روایت یک دیپلمات از مهم‌ترین بحران سیاست خارجی ایران

فرارو- جلیل بیات: بحران هسته ای ایران بدون شک مهم ترین بحران سیاست خارجی جمهوری اسلامی در طول 38 سال گذشته بوده است. با این حال تاکنون منابع اندکی درباره این موضوع به فارسی نگاشته شده است. از این منظر نگارش و ترجمه کتاب «روایت بحران هسته ای ایران؛ ناگفته های یک دیپلمات» برای مخاطبان و به خصوص پژوهش گران این حوزه به چند دلیل بسیار مهم است.

دلیل اول آنکه نویسنده کتاب سیدحسین موسویان خود مدتی به عنوان یکی از اعضاء و همچنین سخنگوی تیم مذاکره کننده هسته ای ایران بوده است. مسلما هیچ کس به اندازه اعضای تیم مذاکره کننده از زیر و بم و جزئیات این بحران باخبر نیستند.

دوم آنکه مترجم این کتاب دکتر رحمن قهرمان‌پور همکار نویسنده در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام است که خود در موضوع بحران هسته ای متخصص بوده و صاحب تالیفاتی است.

سوم رویکرد تحلیلی کتاب است که نویسنده علاوه بر تشریح جزئیات تاریخی با ذکر منابع دست اول، بارها به گذشته بازمی‌گردد و چالش‌های فراروی دولت ایران و نیز گزینه‌های مورد بررسی ایران در مواجهه با چالش‌ها را ترسیم می‌کند. وی همچنین سیاست‌ها و اقدامات دیپلماتیک آمریکا، انگلستان‌، فرانسه، آلمان‌، روسیه‌، چین و سایر بازیگران را مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهد. لذا خواننده علاوه بر آگاهی از جزئیات تاریخی می تواند تحلیلی دست اول از نگاه یکی از اعضای تیم مذاکره کننده درباره موضوعات مختلف داشته باشد. موسویان ژئوپلیتیک برنامه هسته ای را به نقش منطقه ای ایران گره می زند و از ابتدای کتاب، موضوع را از زاویه نگاه عربستان، رژیم صهیونیستی، روسیه، چین و... تبیین می کند.

دلیل چهارم آنکه برخی مطالب این کتاب برای اولین بار بیان شده است و موسویان مذاکرات لبنان، مذاکرات ایران و عربستان و مسائل داخلی را به خوبی در کتاب خود آورده است و در برخی موارد حتی بیش از کتاب خاطرات حسن روحانی مصلحت اندیشی را کنار گذاشته است. نویسنده در این کتاب با بهره‌گیری از تحقیقات گسترده اثری تالیف کرده که گزارش دست اولی از بخش عمده‌ای از تعاملات هسته‌ای میان ایران و کشورهای غربی به دست می‌دهد.

وی همچنین مذاکرات داخلی میان سران و مقامات نظام (همچون آیت الله خامنه ای، محمد خاتمی، احمدی‌نژاد و ...) را هم ذکر کرده است. روایت های دست اول موسویان از پشت پرده برخی مسایل جنجالی از جمله در بحث تبادل سوخت، پیشنهاد ایجاد کنسرسیوم بین المللی غنی سازی، استعفا و در واقع برکناری علی لاریجانی از دبیری شورای امنیت ملی، قرارداد ترکمانچای نامیدن پروتکل الحاقی توسط ولایتی، کناره گیری مهندس آقازاده، مذاکرات پاریس و دهها موضوع دیگر این کتاب را برای هر خواننده ای جذاب می کند.

کتاب «روایت بحران هسته ای ایران؛ ناگفته های یک دیپلمات» ابتدا به زبان انگلیسی و توسط بنیاد کارنگی در آمریکا چاپ شده که با استقبال فراوان محافل فکری و مراکز تحقیقاتی این کشور مواجه شده و کارشناسان بسیاری خواندن آن را برای آشنایی با جزئیات بحران هسته‌ای ایران توصیه کرده‌اند. موسویان عنوان کرده که این کتاب مهمترین اثر وی می باشد. همچنین در پشت جلد این کتاب آمده جان کری وزیر خارجه آمریکا بعد از خواندن این کتاب گفته بود من متقاعد شدم که ایران از غنی‌سازی دست برنخواهد داشت.

کتاب «روایت بحران هسته ای ایران؛ ناگفته های یک دیپلمات» را انتشارات تیسا در زمستان 1394 با ترجمه رحمن قهرمان پور وارد بازار نشر کرده است.