یادداشت دریافتی- فرزاد رمضانی راد*؛ حفظ محیط زیست علاوه بر علم و دانش، نیازمند توان و جایگاه مدیریتی، برنامه ریزی جامع و مدیریت عالمانه است. اصل مهم صیانت و حفاظت از محیط زیست مبتنی بر سیاست توسعه پایدار است.
سازمان‌ها همواره به پیشبرد استراتژی‌ها ازدیدگاه زیست‌محیطی تشویق می‌شوند و پایداری زیست‌محیطی را به‌عنوان یک الزام اضافی مدیریت در نظر می‌گیرند. در این راستا فرایند سازمان باید یک‌نهاد فرایند محور و سبز باشد.
در حقیقت برای رسیدن به حد ایده‌آل استفاده از فناوری اطلاعات در راستای حفاظت و بهسازی محیط زیست باید به سه مقوله اصلی تجارت الکترونیکی، ارتباط از راه دور و قطعات و ملزومات در کنار سایر مقوله‌ها نگاهی ویژه داشت.
بانک‌ها به‌عنوان نهادهایی اجتماعی در کنار ارائه خدمات اقتصادی به مردم باید به این جزء جدایی‌ناپذیر از مسئولیت اجتماعی، یعنی حمایت از محیط‌زیست نیز بپردازند.
فرایندهای کسب‌وکار سازمان‌ها درحال حاضرعلاوه برتوجه به پارامترهای زمان، هزینه، کیفیت وانعطاف‌پذیری با تغیر نگرشی جدی مواجه شده‌اند، به‌گونه‌ای که به‌منظور پایداری فناوری اطلاعات فرایند‌ها پارامترهای نظیر اقتصادی، اثرات زیست‌محیطی، انرژی مرکز داده و مصرف انرژی تجدید پذیر) و تأثیرات اجتماعی را مدنظر قرار می‌دهند.
برای فهم و مطالعه جامع پایداری، باید درنظر بگیریم که سیستم‌های اطلاعات سبز، مسائل اقتصاد خرد وکلان، عملکردسیستم ها و استفاده بهینه ازسیستم‌ها، هزینه‌های کلی مالکیت، مدیریت مصرف، توان، شیوه‌های تولید، طراحی مرکز داده وعملیات، بازیافت تجهیزات کامپیو‌تر وشیوه‌های اخلاقی، اجتماعی وزیست محیطی مربوط به اکتساب، استفاده ورفع فناوری اطلاعات را شامل می‌شود.
سیستم‌های اطلاعات سبز را از دو جهت تعریف می‌کنیم: به صورت نوآوری‌هایی برای استفاده اززیر ساخت‌های فناوری اطلاعات به ممنظور تغییر فرایندهای سازمانی ویا تمریناتی برای بهبود بازده انرژی وکاهش اثرات محیط زیستی وبرای معرفی محصولات و/یا خدمات سالم‌تر از نظر زیست محیطی.
ما چند هدف زیست محیطی را شناسایی وارائه می‌کنیم که به نوآوری‌های سیستم‌های اطلاعات سبز مرتبط هستند: ظرفیت زیست محیطی، بهره وری زیست محیطی، اثر بخشی زیست محیطی.
همکاری زیست محیطی و اثربخشی زیست محیطی به نوآوری‌های سیستم‌های اطلاعات سبز مربوط است وهم به عنوان مکملی برای بهره وری زیست محیطی مطرح می‌شود درحالی که بهره وری زیست محیطی بر کاهش مصرف انرژی تجهیزات محاسباتی تمرکز دارد، اثر بخشی زیست محیطی سازمان‌ها رابرای طراحی تجهیزات محاسباتی با سازگاری بیشتر با محیط زیست وحتی به استفاده ازمواد طبیعی ترغیب می‌کند.
امروزه سازمان‌ها به طور فزایندهای فرایندهای کسب وکار خود را یکپارچه می‌کنند ودریافتند که نوآوری سیستم‌های اطلاعات سبز نمی‌تواند ونباید در سازمان‌ها محدود شود. بنابراین نوآوری‌های سیستم‌های اطلاعات سبز نمی‌تواند تداوم و بقا داشته باشد و نیازمند همکاری بین سازمان‌ها، شرکا وحتی مشتریان است.
در این زمینه، منافع نوآوری‌های سیستم‌های اطلاعات سبز فراتر ازجمله یک سازمان می‌رود. بنابراین همکاری زیست محیطی راپیشنهاد می‌دهیم وآن را به صورت همکاری بین سازمان‌ها ودیگر ذینفعان، ازجمله شرکا ومشتریان، تعریف می‌کنیم تا سود بهره‌وری زیست محیطی و/یا اثربخشی زیست محیطی درطراحی مجدد محصول و/یا فرایند کسب وکار رابه حداکثر برسانیم،. کاهش هزینه مزیت عمده نوآوری‌های سیستم اطلاعات سبز است.
پنج عامل مهم موفقیت درفناوری اطلاعات سبز را می‌توان: نگرش، سیسات، هدف، فناوری ونظارت نام برد که این عوامل درکنار هم مشخص کننده آمادگی سازمان برای اتخاذ نوآوری فناوری اطلاعات سبز می‌باشد. ترکیب این پنچ عامل برای هرسازمان منحصربه فرد بوده وسازمان را قادر می‌سازد تا از لحاظ زیست محیطی فناوری اطلاعات پایدار و فرایندهای فناوری اطلاعات را گسترش دهد.
مسائل زیست محیطی که حیات بشر را تهدید می‌کند، اخیراً توجه جهانی رابه خود معطوف کرده است. درخصوص تهدیدات زیست محیطی علاوه برنتایج اقتصادی واجتماعی پایداری سازمانی نیز تبدیل به یک موضوع حیاتی ولی پیچیده وبلند مدت شده است.
غیر قابل پیش بینی بودن اقتصاد آینده، مسائل اجتماعی و زیست محیطی وتراکنش پیچیده به آن‌ها نیازمند تنوع وگوناگونی فرایندهای کسب و کار می‌باشد. بنابراین دومفهوم کلیدی پایداری باتوجه به زیربناهای سه گانه (اقتصادی، اجتماعی وزیست محیطی) آن‌هایی هستند که نیازمند تنوع می‌باشند و آن‌هایی که نیازمند عملکرد پایداری بلند مدت نیازمند نوعی نگاه به سازمان است که فراتر از ایجاد سود و بازگشت سرمایه است. این مورد نیازمند دیدگاهی است که ابهام و گاهی تقاضا‌های متضاد مسئولیت‌های اجتماعی و زیست محیطی کسب وکار را تشخیص دهد.
هیچ سازمانی یافت نشد که قابلیت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات پایدار را در سطح بلوغ پیشرفته یا بهینه سازی داشته باشد، سازمان‌ها، فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار را در استراتژی و برنامه ریزی خود به کارمی گیرند. فعالیت‌های کلیدی مربوط به فناوری اطلاعات وارتباطات پایدارکه دربیشتر سازمان‌ها یافت می‌شود عیارتند از:
۱. استراتژی فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار توسعه یافته ومنطبق شده برنامه‌های کسب وکار با راهکار‌ها، منبع یابی ومهارت‌های مناسب
۲. اندازه گیری ومقیاس‌های سازگار برای موفقیت واهداف پایداری درفناوری اطلاعات
۳. سیاست‌های فناوری اطلاعات وارتباطات پایداردرسطح چرخه عمر، عملیات وبرخی فرایندهای کسب وکار
۴. نقش‌ها وساختار تعریف شده برای پاسخ گویی فناوری اطلاعات برای فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار، به خصوص مطلوبیت زیست محیطی.
چالش‌های اصلی درمحدوده آگاهی وارتباط فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار وجو دارد. فعالیت‌های کلیدی که برای توسعه بلوغ قابلیت‌های فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار مورد نیاز هستند عبارتنداز:
۱. رسمی کردن واصلاح ممیزی‌ها، متریک‌ها وکارت امتیاز متوازن فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار
۲. تعمیم و به کارگیری تخصصی فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار در سطح سازمان
۳. استاندارد کردن اصول فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار درچرخه عمر فناوری اطلاعات
۴. همکاری سیستماتیک با رهبران کسب وکار در مورد فرایندهای کسب وکارفناوری اطلاعات وارتباطات پایدار فعال ویک استراتژی بلند مدت برای فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار.
چارچوب بلوغ قابلیت فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار به سازمان‌ها ابزاری اساسی برای مدیریت پایداری می‌دهد. این چارچوب یک مدل مبتنی برارزش جامع برای سازمان دهی، ارزیابی، برنامه ریزی ومدیریت قابلیت‌های فناوری اطلاعات وارتباطات پایدار فراهم می‌کند.
*تحلیلگر فناوری اطلاعات وارتباطات درحوزه مدیریت تحول کسب وکاردر صنعت بانکداری
کار‌شناس ارشدمدیریت، اداره کل زیر ساخت ونرم افزار بانک ملت
