روسيه جای عربستان نشست

اعتماد نوشت: 

ميزان ذخاير نفت و گاز در ميان كشورهاي عضو اوپك و غيراوپكي‌ها همواره يكي از مهم‌ترين موضوعات است چرا كه كشورهاي رتبه‌دار ذخاير و توليد انرژي در دنيا مي‌توانند بر اين اساس تاثير بيشتري در بازار اقتصادي انرژي داشته باشند.

به اين جهت در ماه‌هاي گذشته اخبار مختلفي درباره ميزان ذخاير اثبات‌شده نفت و گاز دنيا و رتبه‌بندي كشورهاي عضو نشان داد عربستان همچنان بر سكوي نخست دارنده ذخاير نفت تكيه زده و بعد از آن، عراق جاي ايران را در ميان دارندگان ذخاير ثبت‌شده از آن خود كرده است.

اين در شرايطي است كه لزوما دارنده بودن ذخاير به معناي رتبه‌دار بودن توليد نيست چراكه روسيه با اعلام توليد 10 ميليون و 380‌هزاربشكه‌ نفت در روز در ماه آگوست توانسته است عربستان را پشت سر بگذارد و رتبه نخست توليد‌كننده نفت دنيا را تصاحب كند.

بر اساس گزارش رويترز و به دنبال انتشار آمار توليدي روسيه ظاهرا ولاديمير پوتين براي تحقق وعده‌هاي خود نيازمند درآمدهاي بالاي نفتي است و در اين راستا در ماه آگوست ميزان توليد نفت خود را به گونه‌يي افزايش داده تا توليدش از عربستان نيز پيشي گرفته و توليد بالاي 10 ميليون بشكه را به ثبت رسانده است. بنا بر گفته ناظران پس از فروپاشي شوروي اين براي نخستين ‌بار است كه روسيه توانسته توليد نفت خود را به اين مقدار افزايش دهد.

 بر اساس گزارشي كه به همين مناسبت منتشر شده است روسيه با افزايش چهار درصدي نسبت به ماه جولاي در نهايت توانست توليد نفت خود را نسبت به بزرگ‌ترين دارنده ذخاير نفتي جهان، يعني عربستان افزايش دهد. به گفته وزير نفت روسيه، اين كشور در ماه جولاي نيز توانسته بود به طور متوسط روزانه 10 ميليون 340 هزار بشكه نفت (89/43 ميليون تن در طول يك ماه) توليد كند. با اين حال بر اساس گزارش‌ها در طول سه ماه گذشته عربستان به طور متوسط 10 ميليون و 360 هزار بشكه در روز نفت توليد كرده است. به گفته كارشناسان پوتين براي تحقق وعده‌هايش درباره افزايش بودجه به اين مقدار توليد نفت نيازمند بوده است. پ

وتين پيش از انتخابات رياست‌جمهوري در اسفندماه سال 90 به برخي اصناف دولتي از جمله پرستاران، پزشكان، معلمان و نيروهاي نظامي وعده افزايش حقوق داده بود. به گفته برخي رييس‌جمهوري روسيه براي پوشش اين وعده‌ها نيازمند نفت 160دلاري بوده است.

به نظر مي‌رسد ولاديمير پوتين با افزايش توليد نفت و به تبع آن افزايش صادرات نفتي اين كشور قصد پوشش كسري بودجه امسال خود را دارد. اين در حالي است كه قيمت نفت نيز همزمان در ماه آگوست با افزايش 5/9 درصدي مواجه بوده است. به گفته برخي افزايش قيمت نفت در ماه‌هاي اخير به دليل بالا گرفتن تنش‌هاي ايران با غرب بوده و همين افزايش قيمت نفت در طول دو ماه گذشته توانسته است ميزان درآمد مسكو را به نحو قابل توجهي افزايش دهد.

روسيه به تازگي نيز با شركت‌هاي بزرگ دنيا براي استخراج نفت از سيبري به توافق رسيده كه به زودي قرار است از چاه‌هاي مستقر در اين منطقه نيز بهره‌برداري كند. اين در شرايطي است كه چندي پيش سازمان كشورهاي توليد‌كننده اوپك با تكيه بر جايگزين شدن عراق به جاي ايران از توليد سه ميليون و 200 هزاربشكه‌يي اين كشور خبر داده و همچنان عربستان را به عنوان دومين توليد‌كننده نفت جهان خوانده بود. به اين جهت و با تلفيق دو گزارش اخير يعني گزارش اوپك و روسيه بايد رتبه‌داران نفت را بازنگري كرد و رسما بعد از سال‌ها از كنارنشيني عربستان و ايران و صدرنشيني دو كشور روسيه و عراق خبر داد.

در اين شرايط البته پيش از اين نيز اوپك آمارهاي جديد را از ميزان ذخاير نفتي اعضاي اوپك اعلام كرده بود كه خود نشان‌دهنده تمايل اعضا براي ثبات حضور در بازار جهاني و سهم‌گيري بازار بود و به خوبي نشان داد روال صعودي و نزولي قيمت نفت موجب شده دارندگان ذخاير نفتي طي سال گذشته عزم بيشتري براي كشف ذخاير جديد نفتي خود داشته باشند به گونه‌يي كه آمار جديد سازمان اوپك نشان داد كشورهايي همچون هند با افزايش 55/4 درصدي و كلمبيا با افزايش 3/46 درصدي بيشترين ميزان كشف ذخاير جديد نفتي را داشتند و اكوادور با 3/14 درصد، مكزيك با 18 درصد، دانمارك با 8/10 درصد، ايران با 3/2 درصد، چين با 1/13 درصد و مالزي با 5/5 درصد در رده كشورهايي هستند كه براي ايجاد شرايط بهتر در بازار جهاني نفت سرمايه‌گذاري مناسبي را براي كشف ذخاير جديد نفتي داشته‌اند.

 البته همين گزارش درباره ذخاير كشورهاي عضو به كاهش ذخاير كشف‌شده برخي كشورها همچون آنگولا به ميزان 8/19 درصد، نروژ بع به ميزان 3/5 درصد و عراق به ميزان 2/1 درصد اشاره كرد. اين كشف و افزايش ذخاير نفتي كشورهاي عضو بر ميزان حضور و بازاريابي اعضا در بازار جهاني نفت موثر خواهد بود. طبق اين گزارش، سازمان كشورهاي توليدكننده نفت (اوپك) مقدار توليد نفت ايران در ماه جولاي را دو ميليون و817 هزار بشكه اعلام كرد و عراق در همين بازه زماني با توليد روزانه سه ميليون و 79 هزار بشكه نفت در روز جايگاه دومي ايران در اوپك را گرفت. بنابر اين گزارش توليد نفت ايران در ماه ژوئن دو ميليون و990 و در ماه مه سه ميليون و 140 هزار بشكه بود كه 173 هزار بشكه كاهش داشته است، البته نكته حائز اهميت در اين گزارش اين است كه اوپك رسما اعلام كرده آمار خود را از منابع ثانويه گرفته كه اين امر نشان‌دهنده تغيير اعداد ذكرشده بعد از تاييد منابع اوليه است. با اين حال براساس اين آمار، توليد نفت ايران در سال 2010، سه ميليون و 706 هزار بشكه بوده است كه اين عدد براي سال 2011، سه ميليون و 621 هزار بشكه ثبت شده است.

 ظاهرا روال كاهشي توليد نفت در فاصله اين سال‌ها كاهش قابل توجهي يافته است. بررسي توليد نفت عراق نيز در اين سال‌ها نشان مي‌دهد عراق در سال 2010 تنها دو ميليون و 401 هزار بشكه توليد داشته است كه با افزايش سرمايه‌گذاري و توسعه ميادين نفتي ميزان توليد در سال 2011 به دو ميليون و665 هزار بشكه افزايش يافته است. روال كاهشي و افزايش ميزان توليد نفت ايران و عراق نشان مي‌دهد ميزان توليد نفت ايران در فاصله سال 2011 به ترتيب از سه ميليون و 621 هزار بشكه در سه‌ماهه اول سال 2011 به سه ميليون و 563 هزار بشكه در سه ماهه آخر سال 2011 به سه ميليون و 383 بشكه كاهش يافت. اين روال در سال 2012 نيز ادامه يافت به گونه‌يي كه در سه‌ماهه دوم سال 2012 ميزان توليد نفت ايران به سه ميليون و 108 هزار بشكه رسيد. بر اساس اين گزارش در ماه مه ‌2012 توليد به سه ميليون و 140 هزار بشكه، در ژوئن 2012 به دو ميليون و 990 هزار بشكه و در نهايت در جولاي 2012 به دو ميليون و 817 هزار بشكه كاهش يافت.

اين روال براي كشور عراق روال معكوسي را سپري كرد به گونه‌يي كه ميزان توليد نفت عراق از دو ميليون و 401 هزار بشكه در سال 2010 به دو ميليون و 665 هزار بشكه در سال 2011 افزايش يافت. ظاهرا روال افزايشي توليد نفت عراق در سه‌ماهه ابتدايي 2011 ادامه يافته و به دو ميليون و 666 هزار بشكه در روز رسيده و با ادامه فعاليت‌هاي نفتي خود در سه‌ماهه ابتدايي 2012 به دو ميليون و 705 هزار بشكه و در نيمه سال 2012 به دو ميليون و 967 هزار بشكه رسيد. تا در نهايت در ماه مه ‌گذشته توليد به دو ميليون و 949 هزار بشكه و در ژوئن 2012 به دو ميليون و 964 هزار بشكه رسيد. بر اين اساس عراق توانسته است در جولاي 2012 توليد را به سه ميليون و 79 هزار بشكه برساند.