جدال بازیگران مرکزی و پیرامونی در ژنو

فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «در ژنو 3 نیز همین بازی ادامه پیدا خواهد کرد. فرانسه نقش خود را در چارچوب هماهنگی با رژیم صهیونیستی و هم آوایی برای گرفتن امتیازات برای مجموعه 1+5 و قدرت های همسو با آنها از ایران دنبال و در عین حال تلاش خواهد کرد زمینه های دستیابی به یک توافق اولیه را تحت فشار و مدیریت آمریکا از دست ندهد.»

قرار است از 29 آبان دور سوم مذاکرات میان ایران و 1+5 در ژنو برگزار شود. لاوروف وزیر خارجه روسیه گفته ایران و 1+5 برای توافق هسته ای اختلاف چندانی ندارند. آیا ژنو 3 پایان 10 سال بحران هسته ای با غرب خواهد بود؟

دکتر مهدی مطهرنیا استاد دانشگاه، تحلیل گر و آینده پژوه سیاسی در گفتگو با فرارو گفت: «به نظر من صحنه پرونده هسته ایران دارای دو کنشگر مرکزی به نام ایران و آمریکا و کنشگران پیرامونی (قدرت های بزرگ جهانی در شرق و غرب) است.»

وی ادامه داد: «آنچه هم اکنون در صحنه مذاکرات دیده می شود اراده حکومتی و دولتی در دو کنشگر مرکزی برای حل و فصل پرونده هسته ای در چارچوب مذاکرات دیپلماتیک و در بستر قاعده برد – برد و دادن امتیازات مناسب و متناسب با وزن دو کنشگر مرکزی در این بحران است.»

وی افزود: «اینجاست که کنشگران پیرامونی نیز در گرفتن امتیازات جانبی وارد عمل می شوند و گاه با همسویی با دو کنشگر مرکزی و گاه با فاصله گرفتن از این دو کنشگر در پی ایجاد فضای مناسب برای سهم خواهی و گرفتن امتیاز برای خویش بر می آیند.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «در اینجاست که کنشگران پیرامونی مانند فرانسه از یکسو با موضع گیری علیه جمهوی اسلامی ایران صحنه امتیازگیری را برای مجموعه کنشگران رقیب در برابر ایران افزایش می بخشد و همسو با آمریکا در واقعیت عینی وارد عمل می شود و از سوی دیگر با گرفتن موضع مخالف تلاش می کند در گرفتن امتیازات باقی مانده در زمان بروز پیامدهای ناشی از حل احتمالی این بحران بیشترین امتیازات موردنظر را کسب کند.»

وی تصریح کرد: «لذا در اینجا فرانسه دو نقش را ایفا می کند. یکی نقش همسو با آمریکا در قالب همکاری با این کشور در عرصه تعامل 1+5 با ایران است تا مجموعه امتیازات گروه را افزایش دهد و دیگری نقش یک بازیگر متعهد به منافع ملی فرانسویان است که بتواند در صورت حل بحران در مجموع امتیازات بدست آمده و باقی مانده در جبهه 1+5 امتیازات بیشتری برای خود کسب کند.»

مطهرنیا اظهار کرد: «در اینجاست که اتحادیه اروپا و فرانسه جلوتر از آمریکا در مذاکرات ژنو 1 و 2 دوره روحانی حرکت می کنند؛ چون اراده حکومتی و دولتی در هر دو کنشگر مرکزی معطوف به حل دیپلماتیک این پرونده قرار گرفته است و در صورت بروز احتمالی این اتفاق، برنده اصلی در این بازی دو کنشگر مرکزی ایران و آمریکا خواهند بود و اتحادیه اروپا و قدرت های شرقی در حاشیه روند فعلی قرار خواهند گرفت.»

وی افزود: «از این رو آنها خواهان آن هستند که وضع موجود حداقل در میان مدت حفظ شود و در پرتو حفظ وضع موجود در میان مدت، زمینه های گرفتن امتیازات بیشتر را فراهم  سازند.»

این کارشناس مسائل بین الملل گفت: «در ژنو 3 نیز همین بازی ادامه پیدا خواهد کرد. فرانسه نقش خود را در چارچوب هماهنگی با رژیم صهیونیستی و هم آوایی برای گرفتن امتیازات برای مجموعه 1+5 و قدرت های همسو با آنها از ایران دنبال و در عین حال تلاش خواهد کرد زمینه های دستیابی به یک توافق اولیه را تحت فشار و مدیریت آمریکا از دست ندهد.»

مطهرنیا با بیان اینکه بازیگران پیرامونی این پرونده نمی گذارند بازی کنونی به سرعت به یک نتیجه و توافق مطلوب برای دو کنشگر مرکزی بیانجامد گفت: «اتحادیه اروپا به خوبی می داند که اگر پرونده هسته ای به سرعت میان ایران و آمریکا حل شود می تواند مقدمه ای بر حل پرونده های دیگر میان دو کشور به ویژه در مهم ترین جغرافیای استراتژیک جهان (خاورمیانه) باشد.»

وی افزود: «آمریکایی ها هم می خواهند از اهرم فشار اروپا برای کم امتیاز دادن و بیشتر امتیاز گرفتن نسبت به ایران استفاده کنند؛ اما در عین حال می خواهند مسئله پرونده هسته ای در این فضا حل شود.»

مطهرنیا در پاسخ به این سوال که آیا با اتفاقات روی داده در ژنو 2 این فرضیه که آمریکا سردمدار پرونده هسته ای ایران است باطل شده است؟، گفت: «من معتقدم بازیگران مرکزی و مهم این پرونده ایران و آمریکا هستند و عقلای هر دو کشور به خوبی می دانند بازیگران پیرامونی این پرونده به دنبال منافع خود و در عین حال هماهنگی با بازیگری هستند که بتواند بیشترین میزان منفعت را برای آنها داشته باشد.»

وی ادامه داد: «من می پذیرم که فرانسه با آمریکا همسو عمل می کند و حتی تا حدودی نقش پلیس خوب و پلیس بد را ایفا می کنند، اما در همان حال این نگرش را مورد تاکید قرار می دهم که فرانسه به این دلیل این نقش را بازی می کند تا بیشترین منفعت را هم از آمریکا و هم در قبال فشار بر ایران در آینده از مجموعه امتیازات باقی مانده بدست آورد.»

وی تاکید کرد: «بنابراین مذاکرات ژنو 3 گامی رو به جلو در جهت حل و فصل پرونده هسته ای خواهد بود، اما این گام شرط لازم و نه شرط کافی برای موفقیت در این پرونده خواهد بود.»