سام رضویان؛ سخنان روز گذشته مدیرعامل بانک صادرات ایران درباره سهولت در اعطای تسهیلات خرد به متقاضیان به عنوان نقشه راه بزرگترین بانک خصوصی کشور بازتاب گستردهای در بین رسانههای خبری کشور داشت.
محمدرضا پیشرو در همایش تبیین سیاستهای اعتباری این بانک اعطای اینگونه تسهیلات را از اولویتهای بانک صادرات ایران برشمرد و تاکید کرد: "لازم است در چارچوب منابع جذب شده و با برنامهریزی دقیق تسهیلات پرداخت شود و اعطای تسهیلات خرد و متوسط، با نرخهای مصوب از اولویتهای بانک در سال جاری است."
این سخنان از آن جهت دارای اهمیت است که این روزها، اخبار ناخوشایند معوقات بانکی باعث ایجاد جو بدبینی نسبت به شبکه بانکی شده است. ارقام عجیب و غریبی که بدهیهای معوق بانکی را بین 60 تا بیش از 100هزارمیلیارد تومان برآورد کرده و حتی در گزارشی موثق اعلام شده که "میزان بدهی بانکی 23 نفر برابر با 11 هزار میلیارد تومان و تقریبا به اندازه 3 برابر میزان یارانه پرداختی در یک ماه است."
انتشار این آمار و ارقام در سالی که بنا به نامگذاری مقام معظم رهبری "سال اقتصاد و فرهنگ با عزم ملّی و مديريّت جهادی" نام گرفته، مسئولیت مدیران عالیرتبه شبکه بانکی در بهینهسازی روشها و اتخاذ سازوکارهای مفید در رفع این معضل را دوچندان کرده و همچنین تدبیر همهجانبه مسئولان را در تغییر شیوههای پرداخت تسهیلات در راستای منتفع کردن بخشهای وسیعتری از مردم از منابع بانکی و کاهش ریسک اعتباری بانکها طلب میکند. امری که به نظر میرسد مدیران بزرگترین بانک خصوصی کشور در همین ابتدای سال نسبت به آن واقف شده و سیاستهای مالی آتی این بانک را براساس آن پیریزی کردهاند؛ اعطای تسهیلات خرد
اعطای تسهیلات خرد ذیل حوزه بانکداری خرد، یعنی دریافت منابع مالی مردم و دادن وام به بخش دیگری از مردم. در این رویکرد هرچند تکتک مبادلات ارزش اندکی دارند اما وقتی حجم مبادلات زیاد باشد، ارزش قابلتوجهی ایجاد خواهد شد و با جذب بیشتر مشتریان سپردهگذار و همزمان مشتریان متقاضی دریافت تسهیلات، بانکها میتوانند بر ریسک نقدینگی و ریسک دارایی غلبه کنند. همچنین پایین بودن مبلغ عددی تسهیلات درکنار اخذ ضمانتهای معتبر از متقاضیان، مانع از وقوع بحران مالی و ایجاد رقمهای هزارمیلیاردی معوقات بانکی خواهد شد.
تاکید مدیران عالیرتبه بزرگترین بانک خصوصی کشور به امر پرداخت تسهیلات خرد مهم است زیرا این گونه تسهیلات ضمن منتفع کردن بخش عظیمی از اقشار مختلف جامعه در رفع احتیاجاتشان، ریسک اعتباری بسیار کمتری نسبت به تسهلات کلان متوجه شبکی بانکی کرده و سهل الوصول بودن آنها قطعا به نفع بانک مربوطه خواهد بود.
اگر این سیاست در سایر بانکهای کشور نیز اجرایی شود، اقشار بیشتری از مردم می توانند دسترسی معقول و منطقی به منابع بانکی کشور داشته باشند و همزمان جلوی دسترسی نامحدود عدهای محدود به تسهیلات بانکی گرفتهشود.
در راستای این رویکرد، بانک صادرات پیش از این نیز سهولت در پرداخت تسهیلات را در دستور کار قرارداده بود. براساس آنچه مدیران این بانک از آن به عنوان "انجام تکالیف و رسالتهای اجتماعی" و همچنین "تکریم و ارج نهادن به شأن مشتریان" نام بردهاند، پرداخت تسهیلات خرد نظیر پرداخت وام قرضالحسنه درمان، وام قرضالحسنه دانشجویی و حمایت از تولیدات داخلی در دستور کار ارکان مختلف بانک صادرات ایران قرار گرفته و در این راستا بر گرفتن یک ضامن از متقاضیان تسیهلات کمتر از 10 میلیون تومان تاکید شدهبود.
شاید رویکرد بانک صادرات ایران در اعطای تسهیلات خرد، باعث رفع دغدغه اقشار مختلف جامعه شود. رسانههای کشور به عنوان چشم بینا و زبان گویای جامعه بارها نسبت به عدم پرداخت اینگونه تسهیلات زبان به گلایه گشودهاند.
در گزارشی که پیشتر در سایت الف منتشر شد، آمده است که "پرداخت وامهای خرد به عنوان یکی از نیازهای اصلی مردم توسط بانکها به فراموشی سپرده شده و بانکها ترجیح میدهند به جای پرداخت این نوع وامها در پروژههای بزرگ و سودآور بدون توجه به خواستههای کوچک مردم وارد شوند."
همچنین اواخر سال گذشته یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس نیز خواستار رسیدگی دولت به وضعیت دشوار اخذ تسهیلات خرد بانکی و افزایش پیدرپی نرخ بهره بانکی شده بود. محمد سلیمانی در نشست علنی روز دوشنبه 26 اسفند مجلس شورای اسلامی در تذکری شفاهی ضمن انتقاد از وضعیت معیشتی مردم، خواستار آسانگیری در پرداخت تسهیلات خرد بانکی شده بود. اینها در کنار تاکیدات مکرر مسئولان بانک مرکزی بر اینکه "بانکها نباید از پرداخت وامهای کوچک برای رفع نیازهای ضروری مردم خودداری کنند. " لزوم تسریع در این امر را بیش از پیش آشکار میکند.
تاکید مدیرعامل بانک صادرات ایران بر نقش ممتاز و محوری بخش اعتباری بانک در خلق درآمد و مدیریت نقدینگی، از طریق پرداخت تسهیلات خرد، تأثیر مهمی بر بازسازی اعتماد خدشهدار شده مردم به بانکها و در پی آن، افزایش سپردههای بانکی و سپس افزایش اعطای تسهیلات به بخشهای مختلف تولیدی و... خواهد گذاشت. امری که مانع از سرایز شدن منابع مالی جامعه به سمت فعالیتهای اقتصادی شبهدلالی از جمله ارز و سکه و سایر بخشهای غیرمولد خواهد شد.