انقراض «سلطان جنگل» در ایران

در حالیکه بسیاری تصور می‌کنند شیر‌های ایرانی به طور کلی از حیات وحش منقرض شده‌اند، اما بنابر اظهارات مدیر باغ وحش ارم، حدود ۶۷۴ قلاده شیر ایرانی در حیات وحش باقی مانده که البته تمامی آن‌ها در پارک ملی جنگل "گیر" واقع در ایالت گجرات هند زندگی می‌کنند این در حالیست که پس از گذشت ۸۰ سال از انقراض شیر ایرانی در زیستگاه‌های ایران، یک جفت شیر نر و ماده ایرانی از انگلستان و ایرلند وارد باغ‌وحش ارم شدند.

به گزارش ایسنا، (۱۰ اوت) ۱۹ مرداد «روز جهانی شیر» نامگذاری شده است که نه تنها در ایران بلکه در اکثر نقاط کشور به عنوان سلطان جنگل شناخته می‌شود؛ گونه‌ای که نسل آن در ایران حدود یک قرن پیش به دلیل شکار و تخریب زیستگاه منقرض شد.

مهدی سعادت، درباره ویژگی‌های شیر ایرانی اظهار کرد: شیر ایرانی، هندی یا شیر آسیایی همگی از یک گونه هستند و همگی آن‌ها با نام علمی Panthera leo leo شناخته می‌شوند. این نام علمی در سال ۲۰۱۷ برای شیر ایرانی انتخاب شد و برای سال‌ها این گونه با عنوان پانترا لئو پرشیا شناخته می‌شد.

وی افزود: علت تغییر نام علمی شیر ایرانی به دلیل شباهت بالای این گونه شیر با شیر بربری بوده است که به‌طور کامل در قرن ۲۰ منقرض شد.

مدیر باغ وحش ارم درباره تفاوت شیر‌های ایرانی در مقایسه با شیر‌های آفریقایی که کمی کوچکتر هستند گفت: یک شیر ایرانی نر بالغ، بین ۱۶۰ تا ۱۹۰ کیلوگرم و یک شیر ماده بالغ بین ۱۱۰ تا ۱۲۰ کیلوگرم وزن دارد. یکی از مهمترین ویژگی‌های ظاهری شیر‌های ایرانی نسبت به شیر‌های آفریقایی، پوست آویزانی است که در شکم آن‌ها دیده می‌شود و این مورد در شیر‌های آفریقایی بسیار نادر است.

وی ادامه داد: شیر‌های ایرانی نسبت به شیر‌های آفریقایی پرخاشگری کمتری دارند. همچنین شیر‌های نر ایرانی یال کم پشت‌تری در بالای سر دارند که بدین ترتیب می‌توان به آسانی گوش‌هایشان را مشاهده کرد.

سعادت با اشاره به ارزش زیاد شیر ایرانی در میان ایرانیان باستان اظهار کرد: این ارزشمندی در فرهنگ عامه ادبیات و هنر ایران نماد و نمودی چشمگیر داشته است و از این رو در بسیاری از نگاره‌ها و نوشته‌ها از شیر به عنوان نماد قدرت، دلیری و نور یاد شده است.

وی درباره انقراض این گونه ایرانی گفت: یک باور اشتباه که درباره شیر‌های ایرانی وجود دارد این است که بسیاری فکر می‌کنند آن‌ها به طور کلی از حیات وحش منقرض شده‌اند، اما در واقع شیر‌های ایرانی حدود ۱ قرن پیش به دلایلی، چون شکار و همچنین تخریب زیستگاه، سمی نمودن لاشه جانوران شکار شده و کم شدن طعمه‌هایی مانند گوزن زرد، دیگر در حیات وحش ایران وجود ندارند.

مدیر باغ وحش ارم ادامه داد: زیستگاه شیر ایرانی تا حدود ۱۵۰ سال گذشته پراکندگی وسیعی از دزفول، مسجد سلیمان، شوش، رامهرمز تا بوشهر، کازرون و دشت ارژن و کام فیروز فارس را در بر می‌گرفت. در حال حاضر حدود ۶۷۴ قلاده شیر ایرانی در حیات وحش باقی مانده که تمامی آن‌ها در پارک ملی جنگل گیر واقع در ایالت گجرات هند زندگی می‌کنند و گفته می‌شود نرخ رشد جمعیت آن‌ها صعودی و مثبت بوده است.

وی افزود: پس از گذشت ۸۰ سال از انقراض شیر ایرانی در زیستگاه‌های ایران، در اردیبهشت و خرداد ماه ۱۳۹۸، یک جفت شیر نر و ماده ایرانی با توافق میان باغ وحش ارم و اتحادیه باغ وحش‌ها و آکواریوم‌های اروپا EAZA به ایران بازگشتند.

سعادت در پایان تصریح کرد: شیر نر ایرانی به نام «کامران» در اردیبهشت ماه از باغ وحش بریستول انگلستان به باغ وحش تهران منتقل و «هیرمان» نامگذاری شد و «ایلدا» شیر ماده نیز یک ماه پس از آن از دوبلین ایرلند به باغ وحش ارم منتقل شد؛ قبل از ورود با نظارت مشاوران و متخصصان اروپایی جایگاه استاندارد و منطبق با قوانین بین المللی در باغ وحش ارم ساخته شد و هم اکنون این دو حیوان در این جایگاه نگهداری می‌شوند و تحت مراقبت و پایش دائم و ۲۴ ساعته قرار دارند و در شرایط خوبی به سر می‌برند.