آیا جاسوسان چینی به دانشگاه‌های امریکا نفوذ کرده اند؟

فرارو- دولت امریکا چند تن از اساتید دانشگاهی چینی را در طول سالیان اخیر بازداشت کرده این بدان معنی است که آنان به عنوان عوامل خارجی قلمداد شده اند. استادان، اما می‌گویند قربانی وحشت ناشی از بیگانه هراسی در امریکا شده اند.

به گزارش  فرارو به نقل از نیویورکر، در اواخر آگوست سال ۲۰۱۹ میلادی، "فرانکلین تائو" استاد شیمی چهل و هفت ساله در دانشگاه کانزاس به چین سفر کرد. تائو کوتاه قد است و پیشانی بلندی دارد.

او بهار و تابستان را صرف مراقبت از مادر بیمارش در داخل چین و بازدید از همکاران اش در دانشگاه فوژو در سواحل آن کشور کرده بود به این امید که برای ترم پائیز به امریکا بازگردد. "هونگ پنگ" همسر تائو زمان بازگشت او از سفر به امریکا را هماهنگ و برنامه ریزی کرده بود.

تائو از فوژو به پکن و سپس به فرودگاه هاندا در توکیو پرواز کرد. تائو تاکسی گرفت و به راننده گفت که عجله کند، اما در مقصد کارت اعتباری او کار نمی‌کرد و نمی‌توانست پرداختی انجام دهد. راننده او را به یک دستگاه خودپرداز رساند، اما آنجا نیز کارت بانکی اش رد شد.

تائو یک کارت ویزیت به راننده داد و قول داد که به نحوی حساب اش را با او تسویه خواهد کرد. در کمال تعجب راننده موافقت کرد. او احساس می‌کرد که خوش شانس بود که چنین اتفاقی برایش در چین رخ نداد جایی که رانندگان تاکسی غیر قابل اعتماد و بی حوصله هستند و احتمالا تائو را نزد پلیس می‌بردند.

حوالی ساعت نه، پنگ همسر تائو صدای در زدن خانه شان را شنید. پس از باز کردن در ماموران پلیس فدرال (اف بی آی) وارد شدند. آن‌ها یک حکم تفتیش از خانه را داشتند و تنها به او گفتند که این تفتیش در ارتباط با شوهر اوست.

ماموران اف بی آی اشیایی که او تازه بسته بندی کرده بود، بشقاب‌های یادبود، کاکتوس‌های تا آن زمان نادیده گرفته شده را از قفسه‌ها بیرون آورده و همه چیز را به هم ریختند. آنان جعبه‌های مهر و موم شده را نیز بار کردند.

ماموران پلیس فدرال همه آن چه روی آن خط چینی نوشته شده بود را با خود بردند. پنگ می‌توانست همسایه‌های جدیدش را از پشت پنجره‌ها ببیند که برای تماشای ماجرا جمع شده اند. چند ساعت بعد تائو از شیکاگو خارج شد و دو مامور از وزارت امنیت داخلی نزد او آمدند و وی را برای بازجویی با خود بردند.

آنان پرسش‌هایی را از او مطرح کردند: هدف او از سفر به چین چه بود؟ برای مراقبت از مادرش که در ماه‌های اخیر دو بار اقدام به خودکشی کرده بود. آیا او با پول نقد سفر می‌کرد؟ حدود شصت دلار. آیا تا به حال به عراق، یمن، سودان یا سوریه سفر کرده بود؟ خیر. پرواز او به کانزاس تا صبح روز بعد انجام نشد.

بنابراین، او آن شب را در فرودگاه گذراند تا در هزینه خود صرفه جویی کند. او به خبرنگار "نیویورکر" می‌گوید:"این برای زندگی من امری عادی بود". تائو امیدوار بود که مشکل او به پایان رسیده باشد و مسئله‌ای جدی نباشد.

گوشی تلفن همراهی که او به همراه داشت چینی بود مانند بسیاری از افرادی که از امریکا به چین سفر می‌کنند او گوشی آمریکایی اش را با خود به چین نبرده بود.

زمانی که پنگ او را در فرودگاه کانزاس سیتی ملاقات کرد پلیس فدرال به تائو یک اتهام را وارد ساخت: نفوذ. او سه روز متوالی بیدار بود و زمانی که دستبند بر دست با ماموران پلیس فدرال به سمت خودرو می‌رفت به همسرش گفته بود:"من کمک زیادی به دانشگاه کانزاس کرده ام چطور می‌توانند با من این گونه رفتار کنند"؟

تائو مطابق برنامه‌ای تحت عنوان "ابتکار عمل چین" بازداشت شد که توسط وزارت دادگستری دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۸ میلادی با هدف مبارزه با جاسوسی چین راه اندازی شده بود.

به گفته "جف سشنز" دادستان کل وقت که این طرح را راه اندازی کرده بود چین طرح‌هایی علیه قدرت علمی آمریکا داشت و ماموریت‌هایی را علیه اهدافی "مانند آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و دانشگاه ها" اجرا می‌کرد.

در تابستان ۲۰۱۹ میلادی، یک مامور پلیس فدرال به یک قاضی گفته بود که آن اداره نکاتی را از منابع متعدد دریافت کرده است که اثبات می‌کند تائو ابزاری برای دولت چین بوده است.

شواهد حاکی از آن بود که تائو وابستگی به یک برنامه جذب استعداد در چین را پنهان کرده بود که برای او یک منصب در سایه در دانشگاه فوژو را تضمین کرده بود.

تائو به دلیل ناتوانی در افشای روابط چینی خود متهم شد، اما از دید دادستان‌ها او یک مامور مخفی بود. "تونی ماتیوی" دستیار دادستان ایالات متحده در آن زمان در کانزاس گفته بود که این دستگیری به یک عملیات اطلاعاتی در حال انجام پایان داده است:"ما با متوقف کردن توانایی دکتر تائو در انتقال این اطلاعات، روند انتقال مالکیت معنوی آمریکا به چین را مختل کردیم".

تائو بار‌ها از ماموران خواسته بود تا با همسرش تماس بگیرند، اما افسران طوری رفتار کردند که گویی نمی‌توانند انگلیسی حرف زدن او را متوجه شوند. پنگ آماده شد که سند خانه تازه شان و گواهی تابعیت و پاسپورت آمریکایی فرزندانش را به عنوان وثیقه برای آزادی تائو ارائه کند با این وجود، درخواست او رد شد.

"فرانکلین" معتقد بود که "علم باید یک کار بین المللی" و در خدمت "بهبود سرمایه بشریت" باشد. او هرگز به دنبال کسب درآمد از اختراعات خود نبود و ثمره تحقیقات اش را با دوستان و رقبای خود به اشتراک گذاشت. با این وجود، آن چه از نظر برخی به مثابه پیشرفت به نظر می‌رسید از نظر برخی دیگر همانند دزدی بود.

در طول انقلاب صنعتی، بریتانیا مهاجرت صنعتگران ماهر و صادرات ماشین آلات تخصصی را خیانت قلمداد کرد. "الکساندر همیلتون" از پدران بنیانگذار امریکا به هر کسی که می‌توانست اسرار تولید بریتانیا را ارائه دهد پاداشی پرداخت می‌کرد و همین جاسوسی صنعتی باعث رشد صنعت نساجی آمریکا شد.

از آن زمان به این سو، تا حد زیادی این امری مسلم انگاشته شده که کشور‌های در حال توسعه در جست و جوی راه‌هایی برای استفاده رایگان از نوآوری‌های همتایان پیشرفته‌تر خود هستند.

پژوهشگران روابط بین الملل این را "مزیت عقب ماندگی" می‌نامند که همیشه نیز امر بدی تلقی نشده است. در دوره بین دو جنگ‌های جهانی زمانی که اتحاد جماهیر شوروی صنعتی شد شرکت‌های آمریکایی هزاران مهندس را برای کمک رسانی اعزام کردند.

در سال ۱۹۲۹ میلادی، شرکت خودروسازی فورد امکان بازتولید کل کارخانه را فراهم کرد و پرسنل فنی را برای کمک به شوروی در راه اندازی آن فراهم کرد. نگرش دولت ایالات متحده این بود که این کمک صرفا ناشی از سخاوتمندی یک شرکت تولیدی بوده است.

با این وجود، وقوع جنگ جهانی دوم این روحیه سهل انگارانه را منسوخ کرد. در سال ۱۹۵۰ میلادی، "کلاوس فوکس" فیزیکدان آلمانی که در پروژه منهتن مشارکت داشت به دلیل به اشتراک گذاشتن اطلاعات حساس با شوروی بازداشت شد.

تا سال ۱۹۵۳ میلادی، بیش از نیمی از تمام تحقیقات در ایالات متحده از طریق بودجه فدرال مورد حمایت قرار می‌گرفت و نود درصد بودجه از طریق پنتاگون تامین می‌شد. با این بودجه، مقررات محرمانه بی سابقه و سوگند‌های وفاداری مطرح شدند. پس از جنگ، "رابرت اوپنهایمر" که ریاست پروژه منهتن را بر عهده داشت با اتهام جاسوسی مواجه شد.

از جمله اتهامات وارد شده به اوپنهایمر تعلل او در لو دادن یکی از دوستان کمونیست اش به نام "هوکان کاوالیر" بود که به او پیشنهاد انتقال اطلاعات به شوروی را داده بود. لغو مجوز امنیتی اوپنهایمر به معنای پایان دادن به همکاری او با دولت آمریکا در پروژه‌های سری بود.

در سالیان پس از آن، شرکت‌های خصوصی به حال خود رها شده بودند. با این وجود، در سال ۱۹۹۶ میلادی، "بیل کلینتون" رئیس جمهوری وقت امریکا قانون جاسوسی اقتصادی را امضا کرد و دزدی اسرار تجاری را به عنوان جرم فدرال معرفی کرد.

این قانون بیش از همه ناشی از اضطراب امریکایی‌ها در مورد رونق فناوری ژاپن بود. طبق یک روایت، جاسوسان صنعتی ژاپنی دو طبقه کامل از یک آسمان خراش منهتن را اشغال کرده بودند و به جاسوسی می‌پرداختند.

این وضعیت تا سال ۲۰۰۹ میلادی ادامه یافت زمانی که پلیس فدرال واحد جدیدی را به جاسوسی اقتصادی اختصاص داد و نگرانی‌ها بر روی چین متمرکز شد.

هنگامی که ترامپ به قدرت رسید به سرعت زنگ خطر را در مورد چین به صدا درآورد. به گفته او "چین به کشورمان (امریکا) تجاوز می‌کند". در نوامبر ۲۰۱۸ میلادی، "جف سشنز" یک کنفرانس مطبوعاتی برای اعلام کارزار "ابتکار عمل چین" برگزار کرد.

او گفت که نوآوری‌های ما (امریکا) ممکن است توسط هکر‌های رایانه‌ای به سرقت رفته یا توسط یک کارمند در عرض چند دقیقه به سرقت بروند.

سشنز که شش روز بعد توسط ترامپ برکنار شد به عنوان یک اقدام نمادین کیفرخواستی را منتشر کرد که مدعی بود جاسوس‌ها یک سازنده نیمه رسانا در آیداهو را هدف جاسوسی قرار داده اند. طبق گزارش ها، ترامپ در آن زمان درباره چینی‌ها گفته بود:"تقریبا هر دانشجویی که به این کشور می‌آید جاسوس است".

تائو اولین چهره دانشگاهی بود که در جریان کارزار موسوم به ابتکار عمل چین بازداشت شد. "فرانکلین تائو" در سال ۱۹۷۱ میلادی در دهکده‌ای کوهستانی در کنار رودخانه یانگ تسه به دنیا آمد. او که فرزند خانواده‌ای کشاورز بود اغلب چیزی بیش‌تر از آرد ذرت مخلوط با آب برای خوردن نداشت.

او به خبرنگار "نیویورکر" می‌گوید:"مرد‌های بزرگ خانواده من قد بلندی داشتند، اما سوء تغذیه دوران کودکی باعث توقف رشد من شد". در دوران راهنمایی، معلم علوم اش به او گفت که می‌توان با استفاده از شیمی هر چیزی از جمله دارو را درست کرد، اما چیزی که به ویژه در تخیلات او جذاب به نظر می‌رسید این بود که می‌توان غذا را تنها با استفاده از مخمر درست کرد.

تائو اولین دانش آموز دبیرستان خود در آن زمان بود که در آزمون سراسری کالج قبول شد و در کلاس‌های کالج چونگ کینگ شرکت کرد. او می‌گوید:"من کتاب‌های درسی خود را خواندم و دیدم که بیش‌تر چیز‌ها توسط دانشمندان جهان غرب کشف شده است. من می‌خواستم با افرادی که این چیز‌ها را اختراع و کشف کردند دیدار داشته باشم".

در سال ۲۰۰۲ میلادی، چند ماه پس از ازدواج او و پنگ این زوج برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا به پرینستون نیوجرسی نقل مکان کردند. تائو یک زیر شاخه محرمانه از شیمی را مطالعه می‌کرد که بر نحوه واکنش مواد شیمیایی بر روی سطوح مواد تمرکز داشت.

او در مقطع فوق دکتری در برکلی استفاده از تکنیکی به نام طیف سنجی فُتوالکترون پرتو ایکس با فشار محیط را آموخت که امکان تجزیه و تحلیل دقیق این واکنش‌ها را فراهم می‌کند.

تائو توسط یکی از دوستان اش به دانشگاه کانزاس دعوت شد تا به ایجاد یک برنامه تازه در آنجا کمک کند. در طول ترم اول تدریس تائو، وضعیت سلامتی پدرش بدتر شد. او به چین سفر کرد و یک ماه بعد زمانی که پس از مراسم تشییع جنازه پدرش به امریکا بازگشت با شکایت دانشجویان به دلیل غیبت اش در کلاس درس مواجه شد. این موضوع در پرونده او ثبت شد.

این موضوع باعث شد تا زمان تائو برای ارتقای درجه علمی هدر برود. این در حالی بود که از او حدود پانزده مقاله در سال منتشر شده بود که بیش‌تر آن مقالات در مجلات برتر رشته خود بودند.

او می‌گوید:"ساعت ۱۰ شب به هر مرکز تحقیقاتی -دانشگاهی که بروید و در یک آزمایشگاه را بزنید و بسیاری از پژوهشگرانی که هنوز آنجا کار می‌کنند را خواهید نکته آن است که اکثر آنان آسیایی هستند".

در سال ۲۰۱۸ میلادی، "کریستوفر رای" رئیس پلیس فدرال در سنا شهادت داد که چین نماینده یک "تهدید برای کل جامعه امریکا" است و تلاش‌های اطلاعاتی آن کشور سوء استفاده از دانشگاهیان از جمله اساتید و دانشجویان در محیط‌های آکادمیک را شامل می‌شود.

چین علاقه‌مند به دسترسی به مراکز تحقیق و توسعه جهان بوده است. در دهه ۱۹۹۰ میلادی، دولت چین مجموعه‌ای از "برنامه‌های استعدادیابی" را راه اندازی کرد که هدف آن تشویق پژوهشگران چینی به بازگشت به وطن شان بود. ظاهرا به نظر می‌رسد چشم انداز بازگشت به وطن جذابیت چندانی برای چینی‌های ساکن امریکا نداشت.

در نتیجه، برنامه‌های بعدی به مهاجران چینی اجازه می‌دادند تا زمانی که مدتی را صرف کمک به زیرساخت‌های علمی در چین می‌کنند شغل خود را در کشور‌های دیگر حفظ کنند. طبق برآوردی صورت گرفته دولت چین در یک دهه گذشته بودجه هنگفتی در حدود دو تریلیون دلار بیش از بودجه نظامی آن کشور را صرف تخصیص یارانه برای حقوق، هزینه راه اندازی پروژه و هزینه‌های زندگی برای پژوهشگرانی کرده که قادرند برنامه‌های داخلی چین را با تازه‌ترین تکنیک‌های غربی اجرا کنند.

برای پژوهشگران مزایای مشارکت در این برنامه آشکار بود: در حالی که بودجه علمی آمریکا برای سه دهه نسبتا ثابت بود هزینه‌های چین برای این بخش هر سال به طور متوسط شانزده درصد افزایش یافت. دانشگاه‌های آمریکایی مدت‌ها بود که همکاری با موسسات چینی را به پژوهشگران خود توصیه می‌کردند همکاری‌ای سازنده و سودآور.

در سال ۲۰۱۴ میلادی، شی جین پینگ گفته بود:"قدرت ملی ما علم و فناوری خواهد بود. این گونه است که ما یک ابرقدرت خواهیم بود و ما جایگزین ایالات متحده خواهیم شد این یک همکاری جهانی برای پیشبرد علم نیست. ایده این است:"ما یک آزمایشگاه موازی در موسسه خود راه اندازی می‌کنیم تا کار‌هایی را که شما در ایالات متحده انجام می‌دهید تکرار کنیم می‌خواهیم پژوهشگران را در آزمایشگاه موازی در چین قرار دهیم. شما آنان را در ایالات متحده آموزش خواهید داد تا بتوانند به چین بازگردند".

براساس مطالعه‌ای که توسط "اندرو چونگسه کیم" استاد حقوق انجام شد بیش از نیمی از متهمان پرونده‌های جاسوسی – اقتصادی در امریکا از سال ۲۰۰۹ میلادی به این سو چینی تبار بوده اند.

"آندریا لیو" فیزیکدان دانشگاه پنسیلوانیا به "نیویورکر" می‌گوید که در یک جلسه توجیهی شرکت کرده بود که در آن پلیس فدرال کار با پژوهشگران و دانشجویان چینی را به سرطان تشبیه کرده بود که ممکن است تا سال‌ها بعد اثرات بدخیم آن آشکار نشود.

او می‌افزاید:"واکنش من این بود که پاسخ ایمنی بیش از حد به سرطان منجر به بیماری خود ایمنی می‌شود و این می‌تواند به همان اندازه کشنده باشد".

د ر تلاش برای محافظت از برتری مان در حوزه فناوری، دولت امریکا به افرادی حمله کرد که پیشرفت‌های ما را تضمین کرده بودند. در اوایل سال ۲۰۱۸ میلادی، "سادیکو" مامور پلیس فدرال از طریق جستجو در گوگل متوجه شد که "آنمینگ هو" شهروند چینی الاصل و نانوتکنولوژیست کانادایی در دانشگاه تنسی در برنامه استعداد‌های خارجی پکن شرکت کرده است.

سادیکو به دفتر هو رفت و گفت که وی جاسوس است. سادیکو علیرغم آن که هیچ مدرکی در دست نداشت تلاش کرد تا هو را به عنوان منبع استخدام کند. هو نپذیرفت و سادیکو دو سال بعد را صرف ساختن پرونده‌ای کرد و مامورانی را به دنبال خانواده هو فرستاد.

هنگامی که او هیچ مدرکی دال بر جاسوسی به دست نیاورد دولت هو را به دلیل عدم افشای کار پاره وقت در دانشگاه صنعتی پکن متهم شناخت. هو در آن زمان مسئولیت ساخت مواد پرواز فضایی در ناسا را برعهده داشت. هو از سوی دانشگاه تنسی اخراج شد و تحت حبس خانگی قرار گرفت.

یک مامور پلیس فدرال به "نیویورکر" می‌گوید:"اکنون به نقطه‌ای رسیده ایم که پلیس فدرال تقریبا هر ده ساعت یک بار یک پرونده ضد جاسوسی جدید مرتبط با چین را باز می‌کند".

درباره پرونده تائو او اعتراف کرده که به مدیران دانشگاه کانزاس در مورد محل سکونت خود در ترم بهار ۲۰۱۹ دروغ گفته بود. او می‌گوید به دنبال شغل دیگری بود و پرونده شکایت دانشجویان از سفر قبلی اش به چین هم چنان باز است. تردیدی نیست که تائو مشتاق کار در یک موسسه بهتر بود. در آن سال، او هم چنین درخواستی را برای استنفورد و چندین مرکز علمی معتبر دیگر ارسال کرد.

او به "نیویورکر" گفت که دلیل دیگری که پیشنهادات بیش‌تر از سوی دانشگاه فوژو را نپذیرفت این بود که دانشگاهی درجه دو بود. دولت ایالات متحده تاکنون هیچ مدرکی مبنی بر پرداخت پول به تائو از سوی دانشگاه فوژو را ارائه نکرده است.

تائو می‌گوید:"من هرگز قراردادی امضا نکردم. من هرگز یک کلاس درس تدریس نکردم. من هرگز سخنرانی‌ای در آن دانشگاه نداشتم و هرگز حقوقی دریافت نکردم".

با توجه به شواهد، ممکن است که تائو دارای شغل دومی احتمالا یک شغل پاره وقت در دانشگاه فوژو بوده باشد. چند نفر از دانشگاهیان می‌گویند که چنین همکاری‌هایی گسترده است و تا پنج سال پیش برای دانشگاه مشکلی ایجاد نمی‌کرد چه برسد به ایجاد مشکل برای دولت امریکا.

یکی از دادستان‌های سابق در پرونده "تائو" به  می‌گوید:"او تحقیقات بسیار پیشرفته‌ای انجام می‌داد که مربوط به فرآوری نفت بودند مقوله‌ای که آشکارا دارای هزینه‌های اقتصادی زیادی است".

یکی از کارکنان قدیمی آزمایشگاه ملی می‌گوید که هیچ چیز جادویی و عجیب و غریبی در مورد کاری که فرانکلین انجام می‌داد وجود ندارد و چین به او نیازی نداشته است. او می‌افزاید:"همکاران ما در آکادمی علوم چین کار مشابهی را انجام می‌دهند و به خوبی فرانکلین هستند".

پروژه ابتکار عمل چین دست کم از نظر نام ماه گذشته به طور رسمی به پایان رسید.

"متیو اولسن" رئیس بخش امنیت ملی وزارت دادگستری اعلام کرد که اگرچه انگیزه اقدامات این وزارتخانه "نگرانی‌های واقعی امنیت ملی" بوده است با این وجود، اشاره کرده که نگرانی‌هایی در مورد "فضای سرد" ایجاد شده برای دانشمندان وجود دارد و آن وزارتخانه به این نتیجه رسیده که ادامه طرح ابتکار عمل چین درست نیست.

با این وجود، اکثر مقام‌های دولتی که با خبرنگار "نیویورکر" صحبت کرده اند معتقدند که تهدید اصلی از جانب چین واقعی است و بعید به نظر می‌رسد به زودی از بین برود.

"کریستوفر جانسن" مقام سابق سیا که تحلیلگر با تجربه‌ای در حوزه مسائل چین است می‌گوید:"از نظر قانونی فعالیت‌های نگران کننده زیادی در اینجا اتفاق می‌افتد و اگر شما آن را با یک ویروس مک کارتیستی مقایسه می‌کنید من آن را این گونه نمی‌بینم. این تهدیدی جدی است".

"آندریا" و "مائورو گیلی" در مقاله‌ای در سال ۲۰۱۹ میلادی با عنوان "چرا چین هنوز به آن دست نیافته است" خاطر نشان می‌سازد که پیش از جنگ جهانی اول، تنها چند سال طول کشید تا آلمان از روی پیشرفته‌ترین طرح‌های کشتی‌های جنگی بریتانیا نسخه برداری کند طرح‌هایی که محصول پنج دهه تحقیق و توسعه فشرده بودند.

با این وجود، در حال حاضر، فناوری به قدری پیچیده شده که کشور‌های در حال توسعه دیگر نمی‌توانند انتظار داشته باشند که تنها بر اساس دانش صرف به آن ادامه دهند.

در فاصله سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۳ میلادی، هکر‌های چینی نقشه‌های پنتاگون برای هواپیما‌های جنگنده رادارگریز نسل پنجم را به سرقت بردند. با این وجود، ارتش چین فاقد دانش مهندسی عمومی و پایگاه تولیدی برای تکرار آن‌ها بود و هنوز به مرحله ساخت هواپیمایی که عملکرد اف -۲۲ را داشته باشد نزدیک نشده است.

اکنون آزمایشگاه "فرانکلین تائو" تعطیل شده و حساب ایمیل او در دانشگاه کانزاس غیر فعال شده است و شاگردان اش پراکنده شدند.

تائو به "نیویورکر" می‌گوید:"پروژه ابتکار عمل چین بیش از هر چیز من را به یاد انقلاب فرهنگی چین می‌اندازد". اعلام خبر پایان پروژه ابتکار عمل چین باعث برقراری آرامش قابل توجهی در جامعه علمی شد. با این وجود، ممکن است این وضعیت نیز اضطراب درباره نفوذ علمی چین را برطرف نسازد.