نماینده دکتر محمدباقر قالیباف یکی از 8 نامزد یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به 8 پرسش سازمان نظام پرستاری که به نمایندگی از جامعه پرستاری درباره مسائل حوزه سلامت، پاسخ گفت.
به گزارش مهر، محمدمهدی گلمکانی مشاور و نماینده محمدباقر قالیباف در حوزه سلامت به این 8 سئوال پاسخ داده است.
قالیباف سلامت را در اولویت چندم کاری خود می داند؟
گلمکانی: دکتر قالیباف معتقد است مقوله سلامت حق اساسی شهروندی است و همیشه به دنبال افزایش این حق و مطالبه بوده است. چون معتقد است. سلامت هم یک مقوله اجتماعی است و دولتی با خط مشی اجتماعی و سابقه و کارنامه مدیریت درخشان در این باره اعم از مدیریت اجتماعی، پلیس اجتماعی، شهرداری اجتماعی در دولت اجتماعی خواهد داشت. موثرترین مولفه ها در بحث سلامت مولفه اجتماعی است که جایگاه و اهمیت فراوانی دارد و قطعاً سلامت جزو 5 اولویت نخست دولت دکتر قالیباف است چون حتی برای حل مسائل اقتصادی هم باید از ابزار سلامت استفاده کرد. امروزه به خوبی ثابت شده است که اقتصاد و سلامت رابطه ای دو طرفه دارد. بر اساس نتایج مطالعات علمی افراد فقیر بیشتر بیمار می شوند و جامعه سالم در رشد اقتصادی اثرگذار است کشورهایی چون برزیل توانسته اند. تا 11 درصد رشد اقتصادی را بر اثر ارتقای نظام سلامت داشته باشد نگاه دکتر قالیباف در سلامت جامع است که در کارنامه مدیریتی او به خوبی مشهود است.
نگاه قالیباف به سلامت چگونه است
گلمکانی: معتقد است برای توسعه پایدار کشور باید به سلامت توجه کرد. در شهرداری و در حوزه ماموریت او، پیش از ورود دکتر قالیباف، سلامت جایگاه خاصی نداشت البته مراکز بهداشت و ستاد شهر سالم در ابعاد کوچک انجام شده بود اما از سال 84 تاکنون در این بخش با ساختار جدید و رویکرد جهانی سازمان بهداشت جهانی و متولیان سلامت فعالیت هایی انجام شد. در هر محله جایگاهی تحت عنوان خانه سلامت ایجاد شد. هم اکنون در همه محله ها خانه سلامت وجود دارد(حدود 374 خانه سلامت) همچنین حل کردن مشکلات سلامت در شورای سلامت در هر محله نهادینه شد.
در هر محله در بخش ها و سازمان های مرتبط نماینده ای به این شورا دعوت شدند. از مرکز بهداشت تا مراکز بهزیستی، امام جماعت، پلیس محله، شورایاران و مشکلات هر محله ابتدا طبقه بندی شد و سپس بر اساس اولویتها به آنها رسیدگی شد. در سال 91 از 7 هزار مصوبه 4 هزار مصوبه منجر به اقدام و مداخله برای برطرف کردن مشکلات محله شد. بدون آنکه وزیر بهداشت، یا رئیس دانشگاه، یا استاندار مطلع شود.برای برطرف کردن مشکلات محلات نمی توان از ستاد یا فرماندهی نسخه ای دریافت کرد. در مرحله بعد از مشارکت همه مردم در بحث سلامت استفاده شد و توانمندی های جامعه و خود مراقبتی ترویج داده شد. 10 کانون سلامت محور از جمله کانون سالمندان، جوانان، مادران و کودکان، معلولان، پیشگیری از چاقی، استعمال دخانیات، دیابت، کانون خادمان سلامت مساجد و کانون اهداکنندگان خون تشکیل شد. 250 هزار شهروند تهرانی در این کانونها عضو هستند. نمایندگانی به عنوان دبیر کانون محله دارند و طی جلساتی تجربیات خود را به اشتراک می گذارند. برای ایجاد تغییر رفتار در مردم باید ساختاری تعریف شود.
قالیباف تا چه اندازه به خدمات سلامت محور، پیشگیرانه و ارتقاء سلامت معتقد است
گلمکانی: در اینجا بحث رویکرد عدالت در سلامت مطرح می شود که شعار سازمان بهداشت جهانی است برای نخستین بار با همکاری سازمان بهداشت جهانی و 5 کشور جهانی کوشیدیم تا نابرابری ها را کاهش دهیم که ابزار سنجش و پاسخگویی عدالت در سلامت ایجاد و نقشه سلامت شهر به تفکیک محلات در 3 مرحله مشخص شود. ما منابع را به طور عادلانه و بر اساس نقشه بسیج کنیم اگر در محله ای میزان بروز خشونت زیاد باشد. از روش های مهار خشونت استفاده شود و اگر تغذیه نامناسب است الگوی تغذیه ای اصلاح شود. این ابزاری است که هر 3 سال یک بار سنجیده می شود تا فعالیتهای مداخله ای مبتنی بر شواهد علمی و واقعیتهای عینی انجام شود نه از روی برداشت ذهنی، بدین ترتیب اثربخشی فعالیتها هم افزایش می یابد.
راهکار عملی قالیباف برای کاهش هزینه های کمرشکن درمان چیست
گلمکانی: اساس فعالیتهای نظام سلامت مبتنی بر پیشگیری و توانمندسازی جامعه است اگر به این موضوع به شکل یک هرم نگاه کنیم، قاعده هرم مبانی آموزشی و توانمندسازی مردم در مقوله سلامت است که مسائل و هشدارهای لازم بیماری های جسمی، روانی و اجتماعی داده شود. در نوک هرم بحث بهداشت و درمان مطرح است که البته باید بر اساس توجه به مسائل مراقبت اولیه و پیشگیری باشد.متأسفانه سالانه یک درصد از مردم (700 هزار نفر) به علت هزینه های کمرشکن درمان به زیر خط فقر می روند که یکی به این علت است که خدمات مبتنی بر اولویت ارائه نمی شود. اگر چه پزشک خانواده و نظام ارجاع آغاز شده است اما از مطالعات مبنایی لازم و از همه ظرفیت ها استفاده نشده است.
همچنین تعرفه های غیرواقعی و عدم مشارکت واقعی و نیز سیستم بیمه ای همگانی ناکارآمد است که برای برطرف کردن هزینه های کمرشکن باید این نقایص برطرف شود. باید بیمه پایه کارآمد و موثری برای همه ایرانیان تعریف شود که علاوه بر پوشش خدمات درمانی به پیشگیری و آموزش هم توجه کند. همچنین برای کمک به بیماران خاص، صعب العلاج و سرطانی خدماتی ارائه شود و برای خدمات بالاتر هم بر اساس منابع درآمدی مردم بیمه تعریف شود همچنین از دیگر بیمه های رقابتی هم استفاده شود. در فوریتهای دارویی هم نیازمند تثبیت نرخ ارز و برگشت ارز مرجع برای تامین دارو هستیم همچنین اگر چه 3 درصد داروهای مورد نیاز کشور از خارج تامین می شود اما تا 45 درصد از هزینه ها را می بلعد.
قالیباف تا چه اندازه به کار تیمی معتقد است؟
گلمکانی: اصلاً سلامت بدون کار تیمی و درگیر کردن همه انسانها و شهروندان محقق نمی شود. هر فرد، جامعه، نهاد یا ارگانی باید در زمینه سلامت مسئولیت پذیر باشد البته وزارت بهداشت نقش سیاستگذار، نظارتی و تولیت را برعهده دارد ولی همه ارگانها و مردم باید تعهداتی نسبت به سلامت داشته باشند و بحث خود مراقبتی از رویکردهای اساسی در سلامت است با دادن آگاهی اطلاع رسانی و توانمندسازی باید مردم را مطلع کرد. در بخشی از خدمات هم باید به نظرات کارشناسی و از ظرفیتهای موجود استفاده کرد. در برنامه پزشک خانواده باید از تیم های کارشناسی و دوره دیده بهره جست از این ظرفیتها باید در سطوح مختلف آموزش، پیشگیری، خدمات اولیه، ثانویه و ثالثیه استفاده کرد در همه سیاستها و برنامه ها باید سلامت دیده شود.
راهکار عملی قالیباف برای افزایش انگیزه نیروهای موجود در نظام سلامت چیست؟
گلمکانی: دکتر قالیباف اگر مدیر ارشد اجرایی شود معتقد است نمی توان یک بخش را بدون مدیریت دیگر بخشها اداره کرد. بحث اشتغال، بیکاری بی برنامگی در تولید نیروی انسانی ماهر و... اگر چه از سالها پیش در این زمینه کار شده است اما برنامه ای در این خصوص نبوده است. ما پرستاران بیکار داریم حتی گروههای مختلف پزشکی در جایگاه خود فعالیت نمی کنند در حالی که کشور برای آنها هزینه شده است. اگر فرد جامعه نگر، سلامت اندیش، سلامت باور و سلامت محور باشد که قالیباف در کارنامه فعالیت خود آن را ثابت کرده است. به بحث عدالت در سلامت و بکارگیری هر چیز در جایگاه خود اعتقاد دارد.
در بحث پزشک خانواده باید از همه ظرفیتهای موجود برای استفاده بهینه بهره جست هم اکنون بسیاری از سلامت یاران در سطح شهر تهران از پرستاران فارغ التحصیل هستند که با توجه به مهارتشان در ارتقای سلامت شهر فعال هستند. سلامت شهر مرهون این سربازان گمنامی است که صادقانه، خالصانه و بی ادعا تلاش می کنند. دکتر قالیباف نیز به مسائل معیشتی و تأمین حداقل امور رفاهی آنها کار می کند. از برنامه ها واگذاری پزشک خانواده به انجمن ها، تعاونی های مرتبط و استفاده از ظرفیت سازمان نظام پرستاری، پزشکی و نظام روانشناسی است حتی باید از ظرفیت بهورزان در خانه های بهداشت استفاده کرد و تشکیل سازمان بهورزان را دنبال می کند هر نظام صنفی با حمایت حقوق مردم و صنف ایجاد می شود.
آیا در دولت یازدهم پوشش بیمه ای و مدیریت بیمه ای برای خدمات سلامت کماکان مشمول خدمات پزشکی نظام سلامت می شود یا مراقبتهای پزشکی را هم شامل می شود؟
گلمکانی: منافع مردم که همه ما جزو آن هستیم در اولویت کاری است. بیمار باید به جز بیماری دغدغه دیگری نداشته باشد. بیمه باید مراقبتهای اولیه حتی پیشگیری و آموزشها را هم شامل شود این خدمات باید توسط کارشناسان و صاحبنظران نظیر پرستار، ماما و... ارائه شود باید از همه ظرفیتها برای اجرای صحیح قانون استفاده بهینه شود. معتقدیم سلامت نیازمند حمایت دولت است و به سلامت به دیده سرمایه برای پیشرفت و آبادانی کشور استفاده شود.
آیا زمان آن نرسیده که مجموعه استانداردهای آموزشی، خدمتی، حرفه ای و اخلاقی خودمان را مبتنی بر فرهنگ و تمدن اسلامی و فناوری های جدید کنیم؟ آیا وقت بازنگری نرسیده است؟
گلمکانی: بله باید از منابع غنی آموزه های دینی مراکز استفاده کرد و در کنار آن از فناوری ها نوین استفاده کرد. باید در قالب سیستم ارجاع و هدفمند از تکنولوژی استفاده کرد. متأسفانه ورود بی سامان تکنولوژی نوین و ورود لجام گسیخته تجهیزات پزشکی سبب شده مردم بیشتر به زیر خط فقر بروند استفاده بهینه از آنها در دستور کار است بر اساس گزارش جهانی در سال 2008 میلادی تجهیزات پزشکی مصرفی در اتاقهای عمل لبنان چندین برابر کشور آلمان بوده است این در حالی است که کشورهای اروپایی خود تولیدکننده این تجهیزات هستند.
