پاسخ به شبهات مذاکرات

فرارو- سید عباس عراقچی امشب (سه‌شنبه) در برنامه تلویزیونی ا به تشریح مذاکرات جاری در نیویورک در راستای تدوین پیش نویس برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پرداخت.

وی گفت که مذاکرات جاری در نیویورک به اتمام رسیده و 4 روز کاملاً فشرده با طرف مقابل درباره نگارش متن پیش نویس نهایی را پشت سر گذاشتیم و دور بعدی هفته آینده در وین از سر گرفته خواهد شد.

گزیده سخنان عراقچی را درادامه می خوانید:

• روزی که برنامه توافق جمع بندی شده و نهایی شود هر دو طرف باید اقداماتی انجام دهند که آماده اجرا شود. در حال حاضر کنگره آمریکا دخالت می‌کند و در حال تصویب لایحه‌ای هستند که ممکن است اجرایی شدن توافق را مقداری به عقب بیندازد. روزی که توافق به دست می‌آید تا روزی که همه طرف‌ها آماده اجرا شوند ممکن است فاصله‌ای باشد. در این فاصله هر دو طرف آماده خواهند شد برای اجرای تعهداتی که بر عهده گرفته‌اند.

• ما تعهداتی که در خصوص اعتمادسازی داریم یکسری مقدماتی دارد، آژانس باید مطلع شود، استقرار یابد و برخی اقدامات اولیه انجام شود و آنها هم باید در قوانین، آیین‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های خود را تغییر دهند که به روزی برسیم که در آن روز اعلام خواهیم کرد امروز توافق اجرایی خواهد شد. در همان روز همزمان اقدامات ما شروع خواهد شد و تحریم‌ها هم همان روز لغو خواهد شد.

• آنها در ابتدای توافق تحریم‌های خود را لغو خواهند کرد و اجرایی شدن این لغو در روزی خواهد بود که توافق توسط هر دو طرف اجرا خواهد شد. برای اینکه اقدامات ما نیاز به مقدماتی دارد. آنها در روز توافق اعلام خواهند کرد که تحریم‌های خود را لغو خواهند کرد.  در روز اجرایی شدن، تصمیمات دو طرف اجرا خواهد شد.

• در ابتدا لغو تمام تحریم‌های اقتصادی و مالی را خواهیم داشت و در عین حال دسترسی ایران به بازارهایی که ذکر شد از جمله بازارهای انرژی، مالی و تکنولوژی ایجاد می‌شود و همکاری‌ها با ایران هم در زمینه هسته‌ای از جمله در زمینه ایجاد نیروگاه‌های جدید، تحقیقاتی، آب شیرین‌کن‌های هسته‌ای و ... صورت می‌گیرد و کشورها تشویق می‌شوند که با ایران همکاری هسته‌ای داشته باشند و 1+5 به تدریج وارد همکاری‌های هسته‌ای با ایران خواهند شد.

• در توافق ژنو هم آمده تحریم‌های چندجانبه و یک جانبه و در توافق کنونی نیز تمام تحریم‌های چندجانبه و یک جانبه مدنظر است و اینها لغو می‌شوند. تحریم‌های اقتصادی و مالی در مرحله اول برداشته خواهد شد.

• بیانیه مطبوعاتی لوزان کلیتی بود از آنچه که اتفاق می‌افتد. یک صفحه و نیم بیشتر نیست که مقداری از آن مقدمات است. ولی توافق نهایی که خواهیم داشت بالای 20 صفحه اصل توافق و بالای 50 صفحه ضمائم خواهد داشت.

• در لوزان یک بیانیه مطبوعاتی یک و نیم صفحه صادر شد، این بیانیه هیچ متن خاصی نیست که ملاک ما قرار گیرد، فقط اعلام کرده که این راه‌حل‌ها وجود دارد و اشاره‌ای به این راه‌حل‌ها کرده است. آنچه الان روی آن کار می‌کنیم، براساس راه‌حل‌هایی است که در لوزان به آن رسیدیم. مختصر و تیتر آنها در بیانیه مکتوب شده است. ما یکسری کاغذهایی که در لوزان در خصوص راه‌حل‌ها روی آن کار کرده بودیم را داریم به متن یک توافق تبدیل می‌کنیم.

واکنش به اظهارات کری

• معاون وزیر خارجه درباره اظهارات اخیر آمریکایی‌ها از جمله صحبت‌های جان کری درباره بازرسی‌های علی الابد گفت: نمی‌دانم چرا فضاسازی روانی که طرف مقابل ما به خصوص طرف آمریکایی انجام می‌دهد اینقدر راحت در ایران پذیرفته و منعکس می‌شود و سر و صدا به پا می‌کند.

• حتی بدون توافق ژنو بحث بازرسی‌ها وجود داشته است. ما به عنوان عضو ان.‌پی‌.تی قبول کردیم تمام تاسیسات هسته‌ای را در معرض بازدیدهای آژانس قرار دهیم و در مقابل این حق برای استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای ایجاد شود. این کاری نیست که فقط ما کرده باشیم، همه کشورهایی که به ان‌.پی‌.تی ملحق شدند این را پذیرفته‌اند.

• آن چیزی که آقای کری می‌گوید یک امر بدیهی است و او امری بدیهی که همه می‌دانند بازرسی‌ها براساس ان‌.پی.تی وجود خواهد داشت را به فضای روانی تبدیل می‌کند و در کشور ما آسان آن را می‌پذیرند و همه روی آن حساس می‌شوند، عجیب است.

تصویب پروتکل در دست دولت نیست، در دست مجلس است

• ما پذیرفته‌ایم که پروتکل الحاقی را در مذاکرات اجرا کنیم به شرطی که مجلس شورای اسلامی بپذیرد، تصویب پروتکل در دست دولت نیست، در دست مجلس است. ممکن است دولت در مقطعی داوطلبانه اجرا کند، ولی آن هم منوط به دیدگاه نمایندگان مجلس است.

• ما فراتر از پروتکل الحاقی به معنای ویژه خود، هیچ نظام و رژیم بازرسی را نپذیرفته و نخواهیم پذیرفت. ما در چارچوب پروتکل الحاقی و تفسیرهایی که از پروتکل الحاقی می‌شود اقدام به اعتمادسازی خواهیم کرد.

بازرسی از مراکز نظامی

• برای مراکز هسته‌ای بازرسی‌های خاصی پیش‌بینی شده است. برای مراکز غیر از هسته‌ای اگر آژانس درخواست بازرسی داشته باشد، این گونه نیست که بازرسی سریع و آسانی داده شود. باید آژانس دلایل و مدارک خود را ارائه دهد و بگوید که چرا فکر می‌کند در فلان نقطه و دقیقا در کجای آن مرکز اقدامی صورت می‌گیرد و بعد کشور مربوطه می‌تواند نسبت به این خواسته آژانس تحفظ داشته باشد، با آژانس وارد مذاکره خواهد شد و اگر نگرانی آژانس واقعی باشد از طرق دیگر رفع خواهد کرد و اگر به این نتیجه برسد که برای آژانس دسترسی ایجاد کند، این دسترسی مدیریت شده است.

• اینگونه نیست که سرشان را به زیر انداخته و هر جا را که می‌خواهند ببینند. تحت کنترل شدید و فقط نقطه‌ای که مدنظرشان است، تحت تدابیر ویژه‌ و بدون اینکه به جاهای دیگر دسترسی داشته باشند، این دسترسی صورت می‌گیرد. آژانس مسئول کشف فعالیت‌های اتمی غیرقانونی است.

سه‌شنبه هفته آینده مذاکرات در وین

• سه‌شنبه آینده در وین مذاکرات را شروع می‌کنیم و روز جمعه هفته آینده بقیه کشورهای 1+5 ملحق خواهند شد و یک جمع بندی صورت خواهیم داد. فکر می‌کنم در هفته آینده در وین به متنی برسیم که میزان اختلافات و تعداد پرانتزها به حداقل ممکن برسد.

• اگر توافق خوبی نباشد، ما اصراری نداریم به توافق برسیم. حتما به دنبال توافق خوب هستیم، این توافق خوب باید به دست بیاید وگرنه ترجیح می‌دهیم توافق نداشته باشیم. تا 10 تیر اگر شود، بهتر ولی تلاش می‌کنیم که تا آن تاریخ به توافقی که از نظر ما خوب است، برسیم. با چشم اندازی از نحوه مذاکرات می‌بینم، امکان رسیدن به توافقی که موردنظر ماست تا قبل از 10 تیر وجود دارد و امیدوار هستیم برسیم.

• ما در لوزان به راه‌حل‌ها رسیده‌ایم و اکنون باید راه‌حل‌ها را روی کاغذ بیاوریم که البته کار سختی است و با توجه به زیاده خواهی‌های طرف مقابل حتی در نوشتن، اگرچه آهسته، ولی پیش می‌رویم.

---

در همین حال دیپلمات‌های غربی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند طرف‌های غربی مذاکره در مورد توافق اتمی، هم‌چنان در مورد مسائلی، از جمله نحوه رفع تحریم‌ها یا نظارت‌ها، با تهران اختلاف دارند و «شدیدا در تلاش» هستند تا فاصله‌ها را کم کنند.

دیلپمات‌های غربی که نام خود را فاش نکرده‌اند، ۱۵ اردیبهشت ماه، به خبرگزاری رویترز گفته‌اند ایران و قدرت‌های جهانی، در پی تفاهم ۱۳ فروردین در لوزان، همچنان «دور» از توافق نهایی هستند، چراکه در باره مسائلی مانند نحوه رفع تحریم‌ها، نظارت‌ها و برخی دیگر موارد، اختلاف وجود دارد.

مهلتی که برای نگارش توافق نهایی تعیین شده، دهه اول تیر ماه است.

یکی از اختلافات که تحریم‌ها باز می‌گردد -به گفته یکی از دیپلمات‌ها- خواست غرب برای برگشت‌پذیر بودن تحریم‌ها است.

آمریکا و طرف‌های اروپایی می‌خواهند تا رفع تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه تهران، در صورتی که ایران نتواند به موارد توافق عمل کند، به طور خودکار معلق شوند. به این معنی که تحریم‌ها دوباره اجرایی شوند.

این موضوع از «مهم‌ترین موارد اختلاف» توصیف شده است.

به گزارش رویترز، دیپلمات‌های غربی در تلاش هستند راهی پیدا کنند تا دست‌کم جلوی وتوی چین و روسیه را برای تصویب مجدد احتمالی تحریم‌ها علیه ایران بگیرند.

به گفته آنها بازگرداندن تحریم‌های آمریکا و اتحادیه اروپا علیه ایران سخت نیست، چراکه تنها خود آنها تصمیم‌گیرنده هستند، اما در شورای امنیت چین و روسیه حضور دارند که می‌توانند از حق وتوی خود به سود تهران استفاده کنند.

یک دیپلمات غربی گفته است هنوز مکانیزمی که پاسخگوی همه طرف‌ها باشد، پیدا نشده است.

مشکل دیگری که در این گزارش به آن اشاره شده، مشکل موسوم به «کانال‌های خرید» است؛ روشی که به ایران اجازه دهد برخی فناوری‌های حساس که اکنون از منظر تحریم‌های سازمان ملل ممنوع هستند، را بخرد. یکی از ایده‌های مطرح‌شده برای حل این موضوع -به گفته دیپلمات‌ها- اجماعی با حضور ایران و شش کشور است. به طوری‌که تهران حق رای داشته باشد، اما حق وتو نداشته باشد.

تهران همواره تاکید کرده است که برنامه اتمی‌‌اش تنها اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌کند.