گزارشی از انزواي تدريجي قصاب مسلمانان بوسنی

فرارو- دستگيري جنايتكار جنگي «راتكو ملاديچ» كه خود را در ميان خانه اي تاريك در يك روستاي صرب پنهان كرده و هفته گذشته شناسایی شد در زماني صورت گرفت كه شبكه حمايت كننده و رو به زوال وي به دقت تحت فشار قرار گرفته بود. منابع تأمين مالي او به قدري تحليل رفته بود كه تلخ ترين شكايت وي به هنگام دستگيري اين بود كه حق بازنشستگي ماهانه اش به مبلغ 140 يورو را رفع مسدوديت كنند.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو؛ «برونو وكاريچ»، ‌معاون دادستان جنايات جنگي كه در دادگاه رسيدگي به استرداد وي به ديوان عالي لاهه و محاكمه به اتهام دستور قتل عام در سربرنيتسا در پشت درهاي بسته حضور يافته بود گفت «وی سه بار درخواست كرد كه حق بازنشستگي او پرداخت شود» و افزود «من به حق بازنشستگي ام نياز دارم.» قتل عام مردم سربرنيتسا بدترين نوع قتل عام نژادي بر روي كره زمين از زمان جنگ جهاني دوم تا كنون بوده است.

پرسش هاي مهمي در رابطه با اين كه چه كساني دقيقا از آقاي ملاديچ حمايت كرده اند همچنان باقی است. دولت طرفدار غرب رييس جمهور «بوريس تاديچ» مي گويد بررسیهای لازم را در این باره انجام خواهد داد. اين بررسي از نظر سياسي بسيار حساس خواهد بود و مي تواند به مقامات دولت قبلي و شايد حتي به مقامات مذهبي ارتباط پيدا كند. ملاديچ بعد از دستگيري خود گفته بود كه طي سال هاي گذشته كشيش هاي بسياري به ديدار او آمده اند.

وكاريچ گفت درخواست ملاديچ براي حق بازنشستگي خود كه در سال 2005 و در زماني كه در حال فرار بود مسدود گرديد، نشانگر يك راهبرد حساب شده توسط بازرسان است كه روابط وي را با دوستان، حاميان و پول نقد قطع كردند تا گزينه هاي او را براي پنهان شدن كم كنند.

اين راهبرد به مدت سه سال ادامه يافت كه در طول اين مدت صبر كشورهاي غربي و «سرژ برامرتز»، دادستان جنايات جنگي بين المللي به سر آمده بود و پيوسته عزم صربستان را در تلاش براي يافتن ملاديچ مورد تردید قرار مي دادند.

آقاي برامرتز دائما روش پيگرد صربستان را مورد انتقاد قرار مي داد. در ماه جاري، وي مي خواست گزارشي را منتشر كند و اين پيگرد را يك تلاش شكست خورده بنامد، اقدامي كه مي توانست آرزوي صربستان را براي پيوستن به اتحاديه اروپا به تأخير بياندازد.

حتي در حال حاضر نيز پرسش هايي در مورد آگاهی دولت صربستان از محل اختفاي ملاديچ مطرح است. گمان می رود که این دولت در آخر و به خاطر فشارهاي وارده اقدام به دستگيري وي نموده است. اين فشارها عبارت بودند از «گزارش حياتي برامرتز، ديدار يك مقام ارشد اتحاديه اروپا، در خطر قرار داشتن درخواست صربستان براي عضويت در اتحاديه اروپا، و انتخابات مجلس در سال آينده.»

سازمان اطلاعات صربستان كه با بازرسان جنايات جنگي در رابطه با اين پرونده همكاري كرده است می گوید كه هم اکنون در حال بررسی دقيق جابه جایی های ملاديچ از سال 2006 تا كنون كار مي كند.

آقاي وكاريچ گفت «هدف ما اين بود كه حمايت مالي وي قطع شود و اين موضوع در روزنامه ها درج نشد. به مدت دو يا سه سال روي اين مسئله كار كرديم. ارتباط وي را با دوستان و برخي شركت ها و هر كسي كه مي توانست هزينه هاي وي را پرداخت كند، قطع كرديم. بنابراين در آخر كار تنها مي توانست به چند خانه مشخص برود و البته خويشاوندان وي را زير نظر گرفتيم.»

آقاي وكاريچ همچنين گفت كه يك خبررسان به او گفته است در حالي كه در جلو دادگاه مشغول خواندن يك بيانيه خبري بوده، ملاديچ در يك خودرو دولتي از جلو او گذشته است.

چهره فرسوده و شكسته ملاديچ به هنگام بازداشت وي تا حدودي بازگو كننده وضع زندگي او بود. به سختي مي توان آن چهره را با چهره قوي ژنرال و فرمانده سابق كه پوسترهاي او در دفاتر دادستان هاي جنايات جنگي آويزان بود ، مقايسه كرد.

پس از محكوميت وي توسط دادگاه بين المللي لاهه در سال 1995 به جرم ارتكاب جنايات جنگي در محاصره سارايوو و به جرم نسل كشي در قتل عام سربرنيتسا كه طي آن هشت هزار مرد و پسر كشته شدند، ملاديچ زندگی مخفیانه خود را آغاز کرد و در آغاز فرار، زندگیش از رفاه كافي برخوردار بود، اما به تدریج اوضاع او رو به وخامت گذاشت.

در حالی که بيش از 60 هزار نيروي ناتو در منطقه حضور داشتند، ملادیچ در سربازخانه هاي ارتش صربستان تحت حفاظت قرار داشت و توسط محافظان شخصي در محله اعيان نشين «ددنيه» در بلگراد حفاظت مي شد.

وي هر چند وقت يك بار براي رفتن به رستوران و مسابقات محلي فوتبال از خانه بيرون مي آمد ولي بعد از سال 2002 كه دولت قانوني وضع کرد كه به موجب آن مجوز استرداد وي به لاهه صادر شد، دنياي او به طور مداوم كوچك تر و كوچك تر شد.

در طول محاكمه براي استرداد، ملاديچ زوایای دیگری از روابط پیچیده اش را افشا کرد. بر طبق اظهارات وكاريچ، وی با تعداد زيادي كشيش در طول اين مدت در تماس بوده است. وكاريچ گفته است افشاي اين مطلب نشان مي دهد كه وي با يك گروه «ضد دیوان لاهه» متشكل از رهبران مذهبي كه معتقدند نظام حقوق بین الملل با بي عدالتي، صرب ها را به خاطر جنايات انجام شده در جنگ بالكان متهم نموده، ارتباط داشته است.

از زمان دستگيري ملاديچ در صبح روز پنجشنبه گذشته در منزل پسرعمويش در روستاي لازاروو، مقامات دولت صربستان و از جمله رييس جمهور تاديچ قول داده اند كه شبكه حفاظتي وي را مورد بررسي قرار دهند و به ويژه تعيين كنند كه آيا برخي از وفاداران به وي از كارگزاران دولتي، مقامات عالي رتبه و يا حتي كشيش هاي ارتدكس صربستان بوده اند يا خير. اما شاید همانند «رادوان كاراجيچ» كه در سال 2008 دستگير و به اتهام جنايات جنگي به ديوان لاهه تحويل داده شد، قول هاي مشابه دولت براي پيدا كردن حامیان ملادیچ نیز به جايي نرسد.

ملاديچ هرگز ظاهر خود را عوض نكرد ولي سعي كرد بدون سر و صدا زندگي كند برخلاف كاراجيچ كه در تلويزيون محلي ظاهر شد و دوست دختر اختيار كرده بود.

فرضيه هاي ضد و نقيضي در مورد تسليم شدن بدون مقاومت ملاديچ مطرح شده و از جمله گفته شده است كه معامله اي صورت گرفته است ولي دولت اين شايعه را تكذيب كرد.

يك فرضيه آن است كه ملاديچ كه نزديك به 70 سال دارد، به هنگام دستگيري قدري بيمار بود كه به نظارت پزشكي نياز داشت و ديگر به عنوان يك فراري نمي توانست به حيات خود ادامه دهد. وكيل وي آقاي ساليچ گفت كه او سه بار دچار سكته مغزي و دوبار دچار سكته قلبي شده است.

بازجويان ملاديچ گفتند كه وي مرتبا درخواست كرده از محل قبر دخترش آنا در قبرستان بلگراد ديدن كند. گفته مي شود آنا در سال 1994 با اسلحه پدرش خودكشي كرده است.

ملاديچ در زندان همچنين خواستار ديدار با دوست قديمي خود دكتر «زوران استانكوويچ» شده كه اكنون وزير بهداشت است و قبلا در خدمت ارتش بوده و كالبد شكافي آنا را او به عمل آورده و خواستار بررسي چگونگي كشته شدن وي شده است. ملاديچ معتقد است كه آنا به قتل رسيده است.

وقتي دكتر استانكوويچ او را در زندان ملاقات كرد گفت كه همه چيز در مورد او عوض شده به جز چشم هاي درنده آبي رنگش!