کشور‌های شرقی توانایی لازم برای ایجاد پویایی در اقتصاد ایران را ندارند

علی بیگدلی کارشناس مسائل بین الملل در روزنامه اعتماد نوشت: سفر رییس‌جمهوری ایران به چین با توجه به فضای خاص ارتباطی که طی ماه‌های اخیر در روابط میان دو کشور جریان دارد، همراه با پرسش‌های فراوانی است. بسیاری می‌خواهند بدانند، چه دستاورد‌هایی قرار است از دل این سفر استخراج شود؟ در شرایطی که دولت سیزدهم حساب زیادی روی توسعه مناسبات ارتباطی با چین باز کرده بود، سفر اخیر رییس‌جمهوری چین به کشور‌های حاشیه خلیج فارس و رویکردی که در خصوص ایران در پیش گرفته شد با انتقادات فراوانی در داخل کشور مواجه شد.

به‌طور کلی هر زمان که فشار کشور‌های غربی علیه ایران بیشتر می‌شود، ایران بیشتر تلاش می‌کند تا جهت‌گیری‌های ارتباطی خود را به سمت کشور‌های شرق به خصوص چین و روسیه تنظیم کند. روندی که باعث شده در برخی برهه‌ها تعادل در مناسبات خارجی ایران از میان برود. از سوی دیگر به نظر می‌رسد، کشور‌های شرقی از توانایی لازم برای ایجاد پویایی در اقتصاد ایران بهره‌مند و قادر نیستند به مطالبات اقتصادی ایران در زمینه‌هایی، چون سرمایه‌گذاری بر زیرساخت‌ها، انتقال فناوری و تکنولوژی و... پاسخ دهند.

در این میان موضوع قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین، مهم‌ترین موضوعی است که ظاهرا در بطن سفر رییس‌جمهوری ایران به چین گنجانده شده است. باید توجه داشت، چینی‌ها مدل‌های مختلفی از قرارداد‌های ۲۵ ساله را با کشور‌های مختلف تنظیم می‌کنند. مثلا قراردادی که چین به عربستان پیشنهاد داده با مدلی که با اسراییل برنامه‌ریزی کرده، متفاوت است. در عین حال مدل قرارداد‌های چین با قطر و امارات با عمان هم تفاوت دارد. یکی از این قرارداد‌ها هم در زمان دولت روحانی به ایران پیشنهاد شد که آن هم به دلیل تداوم تحریم‌ها و مشکلات ارتباطی ایران، هرگز در مسیر اجرایی شدن قرار نگرفت. باید دید قرارداد ۲۵ ساله‌ای که به ایران پیشنهاد شده واجد چه ویژگی‌هایی است.

هنوز جزییات دقیقی از این قرارداد در اختیار تحلیلگران قرار نگرفته است. ابراهیم رییسی هم تلاش می‌کند با توجه به مشکلات اقتصادی ایران و نیازی که کشور به جذب سرمایه‌های خارجی دارد، این قرارداد را احیا کند و زمینه را برای ورود چینی‌ها به حوزه‌های زیرساختی ایران فراهم سازد. برخی زمزمه‌ها هم شنیده می‌شود که قرارداد ۲۵ ساله چینی‌ها با ایران از نوع قرارداد‌های نازل است. به‌طور کلی ایران باید تلاش کند تعادل را در حوزه سیاست خارجی خود همواره ایجاد کند و موازنه‌ای را میان غرب و شرق در این زمینه شکل دهد تا بتواند منافع حداکثری از ارتباط با کشور‌های مختلف برداشت کند.