زمزمه‌های اعمال سلیقه‌های اجرایی و نظارتی در انتخابات شوراها

فرارو- سخنگوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها در دوره سوم گفت: «متاسفانه شنیده می شود با توجه به انتخابات مجلس نهم و نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری آینده برخی اعمال سلیقه های اجرایی و نظارتی در انتخابات شوراها صورت می گیرد که باید در این رابطه توجه اساسی صورت پذیرد.»

دکتر حشمت الله فلاحت پیشه سخنگوی هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها در دوره سوم در گفتگو با فرارو گفت: «نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا بر عهده مجلس شورای اسلامی است و تفاوت این نظارت با نظارت شورای نگهبان بر سایر انتخابات در ایران این است که این نظارت استصوابی نیست؛ بلکه استطلاعی صورت می گیرد.»

وی ادامه داد: «لذا چون این نظارت استطلاعی است کاملا محدود به استعلام از مراجع چهارگانه است. به این معنا که اگر پرونده کاندیدایی سفید باشد و نکته ای منفی توسط مراجع چهارگانه قوه قضائیه، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و ثبت احوال گزارش نشود عملا این کاندیدا را نمی توان رد صلاحیت کرد.»

وی افزود: «با این وجود متاسفانه در دوره گذشته هم این نکته مشاهده شد که بخش هایی از مسئولان اجرایی و حتی برخی از نمایندگانی که وظیفه نظارتی داشتند سعی می کردند با اعمال نظر در حوزه های انتخابیه خود نسبت به رد صلاحیت برخی کاندیداها تلاش کنند و اکنون نیز زمزمه هایی در این باره به گوش می رسد.»

این نماینده سابق مجلس تاکید کرد: «این گونه ردصلاحیت ها کاملا خلاف قانون است چون خلاف گزارش مراجع چهارگانه صورت می گیرد و حتی قانون پیش بینی کرده است که این موضوع قابلیت پیگرد قانونی دارد؛ یعنی داوطلبانی که حق آنها ضایع می شود و فراتر از گزارش مراجع چهارگانه و با اعمال سلیقه اجرایی و نظارتی رد صلاحیت می شوند می توانند از دو طریق اعاده حیثیت کنند.»

وی ادامه داد: «کاندیداها می توانند اول از طریق دادگاه کارکنان دولت و دوم و به ویژه از طریق کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی حق خود را پیگیری کنند. یعنی اگر نماینده ای برای رد صلاحیت یک کاندیدای انتخابات شوراها با اعمال سلیقه و فراتر از گزارش مراجع چهارگانه عمل کرد آن کاندیدا می تواند شکایت خود را در کمیسیون اصل نود مجلس شورای اسلامی مطرح کند.»

وی افزود: «ضمن اینکه روند کار به صورتی است که اعتراض نمایندگان می تواند تا هیات مرکزی نظارت بر انتخابات نیز دنبال شود که متاسفانه مشاهده می شود بعضا برخی نمایندگان تا خود هیات مرکزی نظارت بر انتخابات نیز پیگیر ردصلاحیت برخی کاندیداها می شدند. یعنی نوعی تسویه حساب های انتخاباتی را انجام می دهند.»

وی با بیان اینکه این دوره از انتخابات شوراها بسیار مهم و اساسی است گفت: «دلیل اول این امر این است که شوراها یک ساز و کار جوانی در کشور است که اثرگذارترین نقش را در دو امر عمرانی و فرهنگی در حوزه زندگی مردم دارند؛ چنانکه در گذشته متاسفانه برخی ضعف ها باعث شده مردم از عدم پیشرفت امور عمرانی و فرهنگی شهرهای خود ناراضی باشند.»

وی ادامه داد: «دلیل دوم همزمانی انتخابات شوراها با انتخابات ریاست جمهوری است که هرگونه نگاه تنگ نظرانه در تایید صلاحیت کاندیداهای شوراها باعث تحت الشعاع قرار گرفتن انتخابات ریاست جمهوری هم می شود.»

این استاد دانشگاه تصریح کرد: «لذا نظام جمهوری اسلامی باید به گونه ای عمل کند که قبل از اینکه حتی نظارتی بر کاندیداها و در واقع انتظاری از سوی مردم مطرح شود، نظارت اصلی بر روی مسئولان اجرایی و نظارتی انتخابات شوراها صورت بگیرد که از حدود اختیارات خود تخلف نکنند و مشارکت به گونه ای گسترده در حوزه انتخابات شوراها صورت بگیرد.»

این عضو هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها در دوره سوم در توضیح ساز و کار انتخابات شوراها گفت: «نظارت در تمامی انتخابات کشور بر عهده شورای نگهبان است به غیر از انتخابات شوراها که نظارت بر این انتخابات بر عهده مجلس شورای اسلامی است.»

وی ادامه داد: «مجلس شورای اسلامی در ابتدا و بر اساس آرای نمایندگان یک هیات مرکزی نظارت بر انتخابات شوراها که متشکل از 5 نماینده می باشد ایجاد می کند.»

وی افزود: «این 5 نفر از میان نمایندگان هر استان 3 نفر را به عنوان هیات عالی نظارت بر انتخابات آن استان انتخاب می کنند.»

وی ادامه داد: «سپس این 3 نماینده نیز برای هر شهرستان هیات نظارتی را مشخص می کنند که یکی از ایرادات و نقص های قانونی در اینجا رخ می دهد که نماینده هر شهر قادر است ناظرین شهرستان آن استان را معرفی کند که در اینجا بعضا ممکن است اعمال نظری از سوی نماینده مذکور جهت انتخاب ناظرین صورت گیرد.»

فلاحت پیشه گفت: «هیات اجرایی انتخابات شوراها نیز مانند سایر انتخابات در ایران از میان معتمدین محلی و توسط فرمانداران و استانداران مشخص می شوند و کار اجرا را انجام می دهند.»

وی ادامه داد: «هیات های اجرایی موظفند در قالب گزارشات مراجع چهارگانه پرونده های کاندیداها را بررسی کنند و لذا اجازه ردصلاحیت کاندیدایی را خارج از این گزارشات ندارند.»

وی افزود: «بعد از هیات اجرایی نوبت به هیات نظارت است که این هیات می تواند کاندیداهایی که در هیات اجرایی رد صلاحیت شده اند را اعمال قانون کند و تایید صلاحیت کند و اگر در این هیات کاندیدایی تایید صلاحیت شد دیگر هیات های بالاتر اجازه ردصلاحیت آن کاندیدا را ندارند.»

وی خاطرنشان کرد: «اما اگر کاندیدایی حتی تا هیات نظارت استان نیز تایید صلاحیت نشد، آنگاه خود هیات نظارت مرکزی می تواند آن فرد را تایید کند.»

وی در پایان تاکید کرد: «متاسفانه شنیده می شود با توجه به انتخابات مجلس نهم و نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری آینده برخی اعمال سلیقه های اجرایی و نظارتی در انتخابات شوراها صورت می گیرد که باید در این رابطه توجه اساسی صورت پذیرد.»