اجرای سیاست تک نرخی ارز خطرناک است/ می‌توان به "جیره بندی" فکر کرد

فرارو- اجرای سیاست ارز تک نرخی خطرناک است. چون اگر مثلا دلار سه هزار تومان شود و کارخانه داروسازی یا کارخانه هایی که کالاهای خیلی ضروری برای اقتصاد تولید می کنند بخواهند نهاده های خود را با دلار سه هزار تومانی وارد کنند، نرخ تورم سر به فلک می کشد.

دکتر مهدی تقوی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی با بیان مطلب بالا در گفتگو با فرارو ارزیابی خود از اجرای سیاست تک نرخی کردن ارز را چنین بیان کرد.

•    با وضعیتی که اکنون اقتصاد کشور به آن دچار است با اجرای سیاست ارز تک نرخی قیمت ارز به یکباره افزایش شدیدی پیدا می کند.

•    دولت اکنون از نظر سیاسی و اقتصادی تحت فشار است. تحریم های نفتی جلوی صادرات نفت را می گیرد و صادرات و در نتیجه درآمد های ارزی کاهش پیدا می کند.

•    البته ممکن است با کاهش صادرات نفت ایران قیمت جهانی نفت افزایش پیدا کند اما درآمد ارزی ایران کاهش خواهد یافت.

•    ارز تک نرخی به این معناست که قیمت ارز را عرضه و تقاضای بازار تعیین می کند. ممکن است دولت نرخی را تعیین کند و مثلا بگوید 1500 تومان، اما اگر تقاضا در بازار بیشتر باشد و دولت هم قیمت تعادلی تعیین نکرده باشد یک بازار سیاه ایجاد می شود.

•    لذا اگر قرار باشد تولیدکننده ها با ارز مثلا 2000 تومان نهاده های خود را از خارج وارد کنند، قیمت ها بالا می رود. همچنین یکسری از کالاها مانند دارو اگر وارد کشور نشود مشکلات فراوانی ایجاد می شود.

•    با تک نرخی کردن ارز طرحی که اکنون با اولویت بندی کالاها برای ارائه ارز مرجع انجام می شود برداشته می شود و لذا کالاهایی مانند کالاهای اساسی و دارو دیگر نمی توانند ارز ارزان دریافت کنند.

•    من فکر می کنم دولت متوجه شده تحریم ها صادرات نفت را هدف گرفته و درآمد ارزی را کاهش می دهد و لذا دولت دیگر نمی تواند به تمام نیازهای ارزی کشور پاسخ دهد. بنابراین اگر ارز را تک نرخی کند و اجازه دهد قیمت را عرضه و تقاضا تعیین کند یکسری از تقاضاها که قبلا وجود داشت کنار می روند.

•    منتهی این موضوع خطرناک است. چون اگر مثلا دلار سه هزار تومان شود و کارخانه داروسازی یا کارخانه هایی که کالاهای خیلی ضروری برای اقتصاد تولید می کنند بخواهند نهاده های خود را با دلار سه هزار تومانی وارد کنند، نرخ تورم سر به فلک می کشد.

•    بنابراین عاملی که باعث شده به اجرای ارز تک نرخی فکر کنند این است که پیش بینی می کنند دیگر نمی توانند به اندازه قبل درآمد ارزی داشته باشند. اما همانطور که گفتم با تک نرخی کردن ارز نرخ تورم به شدت بالا می رود در حالی که همین حالا هم نرخ تورم بالا است.

•    لذا اگر هیچ راهی پیدا نشد به نظر من می توان به بحث جیره بندی فکر کرد. ما در طول جنگ تجربه این کار را داشتیم. زمانی که همه مردم حداقل هایی که نیاز داشتند را با کوپن هایی که دولت می داد تامین می کردند و مردم هم راضی بودند. یعنی در آن زمان به خوبی توانستند اقتصاد جنگی را با سیستم کوپنی اداره کنند.

•    بنابراین در آن زمان برای حل مشکلات از این راه حل استفاده شد. یعنی زمانی که ما کمبود ارز داشتیم این سیاست کارآمد بود و اکنون باید گشت و راه حل درستی پیدا کرد و اگر هیچ راه حلی پیدا نشد آن وقت با ارزی که در اختیار داریم کالاهای اساسی وارد کنیم و این کالاها را جیره بندی کنیم. یعنی اگر هیچ راهی پیدا نشد می توان به کوپنی کردن سیستم اقتصاد فکر کرد.