فرارو- مصطفي شيرمحمدی*؛ چند روزی است که مقاله ای به قلم دنیس راس، دستیار ویژه رییس جمهور آمریکا و عضو شورای امنیت ملی این کشور، باعث ایجاد هیاهو در برخي سایت های خبری ایران شده است. راس در این يادداشت که روز 4 آذر 1392 (25 نوامبر 2013) در سایت washingtoninstitute.org منتشر شده، نگاهی انداخته است به توافق هسته ای اخیر بین ایران و قدرت های جهانی و تعریفی از یک "توافق بد" با ایران ارائه کرده است.
نگارنده اين سطور قصد آن دارد نكاتي چند را درباره اين يادداشت و بازتاب آن در برخی سایت های خبری ایران متذكر شود.
" دادن حقّ غنی سازی به ایران، توهّم ایرانیان است"این تیتری است که برخی سایت های خبری بعد از مطالعه این مقاله منتشر کرده و آن را دستاويزي قرار داده اند برای القای این مطلب که گروه مذاکره کننده با ایران، به خصوص آمریکا، در نهایت به دنبال سلب حق غنی سازی اورانیوم از ایران است.
حال سوال اين است كه آيا راس به راستي در يادداشت خود قصد طرح اين موضوع را داشته است؟ با نگاهي دقيق تر به يادداشت مي توان پاسخ اين پرسش را دريافت.
ديپلمات آمريكايي در مقاله خود از پیامی برای ایران سخن می گوید. "اگر (شما ایرانی ها) فکر می کنید لزومی ندارد دیدگاه خود را درباره برنامه هسته ای تان تغییر دهید و اینکه وزن سنگین تحریم ها (در نهایت) منجر به فروپاشی آنها می شود (سخت در اشتباهید و بهتر است) تجدید نظر کنید. ایرانی ها و دیگران باید بدانند که تنها راه رهایی ايران از تحریم ها محدود کردن برنامه هسته ای می باشد. ختم کلام!"
There's a message for Iran here, too: If you think you need not budge on the nuclear program, and that the sanctions will collapse of their own weight, think again. The Iranians -- and others -- must know that the only way Iran can achieve real relief from sanctions will be to roll back its nuclear program. Full stop.
راس در این بخش از يادداشت سخني از توقف کامل ایران از برنامه هسته ای به ميان نياورده است. بلكه فقط گفته است ايران بايد برنامه اتمي خود را محدود كرده و از حجم آن بكاهد. او در ادامه يادداشت منظور خود را از عبارت "محدود كردن" roll back بيان مي كند. اما ترجمه اشتباه يك عبارت از اين پاراگرف در برخی از سایت های خبری معناي سخن او را در اين بخش تغيير داده است. به اين نمونه توجه كنيد:
"این همچنین پیامی است برای ایران: اگر شما فکر می کنید که نیازی به تکان دادن در برنامه هسته ای تان ندارید و اینکه، تحریم ها از وزن شان به شدّت کاسته می شود؛ دوباره فکر کنید. ایرانی ها و - دیگران- باید بدانند که تنها راهی که ایران بتواند به یک آرامش واقعی از تحریم ها برسد، این است که از برنامه هسته ای اش عقب گرد کند؛ ایست کامل." (مشرق نیوز)
در این متن عبارت full stop به غلط "ایست کامل" ترجمه شده است. اما رجوع به یک فرهنگ لغت انگلیسی نشان می‌دهد full stop به معنای نقطه سر خط است، یا به قول معروف "ختم کلام!".
راس در ادامه تعریفي از "توافق بد" هسته ای با ایران را مطرح می کند. او می گوید توافقی که
1- منجر به کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران نشود،
2- امکان باقی ماندن اورانیم غنی شده (۲۰ درصد)، به اندازه‌ای که برای یک بمب کافی باشد، را در ایران فراهم کند
3- اجازه فعالیت به کارخانه آب سنگین را بدهد،
4- اقدامات شفاف ساز کافی براي راستی‌آزمایی اين محدوديت ها در آن لحاظ نشده باشد، قابل قبول نیست.
…what we consider a bad deal and will not accept: anything that fails to roll back the Iranian program to small numbers of centrifuges, permits more than a bomb's worth of enriched uranium in-country, allows a heavy water plant and lacks transparency measures sufficient to verify these limitations
از نظر او، در توافق نهایی با ایران این 4 بند باید مدنظر قرار گیرد.
او در بند 1 منظور خود از عبارت "محدود كردن" roll back را به روشني بيان مي كند كه آن کاهش تعداد سانتریفیوژهای ایران است، نه برچیده شدن آنها. این بدان معنی است که از ديد او، طرف مذاکره کننده مخالفتی با برنامه غنی سازی ایران ندارد، بلکه به دنبال این است که ایران غنی سازی اورانيم را با تعداد سانتریفیوژ کمتر و البته غنای پایین تر پیگیری کند.
ظاهرا بخش مشکل ساز در توافق نهایی، همان طور که در مذاکرات ژنو هم مطرح شده بود، فعالیت کارخانه آب سنگین اراک است نه غنی سازی اورانيم.
راس پيش از پرداختن به اين 4 بند اشاره اي به يكي از مفاد توافقنامه موقت ژنو كرده است. او مي گويد طبق متن اين توافقنامه، در توافق نهايي "تعريف مشترك (ايران و 6 كشور مذاكره كننده) از برنامه غني سازي با پارامترهاي مورد توافق كه مطابق با نيازهاي حقيقي (ايران) است" مد نظر قرار خواهد گرفت.
او در ادامه مي پرسد: آيا ايران نيازهاي خود در رابطه با غني سازي را محدود مي داند؟
سپس از ديد دوستان نگران آمريكا به اين سوال پاسخ مي دهد: خير! از ديد اين دوستان (اسرائيل و عربستان)، هرچند آمريكا به در توافق ژنو آشكارا به حق غني سازي ايران اذعان نكرده است، اما در عمل آن را پذيرفته است.
The text of this interim agreement reveals little in this regard, even while it says the comprehensive deal that follows it will address "mutually defined enrichment programs with mutually agreed parameters consistent with practical needs." Will the Iranians define their enrichment needs as limied?
For our friends, the answer is no -- and worse, they see that even if we are not explicitly conceding "the right to enrich," we are accepting it in practice.
در پايان مقاله، راس با اشاره به فوايد ارائه تعريف مشخص از "توافق بد" مي گويد: ارائه چنين تعريفي علاوه بر آنكه خاطر دوستان ما را آسوده كرده و به تداوم سياست (دولت اوباما) در داخل آمريكا كمك مي كند، بلكه اين اطمينان را نيز مي دهد كه ايرانيان هيچ گونه توهمي نسبت به آنچه كه ما در توافق نهايي خواهيم پذيرفت نخواهند داشت.
Defining a bad deal will not only reassure our friends; it will also help sustain our policy at home and ensure the Iranians have no illusions about what we can accept.
پاراگراف آخر مقاله دربردارنده كليدواژه اي است كه در تيتر جنجالي برخي رسانه هاي خبري داخلي مورد استفاده قرار گرفته است،؛
توهم. حال با توجه به مطالبي كه عنوان شد و رجوع به بندهاي چهارگانه كه از ديد راس بايد شاكله توافق نهايي هسته اي با ايران را تشكيل دهد، به راحتي مي توان دريافت كه منظور او از توهم ايراني چيست.
اكنون سوالي كه به ذهن خطور مي كند اين است كه آيا برخي سايت هاي خبري از روي عمد اقدام به وارونه نشان دادن اين مقاله كرده اند و يا اينكه صرفا اشتباه در ترجمه بوده است؟
بنابراين، نظر به حساسیت و ظرافت بحث پرونده هسته‌ای، رسانه‌ها باید دقت بیشتری در ترجمه متوني از اين دست به کار بندد و انتقال امانتدارانه معانی را وجهه همت خویش قرار دهند.
لینک اصل مقاله:
http://www.washingtoninstitute.org/policy-analysis/view/how-to-think-about-obamas-deal-with-iran
* روزنامه نگار، ایران دیلی 
