واکنش لاریجانی به اظهارات یک مدعو اجلاس جهانی فلسفه

رييس قوه قضائيه با تاكيد بر لزوم بازنگري در علوم انساني و تجديدنظر در بنيان‌هاي آن، تصريح كرد: «علوم انساني وارداتي از مغرب‌زمين بايد با در نظر گرفتن پيش‌فرض‌ها، پيش‌داوري‌ها، اهداف و نحوه‌هاي حيات هر جامعه مورد بازنگري قرار گيرد». 

آيت‌الله "صادق آملي لاريجاني"، طي سخناني در مراسم اختتاميه "هشتمين اجلاس بين‌المللي روز جهاني فلسفه"، كه شامگاه سه‌شنبه در كتابخانه ملي برگزار شد، اظهار كرد: «بحث لزوم بازنگري در بنيان‌هاي علوم انساني يك بحث سياسي نيست بلكه موضوعي كاملا فني و دقيق است و سخن ما به هيچ وجه به معناي نفي علوم انساني نيست زيرا ايران سرزمين علوم انساني بوده است».

وي با اشاره به سخنان پيشين خود در خصوص علوم انساني، با بيان اينكه متاسفانه سوءبرداشت‌هايي در داخل و خارج از كشور از مباحث مطرح شده صورت گرفت، خاطرنشان كرد: «شنيدم كه يكي از مدعوين اين همايش از كشور آلمان نيز بيان كرده، به دليل صداهايي كه در خصوص علوم انساني در ايران بلند شده، در همايش حضور نمي‌يابد. ما متاسفيم كه افراد اهل نظر و كساني كه در فضاي فلسفي مي‌انديشند، دچار سوءبرداشت هستند».

رييس دستگاه قضايي ادامه داد: «حرف ما اين است كه علوم انساني وارداتي با مباني خود در كشورهاي ديگر كه داراي فرهنگ، دين و مذهب خاص خود هستند، قابل ترويج نيست بلكه بايد در پيش‌فرض‌ها بازنگري كرد«.

آملي لاريجاني گفت: «نمي‌توانيم ادعا كنيم كه پيش‌فهم‌هاي منبعث از محيط زندگي ما هيچ تاثيري بر فهم ما ندارد».

وي با بيان اينكه ما نمي‌گوييم آثار انديشمندان غربي مورد مطالعه قرار نگيرد، افزود: «به محققان توصيه مي‌كنيم و از آنها مي‌خواهيم كه به كتب نويسندگان غربي مراجعه كنند زيرا در انديشه ما علم، مرز نمي‌شناسد».

رييس قوه قضائيه اظهار كرد: «بازنگري در پيش‌فرض‌هاي علوم انساني و هماهنگ‌سازي آن با پيش‌فرض‌هاي ديني و فرهنگي هر جامعه‌اي كه علوم انساني به آن وارد مي‌شود، عاقلانه‌ترين كار يك محقق و امري دقيق و علمي است».

آملي لاريجاني با اشاره به نظريه "نحوه‌هاي حيات" كه از سوي "ويتگنشتاين" مطرح شده است، تصريح كرد: «يكي از تفسيرهاي نظريه‌ي ويتگنشتاين اين است كه نهايي‌ترين بنيان‌هاي فهم ما به نحوه‌اي از حيات‌مان بازمي‌گردد. اين سخنان ضرورت بازنگري فرهنگ‌ها در خود مغرب‌زمين را نشان مي‌دهد».

وي اضافه كرد: «مسير ديگري كه به نظر مي‌رسد بايد نسبت به آن تاملات خودآگاهانه داشته باشيم، بحث اهداف علوم است». 

رييس دستگاه قضايي در بخش ديگري از سخنان خود به مباحث روانشناسي و روانكاوي در غرب اشاره كرد و گفت: «"فرويد" با برداشتي كه از انسان دارد مي‌گويد روياهايي كه انسان مي‌بيند براي ارضاي خواسته‌هاي اوست. اين در حالي است كه ما در بستر فرهنگي خودمان براي رويا ارزش‌هايي قائليم چنانچه در برخي روايات روياي صادقه جزئي از اجزاي نبوت تلقي شده است. بر همين اساس مي‌بينيم كه در اين نمونه، محقق ما نمي‌تواند با پيش‌فرض‌هايي كه فرويد در نظر دارد كار كند». 

آملي لاريجاني با بيان اينكه نبايد زير بار حرف‌هايي برويم كه قبول‌شان نداريم، خاطرنشان كرد: «ما بر خودمان فرض مي‌دانيم كه علم در هر كجا قرار دارد به دنبالش برويم. لذا از نوشته‌هاي فلاسفه غربي در حد امكان استفاده مي‌كنيم؛ اما آيا فيلسوفان غربي نيز چنين كاري را انجام مي‌دهند؟»

وي گفت: «برخلاف سخن برخي از كشورهاي غربي، تلاش ما در فهم كلمات فلاسفه آنها، بسيار آزادمنشانه‌تر از شيوه‌اي است كه آنان به كار مي‌برند. از سوي ديگر كمال بي‌انصافي است اگر فكر كنيم كه كار فلاسفه غربي از فيلسوفان ما جلوتر است».

رييس قوه قضائيه كار امثال "يونسكو" در برخورد با همايش روز جهاني فلسفه در ايران را، تاسف‌انگيز خواند و افزود: «متاسفانه گاهي غربي‌ها نسبت‌هايي خلاف به انديشمندان ما مي‌دهند، در حالي‌كه در سرزمين ما علما بسيار باز فكر مي‌كنند».

آملي لاريجاني با اشاره به موضوع حقوق بشر، تصريح كرد: «حقوق بشر مسأله‌اي است كه امروز با استفاده از آن عليه ما مسائلي را مطرح مي‌كنند در حالي‌كه آمريكايي‌ها زندان‌هاي "ابوغريب" و "گوانتانامو" را دارند و اخيرا نيز شنيدم كه در يكي از مناطق جهان و از سال 1940 به بعد حدود يك‌هزار و 400 نفر را به بيماري‌هاي سخت واگيردار مبتلا كرده‌اند تا ببينند كه تزريقات‌شان اثر مي‌كند يا خير».

رييس قوه قضائيه گفت، از نظر تئوريك حقوق بشر بدون شناخت انسان ممكن نيست و نمي‌توان بدون تامل در نگاه ما به انسان، حقوق بشر را تصوير كرد.

وي با اشاره به برخي ديدگاه‌هاي فلاسفه غرب، گفت: «ما نگاه فردگرايانه به انسان را قبول نداريم».