فرارو- دور اول مذاکرات مسکو در حالی دیروز برگزار شد که در مجموع به نظر نمی رسد گام مثبتی در جهت حل مناقشه مورد نظر از طریق مذاکره برداشته شده باشد. دور دوم این مذاکرات قرار است امروز برگزار شود.
«به نظر من اگر طرفین بخواهند به راهکار مناسبی برسند باید در درخواست های خود به حد میانه ای رضایت دهند تا برای طرف مقابل قابل پذیرش باشد. مثلا حد میانه این است که غرب اصل غنی سازی اورانیوم را به رسمیت بشناسد و ایران هم غنی سازی اورانیوم بیست درصد را متوقف کند.»
حسن بهشتی پور کارشناس مسائل بین المللی با بیان مطلب بالا در گفتگو با فرارو نظرات خود درباره مذاکرات مسکو را چنین بیان کرد.
• آنچه که از مذاکرات، منتشر شده این است که ایران پیشنهادات خود را به طرف مقابل داده که مشخصا دو موضوع اساسی را در بر می گیرد. یکی بحث به رسمیت شناختن غنی سازی اورانیوم و دیگری بحث لغو تحریم های اعمال شده علیه ایران. این دو درخواست دو موضوع خیلی بزرگ است و باید دید طرف مقابل چه واکنشی به این دو درخواست خواهد داشت که آخرین خبرها حاکی از این است که 1+5 اعلام کرده این دو درخواست را در دور دوم بررسی کرده و جواب خواهد داد.
• معمولا در مذاکرات طرفین سعی می کنند سقف انتظارات خود را مطرح کنند. 1+5 سقف انتظارات خود را در دور قبلی مطرح کرده بود و ایران هم اکنون این کار را کرده است.
• به نظر من اگر طرفین بخواهند به راهکار مناسبی برسند باید در درخواست های خود به حد میانه ای رضایت دهند تا برای طرف مقابل قابل پذیرش باشد. مثلا حد میانه این است که غرب اصل غنی سازی اورانیوم را به رسمیت بشناسد و ایران هم غنی سازی اورانیوم بیست درصد را متوقف کند. این راهکاری است که می تواند برای مراحل بعدی فضای جدیدی را ایجاد کند.
• یا مثلا در مورد تحریم ها می توان در این مرحله تشدید تحریم ها که قرار است از اول ماه جولای انجام شود را متوقف کرد یا تحریم های فرا قطعنامه ای را متوقف کنند. بنابراین کارهای مختلفی می توان انجام داد اما همانطور که هر دو طرف توافق کردند باید مرحله به مرحله پیش رفت و به یکباره نمی شود کل این ماجرا را سازماندهی کرد.
• من معتقد نیستم که 1+5 موضع برتری در مذاکرات داشته باشد. آنها در موضع بالایی نیستند اما خود را قدرت های جهانی می دانند و در عمل این کار را می کنند و این موضوع به ضعیف یا قوی شدن موقعیت ایران ربطی ندارد.
• بحث این است که مبنای نظام بین الملل بر اساس قدرت است و هرکشوری قدرت بیشتری داشته باشد حرف خود را بیشتر پیش می برد. منتهی در گذشته در نظام بین الملل قدرت مبتنی بر قدرت نظامی بود اما امروزه علاوه بر قدرت نظامی، قدرت علمی، اقتصادی و ... موثر است.
• تحریم های اعمال شده نه تنها ایران را در زمینه هسته ای عقب نبرد بلکه جلوتر برد. دو سال پیش در زمان مذاکرات استانبول 1 ایران توانایی غنی سازی اورانیوم بیست درصد را نداشت؛ در حالی که اکنون ایران طبق گزارش آقای آمانو 120 کیلو اورانیوم غنی شده بیست درصد دارد.
• همچنین در آن زمان ایران میله های سوخت هسته ای که بسیار مهم است و تکنولوژی سطح بالایی نیاز دارد را نداشت ولی در بهمن ماه سال 90 ایران توانست این میله ها را تولید کرده و با موفقیت در راکتور تهران قرار دهد.
• بنابراین با اعمال تحریم ها از نظر مسائل هسته ای وضعیت ایران نه تنها تغییر نکرده بلکه خیلی هم پیشرفت کرده است؛ اما این موضوع تاثیری بر روی مذاکرات ندارد. چون طرف مقابل به این موضوعات بها نمی دهد بلکه همانطور که گفتم مبانی آنها قدرت است و بر اساس اجرای قطعنامه های شورای امنیت مطالباتی را مطرح می کند که معنای آن توقف غنی سازی اورانیوم است که ایران هم عنوان کرده این امر خط قرمز من است.
• حالا طرف مقابل یک گام کوتاه آمده و اعلام کرده اند ایران غنی سازی بیست درصد و نه کل غنی سازی را متوقف کند؛ که به نظر من این موضوع یک نکته مثبت است اما باید دید در مقابل این اقدام از سوی ایران (توقف غنی سازی در حد بیست درصد) طرف مقابل چه خواهد کرد.
• مثلا آیا روند تحریم ها را متوقف خواهند کرد؟ آیا گسترش تحریم ها را متوقف خواهند کرد؟ این مسائل به اعتقاد من نیاز به چانه زنی و مذاکره دارد به شرطی که دو طرف بخواهند به راهکاری در این باره برسند.
درباره اشتیاق طرفین به سرانجام رساندن مذاکرات
• من این برداشت را ندارم که طرف ایرانی اشتیاق بیشتری نسبت به طرف مقابل برای به سرانجام رساندن مذاکرات از خود نشان می دهد؛ بلکه معتقدم دو طرف اکنون به دلایل مختلف نیاز دارند که به توافق برسند.
• این اشتیاق درباره دو طرف کمتر و بیشتر نیست. ولی مشکل این است که در آن طرف عده ای که بیشتر صهیونیست ها هستند کارشکنی می کنند و به شدت تلاش می کنند که مذاکرات شکست بخورد و این طرف هم عده ای هستند که در مجموع مخالف به نتیجه رسیدن موضوع از طریق مذاکرات هستند که علت آن را باید خودشان بگویند. این افراد هیچ اعتمادی به غرب ندارند و معتقد هستند طرف مقابل قابل اعتماد نیست و نمی توان با آنها مذاکره کرد و باید مذاکرات را متوقف کرد.
• اما در مجموع من معتقدم کسانی که در دو طرف تصمیم گیرنده هستند اکنون می خواهند به یک راهکاری برسند.
