فرارو- قمار بزرگی کردهایم اگر بگوییم دیدنیترین فیلم سال ۲۰۲۱ دربارۀ یک زن ۶۱ ساله است که در بیابان زندگی میکند. اما سرزمین خانه به دوشها، فیلم کلو ژائو که با بازی درخشان فرانسیس مکدورمند همراه شده، یک جور معجزۀ فیلمسازی است که هم یک فیلم اجتماعی دربارۀ طبقات فراموششدۀ فرودست است و هم فیلمی شخصی دربارۀ انسانی که به شکلی ساکت، اما مهیب رو به قهقرا میرود.
به گزارش فرارو؛ دو فیلم قبلی ژائو فیلمهایی کمهزینه و بدون بازیگر حرفهای بودند که داستانشان در پسزمینهای از آسمان پهناور و دشتهای وسیع میگذشت. این فیلم از جهت مضمون شبیه به آنهاست، اما از جهت هنری ارتقا پیدا کرده و مفاهیم مربوط به خانه، تنهایی و زنانگی را به نحوی عالی و شفاف و با بار عاطفی بسیار زیاد به تصویر کشیده است.
تفاوت دیگر «سرزمین خانه به دوشها» با آثار قبلی ژائو در استفاده از یک بازیگر مشهور است. فرانسیس مکدورمند نقش زنی مصمم و سختکوش را ایفا کرده است که همۀ عمرش را در امپایر نوادا گذرانده؛ شهری که بعد از تعطیلی معدن در سال ۲۰۱۱ ضربه سختی خورد و متروکه شد.
فرن در وضع اقتصادی بسیار بدی قرار میگیرد و با ماشین ون خود شروع میکند به سفر کردن در اطراف کشور. او هر کار فصلیای که پیدا کند انجام میدهد؛ چه مرتب کردن صف باشد، چه جمع کردن چغندر و چه شستن توالتهای پارک. اما اینها از نبوغ فرن است. او نمیخواهد قربانی شرایط اقتصادی شود و بنابراین به هر کاری دست میزند. او یک بار به کسی که میخواهد کمکش کند میگوید: «من بیخانمان نیستم، فقط بیخانه هستم. این دو تا یکی نیستند، درسته؟ نگران من نباش».
بعد از اینکه متصدی کاریابی به او میگوید که هیچکدام از کارهایی که در کتابچۀ کاریابی هست به درد او نمیخورد، فرن به یک گروه از افرادی میپیوندد که در ون زندگی میکنند و مرشدشان باب ولز است (باب ولز شخصیتی واقعی است و در فیلم هم نقش خودش را بازی میکند). او در آنجا اصول خانهبهدوشی را یاد میگیرد.
از اینجا به بعد «سرزمین خانه به دوشها» به یک فیلم جادهای تبدیل میشود که در سرتاسر کشور سفر میکند. ژائو هم خوشیهای این زندگی (مثل دوستیها و منظرههای زیبا) را به تصویر میکشد و هم رنجهای آن را (خسته شدنها و بیامکانات بودنها). فرن در حین سفرش با خانه به دوشی به اسم دِیو آشنا میشود و انگار علاقههایی بین آنها به وجود میآید. این ارتباط گسترش پیدا میکند، اما نه آنطور که بیننده احتمالا انتظار دارد.
ژائو در این فیلم شخصیتها را خیلی خوب با محیط اطرافشان پیوند میدهد. او استاد ایتالیایی پیانو، لودویکو اینائودی را برای آهنگسازی فیلمش انتخاب کرده و او هم حالات درونی فرن را به نحوی بسیار تاثیربرانگیز در قالب موسیقی درآورده است.
زیبایی و درخشش فیلم «سرزمین خانه به دوشها» حاصل کار دو زن است. یکی فرانسیس مکدورمند که نقش زنی را بازی میکند که همۀ عمر با قواعد خودش زندگی کرده و حالا هنوز بعد از سالها دارد سعی میکند بفهمد که آن قاعدهها چیستند. مکدورمند در این فیلم آنقدر اصیل و طبیعی ایفای نقش کرده است که انگار با یک بازیگر غیرحرفهای مواجه هستیم.
نفر دیگر ژائو است که سراسر فیلم را از احساس همدلی با یک بیگانه پر کرده است. ژائو فیلمسازی است که هم موشکاف و باریکبین است و هم پر شور و پر احساس. او بیش از اینکه یک قصهگو باشد، کسی است که قطعاتی از تعاملات انسانی و لحظات زودگذر تنهایی را در کنار هم جمع میکند و از دل آنها چیزی زیبا و بزرگ میآفریند. شاید همه با ریتم کند و دایرهای «سرزمین خانه به دوشها» همراهی نکنند، اما اگر کسی همراهی کند نتیجۀ خوبی خواهد دید.
- کارگردان و فیلمنامهنویس: کلو ژائو (Chloe Zhao).
- بازیگران: فرانسیس مکدورمند (Frances McDormand)، دیوید استراتایرن (David Strathairn)، لیندا می (Linda May).
- امتیاز: ۷.۴/۱۰