانی دوم را مورد بررسی قرار داده اند. 

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از اکونومیست، تاریخ مملو از جنگ هایی است که خونین تر از جنگ جهانی دوم بوده اند. از نظر نیروهای انسانی، آشوب لوشان طی قرن هشتم در چین یا جنگ سی ساله قرن هفدهم در اروپای مرکزی در مقایسه با جنگ جهانی دوم جان تعداد بیشتری از مردم را گرفتند. اما بزرگی تراژدی انسانی جنگ جهانی دوم، آن را در طبقه جداگانه ای قرار می دهد و با توجه به نزدیکی نسبی اش به اتفاقات معاصر، بیش از هر اتفاق وحشت آوری در حافظه جمعی باقی مانده است. 

آمار و ارقام مربوط به این جنگ تقریباً ذهن را به کرختی می کشاند. برآوردها متفاوت است اما پیامد مستقیم درگیری های سال های 1939 تا 1945 به جان باختن 70 میلیون نفر می رسد که از این تعداد نزدیک به دو سوم شهروندان غیرجنگجو بودند و چنین رقمی باعث می شود که جنگ جهانی دوم مرگبارترین درگیری تاریخ نام بگیرد. تقریباً از هر 10 آلمانی یک نفر در این جنگ جان باخت و این کشور 30 درصد از ارتش خود را از دست داد. حدود 15 میلیون چینی جان سپردند و سهم اتحاد جماهیر شوروی 27 میلیون نفر بود. لهستان که میان دو همسایه توتالیتر حبس شده بود 16 درصد جمعیت خود را از دست داد و نیمی از این افراد یهودیانی بودند که بخشی از راه حل نهایی هیتلر محسوب می شدند. طی سال های 1939 تا 1945 که جهان در جنگ بود میانگین روزانه 30 هزار نفر کشته می شدند. 

دو تاریخ نویس انگلیسی به دلیل اینکه درک واقعی چنین ارقامی چندان آسان نیست، بر ابعاد مشخصی از این جنگ تمرکز کرده و تاکیدشان بر توضیح شرایطی است که بشریت در آن برهه از تاریخ تجربه کرد. آنتونی بیوور و مکس هاستینگز هر دو مثال هایی از این رویکرد را بررسی کرده اند. هاستینگز کتاب هایی را در مورد کمپین استراتژی بمب گذاری انگلیس، حمله متفقین به نورماندی و جنگ های آلمان و ژاپن در مراحل پایانی این جنگ به رشته تحریر درآورده است. بیوور نیز به دلیل کتاب های بسیاری که در مورد این جنگ نگاشته، شهرت دارد. حال هر دو نویسنده به مقوله ای متفاوت پرداخته اند: تاریخ روایتی تک بعدی از تمام جنگ. آنها در این راه ردپای آندرو رابرتز و مایکل بورلیگ که طی سال های 2009 و 2010 فعالیت های مشابهی داشتند را دنبال می کنند. 

هاستینگز که کتاب خود را هفت ماه پیش به انتشار رساند، یک گام از بیوور جلوتر است و در کتاب خود از سوابق و مدارک کسانی استفاده کرده که به طور فعال و غیرفعال بخشی از ماجرا بوده اند. شاهدان وی از مردانی که تصمیماتشان میلیون ها نفر را به کام مرگ کشاند آغاز می شود و به سربازان عادی که از دستورات اطاعت می کردند و قربانیان غیرنظامی که خود را در پایان راه می یافتند، ختم می شود. بدگمانی و آرمان گرایی، رنج و شادی، شجاعت و ترس، بی رحمی و شفقت، همه و همه در این جنگ مصداق پیدا می کنند. از راه آهن برمه تا کاروان های قطب شمال و عرصه کشت و کشتار نبرد کورسک در دستاورد هاستینگز دیده می شود و جای دادن تمام این روایت ها در یک کتاب که در سرتاسر جهان در جریان بوده، بسیار تاثیرگذار است. 

با این حال قضاوت های این تاریخ نویس که ورای تمام فعالیت هایش یک روزنامه نگار محسوب می شود، چندان قابل قبول نیست. برای مثال وی در بخشی از کتاب خود تصمیم انگلیس و فرانسه در مورد اعلام جنگ به دلیل حمله آلمان به لهستان را اقدامی از روی بدگمانی بود چراکه آنها می دانستند که  نمی توانند هیچ کمکی به لهستانی ها کنند. 

وی در کتاب خود بارها و بارها کیفیت مبارزه سربازان آلمانی، ژاپنی و روسی را در مقایسه با نیروهای انگلیسی و آمریکایی مورد تحسین قرار داده است. آلمان و ژاپن جوامع نظامی بودند که جنگ و مبارزه را می ستودند و جان انسانی را در برابر اطاعت از دستورات دولتی کوچک می شمردند. سربازان روسی به وحشی گری های قوانین اتحاد جماهیر شوروی عادت کرده بودند و با آگاهی از این مطلب که در «جنگ نابودی» علیه دشمنی کینه توز شرکت دارند، می جنگیدند. آنها می دانستند که در صورت تزلزل یا تردید توسط نیروهای پلیس مخفی شوروی کشته می شوند. 

در مقابل اکثر سربازان دموکراسی های غربی تنها خواسته شان نجات و بازگشت هر چه سریعتر به زندگی عادی بود. این امر بدان معنا بود که ژنرال های آمریکایی و انگلیسی مجبور بودند از خشونت شدیدی که همتایان آلمانی و روسی شان به کار می گرفتند، دوری کنند. با توجه به حمام خون در روسیه که با حضور ارتش آلمان نازی رخ داد و از هر 10 سرباز آلمانی 9 نفر جان خود را از دست دادند، ژانرال های آمریکایی و انگلیسی به خود اجازه می دادند که کمی محتاط تر باشند. 

به طور کلی هاستینگز در کتاب خود به تحسین داستان های به شدت شخصی که مربوط به وقایع بزرگ و استرتژی های مهم می شود، پرداخته است. چنین رویکردی به طرح این سوال می انجامد که آیا انتشار کتاب دیگری با همین زمینه ضرورت دارد یا خیر. بیوور که به دلیل استفاده از یادداشت های روزانه و نامه های سربازان عادی برای ارائه تصویری جدید از مبارزات قدیمی که در برخی مواقع غیرقابل تحمل می شود، شهرت دارد، در مقایسه با هاستینگز چندان به منابع اصلی بها نمی دهد. آنچه وی به رشته تحریر درآورده، از بسیاری جهات یک تاریخ نظامی متعارف است اما بیوور در زمینه ای که خوب باشد، بسیار خوب است. 

وی مملو از بینش در مورد روابط میان افراد و اتفاقات است. بیوور به خوبی می داند که چطور درک درستی از چگونگی کنار هم قرار گرفتن یک پازل پیچیده را به دست دهد. وی همچنین در توصیف چگونگی آغاز مبارزات بزرگ این جنگ، قلمی استوارتر از هاستینگز دارد. وی جزئیات را به خوبی توصیف می کند و در نوشته های خود بیش از هاستینگز به خشونتی که در طول این جنگ متوجه زنان بوده، توجه دارد.