امکان نگارش پیش نویس توافق نهایی ایران و 1+5

فرارو- یک استاد دانشگاه گفت: «موضوع حقوق بشر در دستور کار مذاکرات که قبل از تعطیلات نوروز مورد توافق طرفین قرار گرفت وجود داشته و ایران با کلیت آن موافقت کرده است و شاید از این منظر است که طرح حقوق شهروندی از سوی آقای رئیس جمهور برای چنین روزی بود که ایران عنوان کند اتفاقا احترام به حقوق شهروندی در دستور کار خود ایران است.»

سومين دور مذاكرات كارشناسي ايران و 1+5 در وين در حالي آغاز شده كه همه طرف‌ها از رسيدن گفت‌وگوها به مرحله‌اي صحبت مي‌كنند كه در صورت عبور ايران و 1+5 از آن، پيش‌نويس نهايي توافق امضا مي‌شود.

روز دوم مذاکرات کارشناسی هسته‌ای میان ایران و گروه ١+5 در حالی روز گذشته به پایان رسید که از اظهارات طرفين اين گونه برداشت مي‌شود كه تلاش ايران و 1+5 براي رسيدن به امضاي پيش نويس نهايي و بحث پيرامون آنها آغاز شده است. چنانكه ماري هارف سخنگوي وزارت خارجه آمريكا ديروز گفته بود كه ایران و گروه 1+5 احتمالا بعد از دور بعدی مذاکرات هسته‌ای که هفته آینده در شهر وین برگزار می‌شود، وارد مرحله نوشتن پیش‌نویس توافق جامع هسته‌ای می‌شوند.

روز سوم و پایانی مذاکرات کارشناسی امروز انجام خواهد شد و 18 فروردین مذاکرات در سطح سیاسی میان ایران به ریاست ظریف و گروه 1+5 به ریاست اشتون برگزار خواهد شد.

دکتر علی خرم استاد دانشگاه و کارشناس مسائل بین الملل در گفتگو با فرارو گفت: «مایه خوشحالی است که مذاکرات ایران و 1+5 به خوبی پیش می رود؛ چراکه در مقایسه با پرونده دیگر کشورها سرعت پیشرفت مذاکرات هسته ای ایران بسیار بالا است در حالی که می توانست بسیار بیشتر از این طول بکشد.»

وی ادامه داد: «به عبارت دیگر به جای آنکه روند مذاکرات 3 تا 4 سال طول بکشد تا به مرحله فعلی برسد، در عرض 6 ماه انجام شده است. لذا این روند خود امیدوار کننده است و عنوان می کند که همه چیز به خوبی پیش می رود و در مذاکرات سوء نیت وجود ندارد.»

وی افزود: «درباره محتوا نیز باید گفت که مایه خوشحالی است که طرفین به این زودی به مرحله نگارش پیش نویس طرح جامع رسیده اند؛ چرا که تمامی صاحب نظران در دنیا پیش بینی می کردند طرح جامع آنقدر پیچ و خم دارد که به نتیجه نخواهد رسید.»

این استاد دانشگاه تصریح کرد: «از این منظر بنده پیش بینی می کنم طی دو دور آتی مذاکرات، پیش نویس طرح جامع نوشته شود چراکه طرفین اراده انجام این کار را دارند.»

خرم گفت: «اکنون مذاکرات کارشناسی در حال انجام است و روند مذاکرات به سمتی است که درباره سخت ترین موضوعات از جمله آب سنگین اراک و موضوع فوردو بحث شود.»

وی ادامه داد: «ایران قصد دارد موضوع راکتور آب سنگین اراک را با حفظ ماهیت "آب سنگین" آن مورد توافق قرار دهد. درباره کره شمالی طرفین در این باره به توافق نرسیدند و کار به جایی رسید که راکتور آب سنگین این کشور به راکتور آب سبک تغییر کند.»

وی افزود: «اما درباره ایران صحبت بر سر این است که اصل موضوع "آب سنگین" حفظ شود و فقط درباره روش های اطمینان از اینکه ایران از آب سنگین پلوتونیوم جهت تولید بمب نسازد بحث و بررسی شود که دادن این اطمینان ها برای ایران که قصد تولید سلاح هسته ای را ندارد کار مشکلی نیست.»

این کارشناس مسائل بین الملل تصریح کرد: «لذا اگر این موضوعات سخت پشت سر گذاشته شود تمام شعارهای گذشته غرب درباره ایران بر باد خواهد رفت و موفقیت ایران قطعی خواهد شد.»

خرم درباره تاثیر قطعنامه راهبردی اتحادیه اروپا درباره ایران بر روند مذاکرات هسته ای گفت: «در تفاهم ژنو بندی وجود دارد مبنی بر اینکه تا وقتی درباره همه چیز توافق نشود درباره هیچ چیز توافق نشده است.»

وی ادامه داد: «ایران با آگاهی این بند را در تفاهم ژنو پذیرفته است و اگرچه این بند می تواند از یک زاویه به ضرر ایران باشد، اما از یک زوایه دیگر می تواند به نفع ایران باشد.»

وی افزود: «به طور مثال اگر مذاکرات تا مرحله آخر پیش رود اما ناگهان طرف مقابل عنوان کند قصد توافق روی موضوع آب سنگین اراک را ندارد، آنگاه ایران می تواند کل توافق را برهم زند که در این صورت طرف مقابل مقصر خواهد بود.»

این استاد دانشگاه اظهار کرد: «در موضوع اعتمادسازی برنامه هسته ای و حتی برای ورود ایران به سازمان تجارت جهانی، ایران باید هر موضوعی که مربوط به اعتمادسازی گروه 1+5 می شود را مورد بحث و بررسی قرار دهد. بنابراین در مذاکرات جامع که فارغ از موضوعات فنی و حقوقی، موضوع اعتمادسازی نیز وجود دارد ایران باید بتواند اعتماد طرف مقابل را جلب کند.»

وی ادامه داد: «لذا خیلی نمی توان به طرف مقابل اشکال گرفت که چرا در مرحله اعتماد سازی فلان موضوع را مطرح می کند.»

وی افزود: «حدود بیست سال است که این موضوع در جهان مطرح شده که کشوری می تواند به عهد خود در عرصه بین الملل وفادار باشد که در موضوع احترام به حقوق بشر و حفظ کرامت انسانی با شهروندان خود رابطه متوازنی داشته باشد.»

خرم در پاسخ به این سوال که آیا این احتمال وجود ندارد که اگر امروز توافق جامع منوط به توافق درباره موضوع حقوق بشر می شود، فردا منوط به عدم حمایت ایران از حزب الله و حماس شود؟، گفت: «خیر؛ چون طرفین درباره دستور کار توافق کردند و این موضوعات در دستور کار وجود ندارد.»

وی ادامه داد: «موضوع حقوق بشر در دستور کار مذاکرات که قبل از تعطیلات نوروز مورد توافق طرفین قرار گرفت وجود داشته و ایران با کلیت آن موافقت کرده است و شاید از این منظر است که طرح حقوق شهروندی از سوی آقای رئیس جمهور برای چنین روزی بود که ایران عنوان کند اتفاقا احترام به حقوق شهروندی در دستور کار خود ایران است.»

وی افزود: «اما حتی اگر در تفاهم ژنو موضوع حقوق بشر گنجانده شده باشد ایران نباید نگران باشد چرا که موضوع حقوق بشر در هر مسئله ای وجود دارد. اما همانطور که عرض شد موضوع حقوق بشر به عنوان یک موضوع مستقل مورد مذاکره قرار نخواهد گرفت؛ بلکه جهت اعتماد سازی مطرح خواهد شد و نمودی از احترام به حقوق بشر و حقوق شهروندی در ایران می تواند طرف مقابل را راضی کند.»