پروژه ما در افغانستان شکست خورد!

فرارو- پایگاه خبری "فارین پالیسی" در گزارشی ضمن پرداختن به تحولات جاری در افغانستان، دیدگاه برخی دیپلمات‌های سابق و فعلی آمریکا در افغانستان، در مورد تحولات این کشور و عدمِ حمایت موثر دولت آمریکا از آن دسته از شهروندان افغانستانی که با نیرو‌های آمریکایی و سفارت آمریکا در کابل همکاری داشته اند و اکنون با قدرت گیری طالبان، جانشان در خطر است را منعکس کرده است.

فارین پالیسی در این رابطه می‌نویسد: «دیپلمات‌های فعلی و سابق آمریکایی در افغانستان، تحولات چند هفته اخیر در این کشو را با وحشت تمام رصد کرده اند. در مدت اخیر طالبان بار دیگر قدرت در افغانستان را به دست گرفته و به طور خاص توانسته اند کنترل کابل پایتخت افغانستان را دراختیار داشته باشند. امری که عملا دو دهه حضور نظامی آمریکا در افغانستان را به امری پوچ و بیهوده تبدیل کرده است.

برای بسیاری از از مقام‌های آمریکایی، فروپاشی دولت افغانستان و تخلیه عجولانه سفارت آمریکا در کابل، تا حد زیادی مساله‌ای مهم است که می‌تواند تاثیرات قابل توجهی را بر کادر دیپلماتیک آمریکا در اقصی نقاط جهان داشته باشد. حدودا یک چهارم از کادر دیپلماتیک آمریکا در طی ۲۰ سال گذشته، در عراق و افغانستان خدمت کرده اند. در جریان مصاحبه‌های اخیر، شماری از دیپلمات‌های آمریکایی که در افغانستان حضور داشته و دارند (دیپلمات‌های سابق و فعلیِ این کشور در افغانستان)، به وضوح می‌توان حسِ خشم، شوکه شدن، و ناراحتی آن‌ها از سقوط دولت افغانستان و پوچ شدنِ تلاش هایشان در خاک این کشور را مشاهده کرد. شماری از دیپلمات‌ها و مقام‌های آمریکایی که اکنون درافغانستان مسوولیت دارند و به شرط ناشناس ماندن با فارین پالیسی سخن گفته‌اند، تاکید داشته اند که تحولات اخیر افغانستان، واقعا آن‌ها را به این فکر انداخته تا از وزارت خارجه آمریکا استعفا دهند و دیگر، عضوی از کادر دیپلماتیک این کشور نباشند.

به گزارش فرارو، با این حال اغلب دیپلمات‌های آمریکایی می‌گفتند که آن‌ها عمیقا نسبت به جان و زندگیِ همکارانِ افغانِ سابق خود و همچنین کارکنان محلی سفارت آمریکا در افغانستان که اکنون با قدرت گیری طالبان، مورد تهدید قرار گرفته بود، احساس گناه و وحشت می‌کردند.

"شایلا مانیام" که پیشتر سخنگوی نمانیده ویژه رئیس جمهور آمریکا در مورد افغانستان و پاکستان در سال ۲۰۱۵ بود می‌گوید: "ما واقعا در حق کارکنانِ محلی افغان که با ما همکاری داشتند ظلم کردیم و آن‌ها را تنها گذاشتیم. آن‌ها خطر زیادی را در سال‌های اخیر به جان خریدند که با ما همکاری کردند. با این حال، ما در پاسخ به آن‌ها، این گروه را به طور کامل در مواجهه با خطر رها کردیم".

"رایان کراکِر" سفیر سابق آمریکا در افغانستان (از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۲) می‌گوید عمیقا نگران سرنوشت زنان افغانستان در سایه حکومت طالبان است. او معتقد است: "ما به نوعی آن‌ها را تشویق کردیم که یک قدم رو به جلو حرکت کنند و آن‌ها نیز به این دعوت ما در اقتصاد، نظامی گری، و سیاست گوش دادند و آن را پذیرفتند". کراکر می‌گوید: "بخش ناگفته ماجرا این بود که ما به آن‌ها گفتیم یک گام به جلو بردارید و این بدان معناست که ما هم از شما حمایت خواهیم کرد. با این حال اکنون ما عملا آن‌ها را تنها گذاشتیم".

در هفته‌های گذشته، دیپلمات‌های سابق و فعلی آمریکا تاکید داشتند که در حالِ انجام دادن تلاش‌های گسترده برای صدور ویزا برای آن دسته از کارکنان محلی هستند که با آمریکایی‌ها در خاک افغانستان همکاری داشته اند و اکنون با قدرت گیری طالبان، جانشان کاملا در خطر است. با این حال حتی آن‌ها که در داخل سیستمِ وزارت خارجه آمریکا فعال هستند و شناخت کاملی از ساختار آن دارند، با موانع زیادی جهت صدور ویزا برای این دسته از افراد رو به رو شدند.

بسیاری از افرادی که با نیرو‌های آمریکایی همکاری داشته اند و با آن‌ها کار کرده اند، به همراه اعضای خانواده هایشان می‌توانند درخواست "ویزای مهاجرتی ویژه" را ارائه کنند با این حال سیستم بوروکراتیک وزارت خارجه آمریکا عملا کار را کُند کرده و برای اتباع افغان ایجاد مشکلات جدی کرده است. بر اساس آمار‌ها حدودا ۳۰۰ هزار نفر از اتباع افغانستان به طریقی با آمریکایی‌ها و ماموریت‌های مختلف آن‌ها در این کشور همکاری کرده اند. از سال ۲۰۰۹ تاکنون، ۱۶ هزار نفر از آن‌ها توانسته اند ویزای مهاجرتی ویژه آمریکا را دریافت کنند (در آن سال این ویزا برای نخستین بار ایجاد شد). تا ماه ژوئن سال جاری میلادی نیز حدودا ۱۸ هزار ویزای دیگر در نوبت بررسی بوده است.

مقام‌های دولت آمریکا گفته ان که سعی می‌کنند فرایند صدور ویزا را تسریع بخشند و یا حتی افراد را به آمریکا و یا کشور‌های ثالث انتقال دهند تا فرایند صدور ویزای آن‌ها کامل شود. در این رابطه ظاهرا "پنتاگون" برنامه‌هایی دارد تا حدودا ۳۰ هزار دارنده ویزای مهاجرتی ویژه آمریکا را در پایگاه‌های نظامی این کشور به صورت اضطراری اسکان دهد.

در ماه آگوست، دولت آمریکا یک برنامه مهاجرتی جدید را نیز تعبیه کرد تا مردم افغانستان که به نوعی با آمریکایی‌ها در این کشور همکاری داشته اند، بتوانند راحت‌تر درخواست ویزا دهند. با این حال، چالش اصلی این است که هنوز موانع بوروکراتیک و اداری، با قوت سر جایِ خود هستند.

در شرایط کنونی بسیاری بر این باورند که شاید برای این دست از اقدامات آمریکایی‌ها خیلی دیر شود. اکنون طالبان پایتخت افغانستان را تصرف کرده اند و قدرت را در دست دارند و گزارش‌های مختلفی دال بر اینکه آن‌ها لیست‌هایی را تهیه کرده اند و خانه به خانه، افرادی که (اعم از زنان و مردان افغان) با دولت آمریکا و ماموریت آن در افغانستان همکاری داشته‌اند را جستجو می‌کنند، منتشر شده است.

ملاحظه این حد از بی ملاحظگی از سوی دولت آمریکا در مواجهه با افرادی که با آن همکاری داشته اند و اکنون امکان دارد با مجازات‌های سخت از سوی طالبان رو به رو شوند، عملا پرسنلِ کادر دیپلماتیک وزارت خارجه آمریکا را با یک چالش اساسی رو به رو کرده است. آن‌ها اکنون در عجبند که واقعا چه کسی در کاخ سفید، وزارت‌خارجه و یا پنتاگون، پاسخگوی این فاجعه است؟

"رونالد نیومن" سفیر سابق آمریکا در افغانستان در فاصله سال‌های ۲۰۰۵ تا ۲۰۰۷ می‌گوید: "میان تصمیمِ بایدن جهت خروج از افغانستان و عملکردِ بایدن جهت اجرایی کردن این تصمیم، تفاوت‌های فراوانی وجود دارد. شاید تصمیم بایدن جهت خارج کردن آمریکا از افغانستان قابل توجیه باشد با این حال نحوه اجرای این تصمیم، حقیقتا یک فاجعه بود. بدون تردید این نوع از عملکرد، تبعات فاجعه باری را از خود برجا خواهد گذاشت".

دیگر دیپلمات‌های سابق آمریکایی نیز عمیقا از نوع عملکردِ دولت آمریکا در مساله افغانستان، احساسا سرخوردگی کرده اند. "آنه فورژمییِر" که تا سال ۲۰۱۹ به عنوان دستیار ویژه وزیر خارجه آمریکا در مساله افغانستان کنش‌ورزی کرده می‌گوید: "من واقعا از عملکرد دولت آمریکا در مساله افغانستان، خشمگین هستم و احساسا درماندگی می‌کنم".

"هوگو لورنس" دیپلمات ارشد سابق سفارت آمریکا در افغانستان از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۷ می‌گوید: "من هیچ مشکلی در خوابیدن ندارم با این حال به دلیل تحولات چند روز اخیر افغانستان، واقعا مشکل خوابیدن پیدا کرده‌ام. این مساله واقعا تاثیر روانی زیادی بر من داشته و من را اذیت کرده است".

فاجعه بار اینکه آمریکایی‌ها در مدت اخیر پرچم خود را از سفارتشان، که در طول دو دهه اخیر آن را در این کشور ساخته بودند نیز پایین کشیدند. حدودا شش هزار نظامی آمریکایی نیز عازم افغانستان شدند تا امنیتِ فرودگاه کابل را تامین و پرسنل دیپلماتیک آمریکایی و همچنینی شهروندان افغانستانی که با آمریکایی‌ها همکاری داشته اند را در کمال امنیت بدرقه کنند. با این حال ما در روز‌های اخیر شاهد تصاویری تاسف بار در فرودگاه کابل بودیم. بسیاری از افغان‌ها به این فرودگاه هجوم بردند تا در سایه حکومت طالبان زندگی نکنند و حتی در برخی موارد بعضی خود را به هواپیما‌هایی که در حال ترک افغانستان بوند آویزان کردند و تعدادی نیز کشته شدند.

فورژمییِر می‌گوید: "اکنون رهبران آمریکا در مورد خروج خود از افغانستان سخنرانی نمی‌کنند. پروژه ما در افغانستان شکست خورد و ما عملا جوابی برای بسیاری از افرادی که با ما در افغانستان همکاری داشتند و همچنین ارزش‌هایی که به خاطر آن‌ها به افغانستان حمله کردیم، نداریم».