دبیر علمی جایزه کتاب سال گفت: اگر در دوره‌های گذشته در معرفی برگزیده‌های جایزه کتاب سال احتمالا ملاحظات سیاسی وجود داشته، در دوره جدید قرار نیست این اتفاق رخ دهد و خط و خطوط سیاسی در برگزیده شدن یا نشدن آثار دخالت کند.
نجفقلی حبیبی همچنین از نویسندگانی که در دوره‌های گذشته آثارشان با نگاه سیاسی بررسی شده است، خواست بزرگواری کنند و آن را نادیده بگیرند.
نجفقلی حبیبی که به تازگی طی حکمی از سوی علی جنتی - وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی - به عنوان دبیر علمی جایزه کتاب سال معرفی شده است، در گفت‌و‌گو با ایسنا، درباره برنامه‌های خود برای دوره‌های پیش روی جایزه کتاب سال و کتاب فصل، گفت: چون از قبل برای دوره‌های پیش رو برنامه‌ریزی شده که هم‌اکنون نیز در حال انجام است، فعلا غیر از مواردی جزیی، خیلی نمی‌توانیم تغییر زیادی در این برنامه‌ها و رویکردها ایجاد کنیم.
گزیده سخنان حبیبی را در ادامه می خوانید:
- با برخی از داورانی که برای داوری آثار حضور پیدا نمی‌کنند، صحبت خواهیم کرد و اگر حضور پیدا نکردن آن‌ها برای داوری کتاب‌ها همچنان ادامه داشته باشد، افراد دیگری را به جای آن‌ها جایگزین می‌کنیم؛ اما در هر حال برای دوره در حال برگزاری خیلی فرصت تغییر وجود ندارد.
- پیشنهاد می‌دهم دانشمندان و فضلا در حوزه‌هایی که جای خالی کتاب‌ها دیده می‌شود، شروع به نوشتن کنند تا در سال‌های بعدی فرصت فراهم شود و در حوزه‌های مختلف اعم از کودک و نوجوان، مسائل سیاسی، اجتماعی، تخصصی، علمی و دانشگاهی، آثار خوبی مورد داوری قرار گیرند.
- در حال حاضر کتاب‌هایی که انتخاب می‌شود، بیش‌تر براساس ذائقه متخصصان است، اما بخشی برای داوری کتاب‌های خوبی که برای عامه مردم نوشته می‌شود، در جایزه کتاب سال وجود ندارد؛ به همین خاطر هم‌اکنون در حال بحث کردن درباره این موضوع هستیم تا ببینیم امکان اضافه شدن این بخش به جایزه وجود دارد یا خیر.
- همچنین پیشنهادهایی برای اضافه شدن بخش «اسلام معاصر» به جایزه کتاب سال مطرح شده است که آثاری در این حوزه می‌تواند با توجه به مسائل سیاسی کشورهای اسلامی به عنوان یک باب و مقوله جدید مورد بررسی قرار گیرد.
- ادبیات و داستان و رمان و شعر با توجه به ریشه‌های تاریخی که در فرهنگ ما دارند، حتما لازم است مورد توجه قرار گیرند و به آن‌ها پرداخته شود. البته داستان‌نویسی به سبک جدید در ایران ریشه کم‌تری دارد، ولی در حال حاضر بالأخره جزو لوازم فرهنگی ایرانیان محسوب می‌شود. شعر هم از گذشته در فرهنگ و اندیشه ایرانی ریشه داشته است.
- از دلایل معرفی نشدن برگزیده حوزه ادبیات داستانی و شعر در دوره‌های گذشته جایزه کتاب سال می‌تواند خلق نشدن آثاری قوی در حد برگزیده شدن باشد. خود من هم تا آن‌جایی که در کتاب‌ها جست‌وجو کردم، کتابی را که شایسته برگزیده شدن باشد، نیافتم. البته این این موضوع ممکن است به خاطر نرسیدن برخی از آثار به جایزه باشد، چون به هر حال اطلاعیه ارسال آثار از سوی جایزه و خانه کتاب اعلام می‌شود، ولی ناشران و مؤلفان ممکن است به دلایلی از آن مطلع نشده باشند و کتاب‌های‌شان را برای داوری به جایزه نفرستاده باشند، با این حال من همین‌جا عرض می‌کنم اگر کسانی فکر می‌کنند کتاب‌شان به این جایزه نرسیده است، لطف کنند و کتاب‌شان را سریع برای ما بفرستند و در این زمینه کوتاهی نکنند.
- به هر حال اگر احتمالا در دوره‌های گذشته در معرفی برگزیده‌های جایزه کتاب سال ملاحظات سیاسی وجود داشته است، در دوره جدید قرار نیست این اتفاق رخ دهد و خط و خطوط سیاسی در برگزیده شدن یا نشدن آثار دخالت کند.
- همین‌جا اعلام می‌کنم که در دور جدید هر اثری که در قالب فرهنگ جمهوری اسلامی منتشر شود، بدون نگاه سیاسی، داوری خواهد شد. از نویسندگانی هم که قبلا آثارشان با این رویکرد داوری شده است، می‌خواهم بزرگواری کنند و آن را نادیده بگیرند، چون دیگر قرار نیست از این اتفاقات رخ دهد.
- بحث داوری‌ها موضوعی جدی است؛ در فرهنگ ما معرفی کردن داورها محاسنی دارد که از جمله آن این است که مؤلفان و مردم از میزان اعتبار آنان آگاه می‌شوند، اما از آن طرف یک سلسله توقعات به وجود می‌آورد که ممکن است موجب تحت فشار قرار گرفتن آن‌ها شود. مثلا ممکن است کسانی که آثارشان به عنوان برگزیده معرفی نشده است، مسائل مختلفی را پیش بکشند که شاید درست و وافعی نباشد، اما من همین‌جا پیشنهاد می‌دهم اگر کسانی با دلیلی قانع‌کننده اعلام کنند که می‌توان با معرفی داوران باعث شد که به کیفیت جایزه اضافه شود، پیشنهاد خود را اعلام کنند تا مورد بررسی قرار گیرد که آیا می‌توان نام داوران را معرفی کرد یا خیر؟
- ممکن است افرادی که آثارشان برگزیده نمی‌شود، علیه داور یا داوران شروع به سم‌پاشی کنند و این موضوع باعث تزلزل داوران در رأی دادن به آثار شود، بنابراین این مشکل وجود دارد، اما ما از جامعه علمی می‌خواهیم که اگر نظرات قانع‌کننده‌ای برای ما دارند که به واسطه آن می‌توان داوران را معرفی کرد و از آسیب‌های این معرفی دور ماند، آن‌ها را به ما پیشنهاد دهند. اگر این اطمینان خاطر حاصل شود که آسیبی به جایزه نخواهد خورد، ما داورها را معرفی خواهیم کرد، البته این منوط به تصویب در آیین‌نامه جایزه است.
